Ο 31χρονος δημιουργός περιεχομένου είχε σπεύσει μέσα από αναρτήσεις του στα κοινωνικά δίκτυα να υπερασπιστεί έναν από τους ανθρώπους που η Μπίκα φωτογράφιζε ως βιαστή της τα ξημερώματα της Πρωτοχρονιάς του 2022 σε σουίτα ξενοδοχείου της Θεσσαλονίκης. Οπως ορίζει η (υπο)κουλτούρα του Διαδικτύου, ο Κοψιάλης κατηγορήθηκε ελαφρά τη καρδία και με περίσσευμα επιδερμικότητας για ξέπλυμα ενός φερόμενου ως βιαστή και θεωρήθηκε ότι του πρόσφερε μέσω της σοσιαλμιντιακής απήχησής του άλλοθι.
Μάλιστα μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα οι σκαπανείς του Ιντερνετ ανέσυραν παλαιότερα βίντεο και μάλλον λησμονημένες αναρτήσεις του από τα άγουρα χρόνια του στα οποία εμφανιζόταν να ξεδιπλώνει φαρδιές πλατιές τις σεξιστικές απόψεις του σχετικά με τις γυναίκες. Το κίνημα της ακύρωσης γιγαντώθηκε αγγίζοντας μάλιστα μέχρι και τους αδελφούς Αντετοκούνμπο, οι οποίοι εκείνη την περίοδο συνεργάζονταν με τον Κοψιάλη για το giveaway ενός πλήρως επιπλωμένου ρετιρέ στην Αθήνα με προνομιακή θέα στην Ακρόπολη. Η πάνδημη απαίτηση να διακοπεί η συνεργασία μεταξύ Κοψιάλη και Antetokounbros βρήκε ευήκοα ώτα από τους αδελφούς, οι οποίοι έσπευσαν να ενημερώσουν πως τελειώνουν τις παρτίδες τους με τον απαξιωμένο τότε influencer.
Σύλληψη live
Εδώ που τα λέμε, θα μπορούσε να έχει και καλύτερες επιδόσεις. Αλλωστε μιλάμε για τη σύλληψη ενός παιδόφιλου και δυνάμει παιδοβιαστή που ταξίδεψε από την Πάτρα στην Αθήνα για να συνευρεθεί με μια 13χρονη, κουβαλώντας μάλιστα στο δισάκι του περί τα 30 σεξουαλικά βοηθήματα, όπως με κάθε λεπτομέρεια φρόντισε να ενημερώσει το κοινό του ο youtuber. Αναντίρρητα η σύλληψη ενός ανθρώπου που προσπαθεί να αποπλανήσει ανήλικα παιδιά προκαλεί σοκ αλλά και ανακούφιση στο κοινό αίσθημα. Κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει πως η θέση ενός ανθρώπου που ενορχηστρώνει μία από τις πλέον αποτρόπαιες έκνομες πράξεις βρίσκεται στη φυλακή και οι πράξεις του οφείλουν να κρίνονται από τη Δικαιοσύνη – έτσι τουλάχιστον είθισται να συμβαίνει στις ευνομούμενες δημοκρατικές κοινωνίες.
Εν ονόματι του νόμου
Το πρόβλημα με την επιχείρηση Κοψιάλη είναι ότι προφανώς ο ίδιος πιστεύει, θεωρεί και έχει αποφασίσει ότι δεν ζούμε στην Ελλάδα του 2023 μ.Χ. όπου υπάρχουν νόμοι, κανόνες και αρχές που τους υπερασπίζονται και φροντίζουν για την τήρηση της έννομης τάξης, αλλά παίζουμε στο «Fargo». Σε ένα φαντασιακό δυστοπικό τόπο όπου καθένας έχει το δικαίωμα, αν όχι την υποχρέωση, να παίρνει τον νόμο στα χέρια του και να γίνεται σερίφης για τα δίκαια τα δικά του και των φίλων του. Ο youtuber, σε συνεργασία με τον πατέρα της 13χρονης που έπεσε θύμα αποπλάνησης από τον παιδόφιλο και συνεπικουρούμενοι από έναν επίσης φίλο τους αστυνομικό, έστησε την επιχείρηση σύλληψης του 43χρονου, την οποία μάλιστα κινηματογράφησε.
