Είστε αριστερόχειρας ή δεξιόχειρας; Η απάντηση μπορεί να αποκαλύψει πολλά για τη γονιδιακή σας ταυτότητα. Ερευνητές από το Ινστιτούτο Ψυχογλωσσολογίας Max Planck ανακάλυψαν, σε μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature Communications, ότι το κυρίαρχο χέρι ενός ανθρώπου επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις σωληνίνες, έναν τύπο πρωτεϊνών, υπεύθυνο για την κατασκευή της εσωτερικής δομής των κυττάρων.
Η ερευνητική ομάδα εξέτασε σπάνιες γενετικές μεταλλάξεις του γονιδιώματος περισσότερων από 350.000 ανθρώπων, με στόχο να εντοπίσει συγκεκριμένες πτυχές του DNA που καθορίζουν την προτίμησή μας σχετικά με το ποιο χέρι χρησιμοποιούμε για βασικές εργασίες, όπως το γράψιμο ή το πώς κρατάμε ένα φλιτζάνι καφέ. Η μελέτη αποκάλυψε ότι οι σωληνίνες δεν είναι απλώς δομικά στοιχεία, αλλά καθορίζουν, σε μεγάλο βαθμό, την ασυμμετρία μεταξύ του αριστερού και του δεξιού μέρους του εγκεφάλου.
Όπως εξήγησαν οι ερευνητές, κατά τη διάρκεια του εμβρυϊκού σταδίου της ανθρώπινης ανάπτυξης, η αριστερή και η δεξιά πλευρά του εγκεφάλου «καλωδιώνονται» διαφορετικά. Εκτιμάται ότι αυτό το μοναδικό μοτίβο νευρώνων επηρεάζει τις προτιμήσεις κάθε ανθρώπου, όπως από ποια πλευρά τείνει να κάνει αγκαλιές ή να μασάει, καθώς και ποιο χέρι χρησιμοποιεί για να γράψει.
Ένα ενδιαφέρον εύρημα της μελέτης είναι ότι μόλις το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι αριστερόχειρες.
Ο Clyde Francks, γενετιστής και νευροεπιστήμονας του Ινστιτούτου Max Planck, εξηγεί ότι οι σωληνίνες είναι ζωτικής σημασίας για τη διαμόρφωση και την κίνηση των κυττάρων, ενώ επηρεάζουν την κυριαρχία του χεριού, σχηματίζοντας δομές κυττάρων που καθοδηγούν τη ροή των υγρών κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης.
Βασιζόμενη σε μια μελέτη του 2020, που συνέδεσε 48 κοινές γονιδιακές παραλλαγές με την αριστεροχειρία, κυρίως σε μη κωδικοποιητικές περιοχές του DNA, που ελέγχουν γονίδια σχετιζόμενα με τις σωληνίνες, η νέα μελέτη θέλησε να εμβαθύνει περισσότερο. Ο δρ. Francks και η ομάδα του ανέλυσαν τα γενετικά δεδομένα 313.271 δεξιόχειρων και 38.043 αριστερόχειρων συμμετεχόντων. Ανακάλυψαν παραλλαγές σε ένα συγκεκριμένο γονίδιο της τουμπουλίνης, το TUBB4B, που ήταν 2,7 φορές πιο πιθανό να εμφανίζονται στους αριστερόχειρες.
Πρόσθετη ανάλυση αποκάλυψε μια σύνδεση μεταξύ της αριστερόχειρας και σπάνιων κωδικοποιητικών παραλλαγών σε γονίδια όπως τα DSCAM και FOXP1, τα οποία έχουν προηγουμένως συνδεθεί με τον αυτισμό και τη σχιζοφρένεια. Η συσχέτιση αυτή υπογραμμίζει τις γενετικές συσχετίσεις που παρατηρούνται μεταξύ της αριστεροχειρίας και ορισμένων νευροαναπτυξιακών διαταραχών, ενισχύοντας τη σημασία των ευρημάτων στο ευρύτερο πεδίο της κατανόησης των εγκεφαλικών διαταραχών.
Παρά το γεγονός ότι αυτές οι γενετικές μεταλλάξεις ήταν σπάνιες και επηρέασαν μόνο μια μειοψηφία των συμμετεχόντων στη μελέτη, ο δρ. Francks πιστεύει ότι έχουν καθοριστική σημασία για την κατανόηση των αναπτυξιακών μηχανισμών της εγκεφαλικής ασυμμετρίας στον ευρύτερο πληθυσμό. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα ευρήματά τους όχι μόνο εμβαθύνουν στην κατανόηση του ζητήματος του κυρίαρχου χεριού, αλλά παράλληλα ανοίγουν το δρόμο για μελλοντικές μελέτες, που θα διερευνούν τις ευρύτερες επιπτώσεις της εγκεφαλικής ασυμμετρίας στην ανθρώπινη ανάπτυξη και συμπεριφορά.
