Συνέντευξη στην Σοφία Καυκοπούλου
Παρουσιάστηκε πρόσφατα η δισκογραφική δουλειά του Χάρη Συμεωνίδη, “Κύκλος”. Ένα άλμπουμ που μας φέρνει ξανά στις ρίζες του καλού ελληνικού τραγουδιού. Ο Χάρης Συμεωνίδης, ο πολυσχιδής καλλιτέχνης, μαζί με τον συνθέτη Μανώλη Καρπάθιο και τον στιχουργό Κώστα Μπαλαχούτη, υπογράφουν τον δίσκο χαρίζοντας στον ακροατή αληθινά μαργαριτάρια. Η Σοφία Καυκοπουλου μίλησε με τον Χάρη Συμεωνίδη και παρουσιάζει σήμερα μιαν εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στη Γνώμη.
Ο Χάρης Συμεωνίδης μιλά για την δισκογραφική του συνεργασία με τον Μανώλη Καρπάθιο και τον Κώστα Μπαλαχούτη
Πότε ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με τη μουσική και πώς το έμφυτο ταλέντο καλλιεργήθηκε και απέκτησε το σημερινό του χαρακτήρα;
Η ενασχόλησή μου με τη μουσική ξεκίνησε από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Η πρώτη μου φωτογραφία (ασπρόμαυρο φιλμ τον καιρό εκεινο) είναι μπροστά σε ράδιο κίνηση της εποχής να προσπαθώ να βρω όμορφη μουσική. Εξ απαλών ονύχων, πριν τα νήπια τραγουδούσα λαϊκά του Μπιθικώτση, Βοσκόπουλου, Νταλάρα, ολόκληρα τραγούδια (και λίγο θέαμα, ελάτε να δείτε ένα παιδάκι που τραγουδάει σα μεγάλος). Κατόπιν ασχολήθηκα με την κλασική κιθάρα και σπουδές κλασικής μουσικής, ενω ποτέ δε σταμάτησα το τραγούδι. Η βυζαντινή και η παραδοσιακή μουσική μου έδωσαν επιλογή και διέξοδο στις μουσικές μου κατευθύνσεις και γρήγορα μάζεψα γύρω μου εξαίρετους μουσικούς οργανοπαίχτες, για να παίξουμε κυρίως μικρασιάτικα ρεμπέτικα και αμανέδες. Αρχικά στο μουσικό σχήμα «Λωξάντρα», κατόπιν το «Εργαστήρι Ανατολικής Μουσικης» και τέλος στο «Καφέ Αμάν» με το οποίο γνωρίσαμε μεγάλη αποδοχή, πολλές συναυλίες και επιτυχίες. Όλα αυτά τα χρόνια ήμουν παράλληλα και πρωτοψάλτης σε μεγάλες και εμβληματικές εκκλησίες. Από το 2009 που έκλεισα την «Αίγλη του Πολιτισμού», ένα υπέροχο χώρο («Γενή Χαμάμ») που διατηρούσα για μια 5αετία στη Σαλονίκη και ήρθε στην Αθήνα, έμεινα μακριά από την επαγγελματική ενασχόληση με το τραγούδι για λόγους προσωπικούς και άλλους. Πριν ένα χρόνο περίπου συναντήθηκα μουσικά με το Μανώλη (Καρπάθιο) και ξεκίνησε ένας νέος «Κύκλος» που με βρίσκει στην ωριμότερη και πιο ακμαία φάση της ζωής μου.
Πες μας δύο λόγια για τον ΚΥΚΛΟ. Είναι η πρώτη σου δισκογραφική δουλειά. Γιατί επέλεξες να κάνεις τώρα αυτό το βήμα; Μιας και όπως γνωρίζουμε σου δόθηκαν ευκαιρίες στο παρελθόν.
