Μετά από ένα ισχυρό τρίτο τρίμηνο, η Microsoft φέρεται να απολύει κάπου μεταξύ 1.000 και 1.500 εργαζομένους στα τμήματα Azure cloud και μικτής πραγματικότητας. Ωστόσο, η εταιρεία δεν είναι μόνη, καθώς και η Dropbox ανακοίνωσε 500 απολύσεις τον Απρίλιο του 2023 με τον διευθύνοντα σύμβουλο Drew Houston να εξηγεί ότι η τεχνητή νοημοσύνη έπαιξε σημαντικό ρόλο σε αυτή την απόφαση. “Σε έναν ιδανικό κόσμο, θα μετακινούσαμε απλώς ανθρώπους από τη μία ομάδα στην άλλη. Και το κάναμε αυτό όπου ήταν δυνατόν”, ανέφερε η δήλωση του. “Ωστόσο, το επόμενο στάδιο της ανάπτυξής μας απαιτεί ένα διαφορετικό μείγμα δεξιοτήτων, ιδίως στην τεχνητή νοημοσύνη και στην ανάπτυξη προϊόντων σε πρώιμο στάδιο”.
Η αλήθεια είναι ότι στο άκουσμα των παραπάνω ειδήσεων, κανείς σίγουρα δεν μπορεί να παραμείνει εφησυχασμένος ότι το ΑΙ δεν «έρχεται να μας πάρει τις δουλειές». Και αυτή την πρόταση μπορεί να στοιχειοθετήσουν και άλλες αντίστοιχες ειδήσεις, όπως εκείνη που θέλει την UPS (μεγάλη εταιρεία μεταφορών και logistics) να απολύει 12,000 εργαζομένους, ακριβώς επειδή της το επιτρέπει η νέα τεχνολογία, ή η Google και η IKEA, που ήδη αντικατέστησαν υπαλλήλους τους με την ΤΝ (τεχνητή νοημοσύνη). Αυτές οι απολύσεις με λίγα λόγια μας δείχνουν ότι η χρήση του ΑΙ μπορεί όντως να προκαλέσει την απώλεια της εργασίας χιλιάδων ανθρώπων. Αυτό όμως σημαίνει ότι τους αντικαθιστά;
Η τεχνητή νοημοσύνη αντικαθιστά ήδη τους ανθρώπους;
Για την ώρα γίνεται το εξής: ορισμένες από τις εταιρείες ανακατευθύνουν τις επενδύσεις τους στην ΤΝ, ενώ παράλληλα περικόπτουν δαπάνες σε άλλους τομείς της επιχείρησής τους, οδηγώντας ουσιαστικά έτσι, σε απολύσεις. Αυτό σημαίνει ότι όχι, το ΑΙ δεν παίρνει τις δουλειές μας με την κυριολεκτική έννοια που το σκεφτόμαστε, αλλά σίγουρα συμβάλλει εμμέσως στο να γίνουν περικοπές μισθών και θέσεων, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν δημιουργούνται νέες θέσεις πλέον. Ο καθηγητής επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Oded Netzer, μάλιστα, προειδοποίησε ωστόσο κατά της σύνδεσης μεταξύ των αυξανόμενων εταιρικών επενδύσεων στην ΤΝ και των απολύσεων εργαζομένων. “Γνωρίζουμε ότι το 2023 ήταν η χρονιά της γενεσιουργού ΤΝ και οι εταιρείες επένδυσαν σε αυτήν σε μεγάλο βαθμό”, δήλωσε στο CBS MoneyWatch. “Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν κάποιες θέσεις εργασίας στις οποίες αποφάσισαν να επενδύσουν λιγότερο και μπορεί να απολύσουν εργαζόμενους.
Αλλά σημαίνει επίσης ότι οι θέσεις εργασίας για τις οποίες προσλαμβάνουν σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό δεν σημαίνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη αντικαθιστά τις θέσεις εργασίας”. Κατά την άποψη του Netzer, οι εταιρείες κάνουν απλώς αυτό που κάνουν συνήθως, προσλαμβάνουν δηλαδή περισσότερους εργαζόμενους που ειδικεύονται σε ταχέως αναπτυσσόμενα τμήματα της επιχείρησης, ενώ απολύουν εκείνους των οποίων οι δεξιότητες μπορεί να είναι λιγότερο χρήσιμες ή να συμβάλλουν λιγότερο στην αύξηση των εσόδων. Για παράδειγμα, είπε, καθώς η Microsoft επενδύει στην τεχνητή νοημοσύνη, μπορεί να αποφασίσει να μειώσει την παραγωγή υλικού για υπολογιστές, όπως τα πληκτρολόγια.