Οφείλει μάλιστα κανείς να αναγνωρίσει πως το μοντάζ που έγινε στο βίντεο, στο οποίο ο παιδόφιλος καταγράφεται με περίσσιο θράσος να φτάνει στο σπίτι της 13χρονης στην Αθήνα, ήταν αριστοτεχνικό, τέτοιο που θα ζήλευε ακόμα και true crime σειρά on demand πλατφόρμας, κρατώντας την περιέργεια και γιγαντώνοντας δευτερόλεπτο το δευτερόλεπτο την αγωνία του θεατή για την έκβαση της «χειροποίητης» επιχείρησης. Κι ύστερα ήρθε η κάθαρση, όχι μόνο με το πλάνο της σύλληψης του παιδόφιλου αλλά και με την προσωπική μαρτυρία του Κοψιάλη, ο οποίος έδωσε στον εαυτό του την ευκαιρία να ξεδιπλώσει το μεγαλείο της κοινωνικής ευαισθησίας, της ενσυναίσθησης και των αντανακλαστικών του, τα οποία είναι προφανώς οξυδερκέστερα από αυτά της Ελληνικής Αστυνομίας, η οποία, όπως πληροφορηθήκαμε από την αφήγηση του βίντεο, δεν προλάβαινε να οργανώσει επιχείρηση σύλληψης του παιδόφιλου σε τόσο στενό και ασφυκτικό χρονικό διάστημα.
Είμαστε όλοι Τσακ Νόρις;
Στο 13 λεπτών και 38 δευτερολέπτων βίντεο εμφανίζεται και ένας αστυνομικός έχοντας πίξελ στα χαρακτηριστικά του προσώπου του, ο οποίος έθεσε εαυτόν στη διάθεση του επιχειρησιακού σχεδίου του Κοψιάλη. Ωστόσο, η αυτοσχέδια παγίδευση και σύλληψη του παιδόφιλου και κυρίως η βιντεοσκόπησή της προκάλεσαν την αντίδραση της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής, που εξέδωσε την εξής ανακοίνωση: «Από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής ανακοινώνεται ότι σχετικά με βιντεοληπτικό υλικό που αναπαράγεται στο Διαδίκτυο καθώς και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, στο οποίο εμφαίνεται η σύλληψη ατόμου που εμπλέκεται σε υπόθεση προσέλκυσης ανήλικης για γενετήσιους λόγους έχει διαταχθεί η διενέργεια Προκαταρκτικής Διοικητικής Εξέτασης».
Κατόπιν αυτού, λοιπόν, το όργανο της τάξης αποφάσισε να τοποθετηθεί δημόσια -μέσω Instagram- σχετικά με την εμπλοκή του στην υπόθεση. «Πρέπει πρώτα μάλλον να συμβεί και στα δικά σας παιδιά και μετά θα πείτε “αχ, τι κάνουμε!”. Δε θα μοιράσω μηνύσεις σε κάποιους ΑΧΡΗΣΤΟΥΣ δημοσιογράφους, δεν είμαι τέτοιος, αλλά να ξανά αναφέρω πως ήμουν σε υπηρεσία, πως ενημερώθηκαν οι αρμόδιες υπηρεσίες και θεωρώ τραγικό να κάθομαι και να απολογούμαι ΓΙΑΤΙ συνελήφθη ένα απόβρασμα της κοινωνίας, καθώς δεν υπήρξε ο χρόνος ώστε τα παιδιά της ασφάλειας να στήσουν επιχείρηση και απλά δέχτηκα μια κλήση και κάπως έπρεπε να ενεργήσω για να αποφευχθούν τα χειρότερα! Ο Αλεξ σεβάστηκε, μας έκρυψε πρόσωπα. Απορώ πού είναι το κακό!» έγραψε ο Βαγγέλης Μπαταρλής, ο οποίος δημοσίευσε και ένα σχετικό με την υπόθεση βίντεο, στο οποίο σημείωνε πως, εάν δεν υπήρχε ο Κοψιάλης, ο 43χρονος παιδόφιλος θα κυκλοφορούσε ακόμα ελεύθερος ενώ απέδωσε την άποψη πως η πράξη του youtuber κρίνεται από κάποιους ως αμφιλεγόμενη λόγω της περιρρέουσας ζήλιας που υπάρχει προς το πρόσωπό του.
Τι λέει η ΕΛ.ΑΣ.
Το «ΘΕΜΑ» επικοινώνησε με την εκπρόσωπο της Ελληνικής Αστυνομίας Κωνσταντία Δημογλίδου, η οποία επιβεβαίωσε τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης σχετικά με την αυτοσχέδια επιχείρηση και τη βιντεοσκόπησή της, στην οποία πιθανότατα θα κληθεί να καταθέσει και ο Κοψιάλης, ενώ ξεκαθάρισε πως η κινηματογράφηση και η διανομή υλικού από αστυνομικές επιχειρήσεις προς τον Τύπο και τα Μέσα γίνονται μόνο και με αποκλειστική απόφαση των Αρχών – και βέβαια στις περιπτώσεις όπου οι επιχειρήσεις διοργανώνονται από την Αστυνομία και όχι από πολίτες που αποφασίζουν να υποκαταστήσουν τις Αρχές.