Τι να πω γι’ αυτό τον δίσκο; Νομίζω ότι ήταν μια πολύ ευτυχής συγκυρία αυτή η συνάντηση με το Μανόλη και τον Κώστα σε μια απολύτως ώριμη και δημιουργική στιγμή τους. Οκτώ τραγούδια σε μουσική και στίχους τους, το έχω πει και θα το ξαναπώ θα μπορούσα να έχουνε γίνει τέσσερις δίσκοι με δύο μεγάλες επιτυχίες στον καθένα. Αντί γι’ αυτό έχει γίνει ένας και τα περιέχει όλα αυτά, μαζί με δύο υπέροχα παραδοσιακά τραγούδια, που νομίζω πως «τα σπάνε». Έχουμε ετοιμάσει και στο παρελθόν μία δισκογραφική δουλειά με το ιστορικό σχήμα «Καφέ Αμάν» που είχα με κορυφαίους μουσικούς στη Σαλονικη στις αρχές της δεκαετίας 2000-2010. Για διάφορους λόγους, που δεν είναι του παρόντος, τελικά δεν κυκλοφόρησε. Το βήμα το επέλεξα και με επέλεξε αυτή τη στιγμή, γιατί απλά νομίζω πως ήταν η κατάλληλη. « Η καλύτερη στιγμή για να συμβεί κάτι, είναι ακριβώς η στιγμή που συμβαίνει».
Μανώλης Καρπάθιος, Κώστας Μπαλαχούτης, Χάρης Συμεωνίδης. Πώς αυτή η τριανδρία κατάφερε να “δέσει” και ποιο είναι το μυστικό για την παραγωγή τόσο όμορφων τραγουδιών;
Ο Μανώλης Καρπάθιος είναι γνωστός μουσικός στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής, αφού είναι από τους παλαιότερους και πιο γνωστούς ερμηνευτές στο παραδοσιακό όργανο κανονάκι, με σημαντικές δισκογραφικές και ζωντανές παρουσίες την τελευταία 30ετία, ενω ίδρυσε και διατηρεί την Ορχήστρα «Ρωμανα» ένα μεγάλο εργαστήρι της παραδοσιακής και Ανατολικής μουσικής. Κώστας Μπαλαχούτης O Κώστας Μπαλαχούτης είναι διακεκριμένος ερευνητής του ελληνικού τραγουδιού με πλούσια συγγραφική δραστηριότητα. Μελέτες, λευκώματα, ημερολόγια και βιογραφίες του έχουν κερδίσει την αγάπη και εκτίμηση του κοινού ενώ έχουν αποσπάσει εξαιρετικές κριτικές. Τελευταία χρόνια έχουν συνεργαστεί με μεγάλη επιτυχία ως συνθέτης και στιχουργός αντίστοιχα, με την παραγωγή πανέμορφων τραγουδιών και εξαιρετικών δισκογραφικών δουλειών, σε συνεργασία με μεγάλους ερμηνευτές, μεταξύ των οποίων και εμβληματικών ονομάτων, όπως ο Μανώλης Μητσιάς και η Μαρία Φαραντούρη. Θεωρώ ευτυχή συγκυρία τη συνάντηση μας, την συνεργασία μας σε μία, πιστεύω, εξαιρετικά ώριμη στιγμή και των τριών μας, συνεργασία που δημιουργήθηκε απολύτως αυθόρμητα και στηρίχθηκε στην αμοιβαία εκτίμηση, που μας έδωσε μεγάλη έμπνευση και όρεξη για δουλειά. Τα τραγούδια τα αγαπήσαμε αυθόρμητα, προσωπικά τα αγάπησα περισσότερο απο ότι περίμενα όταν ξεκίνησε αυτό το ταξίδι. Προσπάθησα να τα υπηρετήσω όσο καλύτερα μπορούσα και ήρθα σε σύγκρουση με πολλά στοιχεία του χαρακτήρα μου, προκειμένου να πετύχω ό,τι καλύτερο μπορούσα ερμηνευτικά. Κρυμμένα μυστικά ίσως δεν υπάρχουν όταν δημιουργούνται όμορφα και ποιοτικά προϊόντα της τέχνης. Πιστεύω πως το καταβολές, οι γνώσεις και η ιστορία του καθενός, όπως επίσης και των εξαιρετικών μουσικών που συμμετέχουν στην προσπάθεια αυτή, είναι ο μόνος ασφαλής οδηγός για να μπορέσει κάποιος να προσεγγίσει το αποτέλεσμα αυτής της δημιουργικής διαδικασίας.