Ο άμεσος αντίκτυπος: Μετατόπιση θέσεων εργασίας
Ουσιαστικά, η άμεση συνέπεια της ενσωμάτωσης της τεχνητής νοημοσύνης στη μεγάλη τεχνολογία είναι η εκτόπιση χιλιάδων εργαζομένων. Οι θέσεις εργασίας που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες εργασίες ρουτίνας είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Οι διοικητικοί ρόλοι, οι θέσεις εξυπηρέτησης πελατών και οι θέσεις εισαγωγής δεδομένων αυτοματοποιούνται όλο και περισσότερο, οδηγώντας σε εκτεταμένες απολύσεις. Ενώ λοιπόν οι εταιρείες υποστηρίζουν ότι αυτές οι αλλαγές είναι απαραίτητες για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και την καινοτομία, ο βραχυπρόθεσμος αντίκτυπος στους εργαζόμενους είναι βαθύς.
Η μετάβαση όμως δεν περιορίζεται μόνο στις θέσεις αρχικού επιπέδου. Οι θέσεις μεσαίου επιπέδου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο μάρκετινγκ, τα οικονομικά και τους ανθρώπινους πόρους, επηρεάζονται επίσης. Η ικανότητα της τεχνητής νοημοσύνης να αναλύει δεδομένα, να προβλέπει τάσεις και να βελτιστοποιεί διαδικασίες σημαίνει ότι λιγότεροι ανθρώπινοι εργαζόμενοι χρειάζονται για την εκτέλεση αυτών των λειτουργιών. Ως αποτέλεσμα, οι εργαζόμενοι που κάποτε κατείχαν ασφαλείς θέσεις, αντιμετωπίζουν τώρα την αβεβαιότητα και την πρόκληση της προσαρμογής σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας.
Μετασχηματισμός της εργασίας
Ενώ οι άμεσες επιπτώσεις της ενσωμάτωσης της τεχνητής νοημοσύνης είναι έντονες, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις είναι πιο σύνθετες και πολύπλευρες. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να μετασχηματίσει ριζικά τη φύση της εργασίας, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες, ακόμη και όταν καθιστά ορισμένους ρόλους παρωχημένους.
Καθώς λοιπόν η Τεχνητή Νοημοσύνη αναλαμβάνει καθήκοντα ρουτίνας, φαίνονται να αναδύονται νέες κατηγορίες θέσεων εργασίας που απαιτούν ανθρώπινη δημιουργικότητα, επίλυση προβλημάτων και συναισθηματική νοημοσύνη. Οι ρόλοι στην ανάπτυξη, τη συντήρηση και την εποπτεία της τεχνητής νοημοσύνης αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Επιπλέον, οι θέσεις εργασίας που περιλαμβάνουν σύνθετη λήψη αποφάσεων, στρατηγικό σχεδιασμό και διαπροσωπικές δεξιότητες είναι λιγότερο πιθανό να αυτοματοποιηθούν. Οι εργαζόμενοι που μπορούν να προσαρμοστούν και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες θα βρουν ευκαιρίες σε αυτούς τους τομείς.
Ο υπάλληλος του μέλλοντος
Το μελλοντικό εργατικό δυναμικό είναι πιθανό να είναι ένα υβρίδιο ανθρώπων και τεχνητής νοημοσύνης. Πολλοί θεωρούν ότι η συνεργασία μεταξύ ανθρώπων και μηχανών θα γίνει ο κανόνας, με την τεχνητή νοημοσύνη να χειρίζεται εργασίες έντασης δεδομένων και τους ανθρώπους να επικεντρώνονται στη στρατηγική, την καινοτομία και τις σχέσεις τους με τους πελάτες. Αυτό το υβριδικό μοντέλο μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη παραγωγικότητα και εργασιακή ικανοποίηση, καθώς οι εργαζόμενοι απαλλάσσονται από τα τετριμμένα καθήκοντα και μπορούν να ασχοληθούν με πιο ουσιαστική εργασία.
Αυτό είναι σίγουρα το πιο αισιόδοξο πλάνο για το μέλλον, χωρίς ωστόσο τίποτα να το διασφαλίζει. Ίσως ακόμα να είναι πολύ νωρίς για να διαλέξουμε πλευρά, ή να μαντέψουμε για τα επόμενα χρόνια, οπότε για την ώρα φαίνεται απλά να κατέχουμε την θέση του παρατηρητή. Μπορούμε όμως να συνοψίσουμε το εργασιακό παρόν μας, τη μέχρι τώρα συμβίωσή μας με την τεχνητή νοημοσύνη και τις προσδοκίες μας σε μια φράση «κλεμμένη» από το προφίλ μιας συγγραφέως στο LinkedIn που γράφει: «Θέλω το AI να κάνει την μπουγάδα και το πλύσιμο των πιάτων μου, έτσι ώστε εγώ να μπορώ να δημιουργώ τέχνη και να γράφω, όχι το αντίθετο».