Ακόμα, η αστυνόμος Β’ επεσήμανε τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε τέτοιες περιπτώσεις για τους πολίτες οι οποίοι παίρνουν τον νόμο στα χέρια τους, αφού εν προκειμένω κανείς δεν γνώριζε πόσο βίαια ενδεχομένως θα μπορούσε να αντιδράσει ο 43χρονος στην παγίδευση και τη σύλληψή του.
Αυτά όμως είναι μάλλον ψιλά γράμματα για τον Κοψιάλη, ο οποίος ανέλαβε αυτόκλητα τον ρόλο του σταυροφόρου του κοινού καλού και της τήρησης της έννομης τάξης και, όπως επισήμανε στην περιγραφή του viral βίντεό του, στόχο είχε την «ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους υφιστάμενους κινδύνους στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης που δημιουργεί η αμεσότητα των μηνυμάτων. ΣΚΟΠΟΣ είναι η αποτροπή παρόμοιων αισχρών περιστατικών στο μέλλον και η διευκόλυνση της γνωστοποίησης τέτοιων περιστατικών από ανήλικα θύματα». Βέβαια ο ίδιος έσπευσε να απεκδυθεί τον μανδύα του ήρωα και σε μία από τις τηλεοπτικές συνεντεύξεις που ακολούθησαν το «ανδραγάθημά» του δήλωσε πως ήρωας της υπόθεσης παραμένει η 13χρονη – αυτή είναι ίσως και η μόνη βεβαιότητα, αφού αν υπάρχει ένα χρήσιμο επιμύθιο από την υπόθεση είναι πως η έφηβη που παρενοχλήθηκε από τον 43χρονο μέσω των κοινωνικών δικτύων φρόντισε να ενημερώσει την οικογένειά της.
Ο φόβος φυλάει τα έρμα
Πολλοί, μάλλον οι περισσότεροι, συμφωνούν ότι το βίντεο του Κοψιάλη μπορεί να δράσει αποτρεπτικά, να αποσοβήσει παρόμοια περιστατικά και να προκαλέσει ενδοιασμούς ή να θέσει ηθικούς φραγμούς σε ανθρώπους που σκέφτονται να προβούν σε ανάλογες έκνομες πράξεις. Ο φόβος της διαπόμπευσης και της σύλληψης ειδικά όταν τις παρακολουθείς να συμβαίνουν σε ένα ερασιτεχνικό βίντεο είναι λογικό να μεγεθύνεται. Στην περίπτωση όπου οι επίσημες αρχές είχαν οργανώσει μια ανάλογη επιχείρηση και είχαν αποφασίσει να κυκλοφορήσουν ένα βίντεο προς παραδειγματισμό δυνητικών θυτών είναι αναντίρρητο ότι κανείς δεν θα διαφωνούσε ή δεν θα έκανε τη μύχια έστω σκέψη πως όλα γίνονται για το θεαθήναι – ή για να μιλήσουμε με όρους social media, για την επιδραστικότητα και τα views.
Το πραγματικά ανησυχητικό είναι πως οι influencers έχουν αναλάβει, χωρίς κανείς να τους το ζητήσει, ρόλο θεματοφύλακα και εκτός από το να έχουν και να εκφράζουν άποψη επί παντός του επιστητού, αλλά και πέρα από το να αντιμετωπίζουν τους εαυτούς τους ως τον πήχη για όλους τους υπόλοιπους θεωρούν χρέος τους να διαφυλάσσουν, όπως καταδεικνύει η περίπτωση Κοψιάλη, ακόμα και την έννομη τάξη.
Κάποτε μπορεί να είχε ακόμη και πλάκα να παρακολουθείς τους οιονεί επιδραστικούς να μοστράρουν τη ζωάρα τους, να πουλούν την πραμάτεια των πελατών τους στα κοινωνικά δίκτυα, να κάνουν καφενειακού τύπου συνεντεύξεις ή να εκφέρουν αποψάρες, χωρίς να έχουν τη γνώση, την κατάρτιση και κυρίως χωρίς να τους ρωτήσει κανείς. Οι κάθε λογής influencers βρήκαν το κοινό και το target group τους, απέκτησαν συμπαθητικά μεροκάματα και ακροατήριο πρόθυμο να τους ακούσει και να τους διαθέσει ένα από τα μεγαλύτερα αγαθά της εποχής μας, δηλαδή την προσοχή του. Ακόμα και πολιτικοί ταγοί χρησιμοποίησαν το μετερίζι των επιδραστικών προκειμένου να απευθυνθούν σε ευρύτερα και νεότερα ηλικιακά κοινά – θυμηθείτε τις προεκλογικές συνεντεύξεις του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Neferli Meg ή του Αλέξη Τσίπρα στη Zoe Pre.
