Η στήριξη της οικογένειας και ιδιαίτερα η προστασία της μητρότητας αποτελούν προτεραιότητα της κυβέρνησης. Με στοχευμένες πολιτικές, που υλοποιούνται σταδιακά από το 2019 έως σήμερα, η οικογένεια και ιδιαίτερα οι νέες εργαζόμενες μητέρες βρίσκονται στο επίκεντρο σειράς μέτρων, που συνεχώς εμπλουτίζονται και έχουν ως στόχο την προστασία και την ενίσχυση της μητρότητας. Σκοπός είναι να δημιουργηθεί ένα ευρύ πλέγμα προστασίας της μητρότητας, το οποίο θα δίνει λύσεις στα σύγχρονα προβλήματα των οικογενειών.
Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η κυβέρνηση προσπαθεί να αντιμετωπίσει ολιστικά το θέμα αυτό, αναγνωρίζοντας πόσο πολυσύνθετο είναι το ζήτημα του δημογραφικού.το πλαίσιο αυτό, εφαρμόζει δράσεις για την οικονομική ενίσχυση των οικογενειών, μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων, οικογενειακών επιδομάτων, αλλά και μέσω ειδικών στοχευμένων ενισχύσεων σε νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, τρίτεκνους και πολύτεκνους.
Μια ακόμα παράμετρος ιδιαίτερα σημαντική για τη δημιουργία οικογένειας είναι η στέγη. Και σε αυτό το πεδίο η κυβέρνηση εκπονεί δράσεις για την αντιμετώπιση του υψηλού κόστους στέγασης, με ένα πλέγμα πολιτικών 2,3 δισ. ευρώ.
Τα μέτρα προστασίας της μητρότητας
Πρόσφατα, η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, υπέγραψε υπουργική απόφαση, την οποία συνυπογράφουν ο υφυπουργός, Πάνος Τσακλόγλου, καθώς και ο υφυπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Θάνος Πετραλιάς, με την οποία επεκτείνεται η άδεια μητρότητας που χορηγεί η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) και, μάλιστα, αναδρομικά από τον Νοέμβριο του 2022, στις εργαζόμενες μητέρες σε ΔΕΚΟ, τράπεζες και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Ήδη, με τον ν. 4997/2022, επεκτάθηκε χρονικά η παροχή προστασίας της μητρότητας της ΔΥΠΑ από έξι σε εννέα μήνες στον ιδιωτικό τομέα και, ταυτόχρονα, συμπεριλήφθηκαν και οι έμμισθες δικηγόροι στις δικαιούχους. ‘Αρα, πλέον, oι μισθωτές του ιδιωτικού τομέα λαμβάνουν για τέσσερις μήνες τις αποδοχές τους και για εννέα μήνες τον κατώτατο μισθό.
Επισημαίνεται ότι στο δημόσιο λαμβάνουν για 13 μήνες τις πλήρεις αποδοχές τους.
Ακόμα, προβλέφθηκε η δυνατότητα μεταβίβασης έως επτά μήνες της παροχής στον εργαζόμενο πατέρα.
Επίσης, με τον ν. 5078/2023, καθιερώθηκε για πρώτη φορά η εννεάμηνη παροχή και για ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες. Επομένως, οι μη μισθωτές λαμβάνουν για τέσσερις μήνες ποσό, ύψους 150-200 ευρώ, που αντιστοιχεί στην κυοφορία-λοχεία και εννέα μήνες κατώτατο μισθό. Διευκρινίζεται ότι οι εργαζόμενες μητέρες μπορούν με αίτησή τους να λάβουν ειδική άδεια για την ανατροφή του παιδιού τους από τη ΔΥΠΑ, με μέγιστη διάρκεια εννέα μηνών.
Για παράδειγμα, μισθωτή του ιδιωτικού τομέα με μισθό 830 ευρώ (κατώτατος μισθός) δικαιούται συνολικά 13.190 ευρώ, δηλαδή επίδομα κύησης και λοχείας 3.320 ευρώ, επίδομα γέννησης 2.400 ευρώ και επίδομα μητρότητας 7.470 ευρώ.
Το ποσό των 15.118 ευρώ θα λάβει μισθωτή του ιδιωτικού τομέα με μισθό 1.312 ευρώ (μέσος μισθός), ήτοι 5.248 ευρώ επίδομα κύησης και λοχείας, 2.400 ευρώ επίδομα γέννησης και 7.470 ευρώ επίδομα μητρότητας.
Σημειώνεται ότι οι μισθωτές λαμβάνουν πλέον των ως άνω επιδομάτων και αναλογίες δώρων και επιδόματος αδείας.