Στον ΚΥΚΛΟ, επιτυγχάνεται το πάντρεμα της παράδοσης με το έντεχνο τραγούδι. Αυτός ήταν κοινός στόχος συνθέτη, στιχουργού και ερμηνευτή ή απόρροια των καταβολών τους;
Μέσα από τη συνεργασία μας, με το συνθέτη και το στιχουργό αυτής της δουλειάς, έχω καταλάβει πως σε καμία περίπτωση δεν υπάρχουν «στόχοι» στη δημιουργική διαδικασία. Ο καθένας καταθέτει ένα κομμάτι από την ψυχή του, τον εαυτό του. Μουσικές με ανοιχτούς ορίζοντες στα ανατολικά και παραδοσιακά στοιχεία, είτε μιλάμε για τους ρυθμούς, είτε για τους μουσικούς δρόμους των κομματιών. Στίχοι, βγαλμένοι μέσα από τη σύγχρονη πραγματικότητα, από κάποιον που φαίνεται αμέσως, πως έχει εντρυφήσει στο ελληνικό τραγούδι λαϊκό και έντεχνο. Η δική μου ερμηνεία, πιθανά φανερώνει με τις καταβολές μου στο παραδοσιακό τραγούδι και την ψαλτική, όμως επειδή το λαϊκό τραγούδι ήταν η πρώτη μου αγάπη από την παιδική ηλικία, πιστεύω πως συνεισφέρω στο μέτρο των δυνατοτήτων μου στην ανάδειξη της σύγχρονης ταυτότητας των υπέροχων αυτών τραγουδιών. Είμαστε πεπεισμένοι πως αυτό το πάντρεμα για το οποίο μιλάτε, επιτεύχθηκε και ήταν απόλυτα επιτυχές. Το «παιδάκι» που γεννήθηκε από αυτό, είναι ένα νέο μουσικό είδος, που ονομάσαμε «έντεχνο ανατολικό τραγούδι».
Η συμβολή σου στην εκκλησιαστική ρωμαίικη μουσική, είναι κομβική. Πιστεύεις ότι ο κλάδος των ιεροψαλτών περνάει κρίση και σε ποιο επίπεδο;
Έχω ασχοληθεί με την ψαλτική τέχνη και γενικότερα την ελληνική ή καλύτερα την ρωμαίική μουσική, τα τελευταία τουλάχιστον 30 χρόνια της ζωής μου με μεγάλη προσήλωση και συνέπεια, σε επίπεδο ερμηνευτικό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό. Νομίζω ότι όλοι όσοι ασχολούνται με την παράδοση, σε πολύ μεγάλο βαθμό και οι ψάλτες, ακολουθούν παρόμοια πορεία. Χιλιάδες ώρες προσπαθειών, κόπου, μόχθου και θυσιών, σε πολύ μεγάλο βαθμό αφιλοκερδώς, από ανθρώπους που συνήθως δεν απολαμβάνουν της αναγνώρισης που τους αντιστοιχεί. Ως Γενικός Γραμματέας (και παλιότερα ως Κοσμήτορας) της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ιεροψαλτών Ελλάδος (ΟΜΣΙΕ) συμμετείχα σε πολλές προσπάθειες και πρωτοβουλίες, οι οποίες στέφτηκαν με επιτυχία σε θεσμικό επίπεδο με την εγγραφή της Ψαλτικής Τέχνης στο Διεθνή Κατάλογο της UNESCO, ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της ανθρωπότητας. Υπάρχει όμως πολλή δουλειά να γίνει, στον τομέα της θεσμικής κατοχύρωσης του ψάλτη στην χώρα μας, καθώς τόσο το εργασιακό όσο και το αξιολογικό καθεστώς, που διέπουν την επαγγελματική και ακαδημαϊκή του υπόσταση είναι ανύπαρκτα έως προβληματικά. Οι τίτλοι σπουδών των ψαλτών, όπως και όλοι οι Ωδειακοί τίτλοι είναι αδιαβάθμιστοι στη χώρα μας, ενώ εργασιακά ο ψάλτης είναι στο ίδιο καθεστώς με τους (απαραίτητους και λίαν αγαπητούς μεν, διαφορετικών προσόντων και ικανοτήτων δε) νεωκόρους. Υπάρχουν και πολλά άλλα ζητήματα που ταλανίζουν το χώρο των ψαλτών. Ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις σχολές, το ύφος, αλλά και την ερμηνευτική ελευθεριότητα των καιρών μας. Μπορούμε να πούμε ότι ναι, ο κλάδος περνάει κρίση, ευελπιστούμε όμως πως με μεράκι, ομόνοια και καταλλαγή, θα μπορέσουμε τελικά, να διατηρήσουμε την μακραίωνη αυτή παράδοση, ζωντανή και ακμαία για τις επόμενες γενιές.