Οι δημιουργοί περιεχομένου εκκολάφτηκαν στη νέα καθεστηκυία τάξη και έπεισαν τους εαυτούς τους πως πράττουν το ορθό, ακόμα κι αν κάνουν εξόφθαλμα λάθος. Για παράδειγμα, ο Κοψιάλης δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τρέφει τη βεβαιότητα πως έκανε το καθήκον του με την αυτοσχέδια επιχείρηση σύλληψης του παιδόφιλου.
Η νέα κανονικότητα
Οπως σίγουρη ότι είχε το δίκιο με το μέρος της ήταν η Μαίρη Συνατσάκη (κατά τον ινσταγκραμικό κόσμο Mairiboo), όταν το φθινόπωρο του 2021 αποφάσισε να φορέσει τη στολή της αστυνομίας των κινητών και να ζητήσει τα ρέστα από έναν περαστικό που θεώρησε ότι την κατέγραφε με το smartphone του. Η influencer είχε προκαλέσει τότε ποικίλες αντιδράσεις με τη δημοσιοποίηση της ιστορίας της, πυροδοτώντας μάλιστα ακόμα και beef με τηλεοπτικά πρόσωπα που έκριναν την αντίδρασή της ως υπερβολική. Αραγε όμως η εξουσία που δίνουν οι εκατοντάδες ή χιλιάδες followers στους επιδραστικούς είναι τόσο μεγάλη ώστε να καμώνονται τους αστυνομικούς, τους δικαστές, τους ντετέκτιβ, τους σύγχρονους Ρομπέν των Δασών; Να αναζητούν το δίκιο για τους ίδιους ή για τους άλλους μέσα από το Διαδίκτυο;
Για κάποιους φαίνεται πως αυτή είναι η νέα κανονικότητα. Το 2022 ο ακτιβιστής Ηλίας Γκιώνης προχώρησε σε καταγγελίες για την ύπαρξη κυκλώματος μαστροπείας που δραστηριοποιούνταν σε Ελλάδα και Κύπρο με αφορμή καταγγελίες από θύματα που δέχονταν στο inbox των λογαριασμών του στα κοινωνικά δίκτυα. Δηλαδή τα θύματα προτίμησαν να απευθυνθούν σε μια σοσιαλμιντιακή περσόνα και όχι στις Αρχές.
Η αδράνεια των Αρχών
Μόλις πέρυσι η Σούπερ Κική πήρε κι αυτή καταπώς φαίνεται τον νόμο στα χέρια της, για να προστατεύσει μια φίλη της που κακοποιούνταν από πρώην σύντροφό της και τελικά κατέληξε η ίδια στο κρατητήριο. Εγραφε λοιπόν τότε η επιδραστική που έχει κατά καιρούς μοιράσει αφειδώς απόσταγμα σοφίας: «Το αστείο της υπόθεσης όμως είναι ότι καλέσαμε την Αστυνομία να μας βοηθήσει και αντ’ αυτού μας πήραν στο Τμήμα για να καταθέσουμε μήνυση για τέταρτη φορά εναντίον του. Και εκείνος είπε ψέματα ότι εμείς βάλαμε να τον δείρουν και το κερασάκι στην τούρτα είναι ότι η Ελληνική Δικαιοσύνη μάς συλλαμβάνει κανονικά και εμένα και την Αντρέα, αλλά και τη φίλη μου, την Αμαλία, στα κρατητήρια! Ο μοναδικός λόγος που τα λέω δημόσια είναι γιατί θα μαθεύονταν έτσι κι αλλιώς και κανείς δεν θα ήξερε γιατί εγώ κρατούμαι! Παλεύουμε τόσο καιρό να υπερασπιστούμε και να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας και κατάληξη είναι αυτή. Τουλάχιστον ας βρούμε το δίκιο μας ιντερνετικά, γιατί πραγματικά, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν θα το βρούμε».
Η τελευταία της φράση μπορεί να είναι τελικά και το κλειδί για την ερμηνεία της συμπεριφοράς, της σκέψης και της δράσης των επιδραστικών. Γιατί να ψάχνει κανείς το δίκιο του στον αληθινό κόσμο, με τους συμβατικούς θεσμούς των δυτικών δημοκρατικών κοινωνιών, όταν μπορεί να το βρει στον virtual ώσπου να πεις Instagram; Αλλωστε, φαίνεται πως νόμος πια τείνει να γίνει το δίκιο του (επιδραστικού) εργάτη.