-Αυτοαπασχολούμενη δικηγόρος θα λάβει επίδομα κύησης και λοχείας 800 ευρώ, επίδομα γέννησης 2.400 ευρώ και επίδομα μητρότητας 7.470 ευρώ. Αθροιστικά, 10.670 ευρώ.
-Αγρότισσα δικαιούται επίδομα κύησης και λοχείας 486 ευρώ, επίδομα γέννησης 2.400 ευρώ και επίδομα μητρότητας 7.470 ευρώ. Το συνολικό ποσό ανέρχεται σε 10.356 ευρώ.
Ταυτόχρονα, το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας θα διαθέσει 441 εκατ. ευρώ, μέσα στο 2024, σε δράσεις για τη στήριξη των νέων γονέων και της οικογένειας, που θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά στο υφιστάμενο πλαίσιο.
Α. Μέτρα του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για την ενίσχυση της μητρότητας, των νέων ζευγαριών και των οικογενειών
– Επίδομα γέννας. Στην αρχή του έτους, αυξήθηκε κλιμακωτά, στα 400 ευρώ έως 1.500 ευρώ για κάθε παιδί, ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων (από 2.400 έως 3.500 ευρώ δηλαδή) αναδρομικά για τις γεννήσεις εντός του 2023.
Σε περίπου 75.000 οικογένειες καταβλήθηκαν από το ΥΚΟΙΣΟ 39 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί και στα αναδρομικά για τα παιδιά που γεννήθηκαν στη διάρκεια του 2023. Τον Ιούνιο, 10.316 μητέρες έλαβαν 11.848.800 ευρώ.
– Επίδομα παιδιού από το ΥΚΟΙΣΟ, μέσω Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ)
Για το 2023, δόθηκαν 834.709.301 ευρώ σε έναν μέσο όρο 650.000 ωφελουμένων. Ειδικότερα, τoν Δεκέμβριο του 2023, 736.904 δικαιούχοι έλαβαν έκτακτο επίδομα παιδιού κατά μιάμιση επιπλέον δόση. Το συνολικό ποσό, που διατέθηκε, ανήλθε στα 99.557.580 ευρώ.
Τον Μάιο, δόθηκαν 129.634.156 ευρώ σε 604.293 δικαιούχους και ο συνολικός προϋπολογισμός για το 2024 ανέρχεται περίπου στο 1 δισ. ευρώ.
– Αναμόρφωση του μισθολογίου δημοσίου τομέα με αύξηση του οικογενειακού επιδόματος κατά 20 ευρώ για το 1ο παιδί και κατά 50 ευρώ από το 2ο και κάθε επιπλέον παιδί (155 εκατ. ευρώ ετησίως, 330.000 ωφελούμενοι).
– Στοχευμένη πολιτική στις οικογένειες με παιδιά, με περισσότερα φορολογικά κίνητρα.
Συγκεκριμένα, αυξήθηκε το αφορολόγητο για οικογένειες με παιδιά και όφελος για 1,34 εκατομμύρια φορολογούμενους και επεκτάθηκε η άδεια και το επίδομα μητρότητας στον ιδιωτικό τομέα. Πρόσφατα, επεκτάθηκε και σε αυτοαπασχολούμενες, ελεύθερες επαγγελματίες και αγρότισσες, οι οποίες πλέον μπορούν να λαμβάνουν μέχρι και 1.000 ευρώ τον μήνα για τους εννέα πρώτους μήνες της ζωής ενός παιδιού. Παράλληλα, δόθηκε και νομικά η δυνατότητα μεταβίβασης της γονικής άδειας και στον πατέρα.
– Από το 2019, βρίσκονται στον χαμηλότερο συντελεστή ΦΠΑ οι βρεφικές πάνες και ορισμένα βρεφικά είδη.
– Παρεμβάσεις στη λειτουργία της αγοράς για το βρεφικό γάλα. Από την 1η Μαρτίου, έχει τεθεί συγκεκριμένο πλαφόν.
– Επίδομα θέρμανσης: Προσαυξήθηκαν τα εισοδηματικά όρια του επιδόματος θέρμανσης σε 5.000 ευρώ από 3.000 ευρώ για κάθε παιδί και εισήχθη κοινωνικό τιμολόγιο ρεύματος πολυτέκνων.
Β. Προγράμματα του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για τη στήριξη της οικογένειας και την εξισορρόπηση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής
Για την ερχόμενη χρονιά, για voucher βρεφονηπιακών σταθμών και ΚΔΑΠ θα διατεθεί προϋπολογισμός 361,2 εκατ. ευρώ, θα απευθύνεται σε περισσότερους από 173.500 δικαιούχους γονείς όλων των δομών, 125 εκατ. ευρώ περισσότερα.
Για πρώτη φορά, πριμοδοτούνται περαιτέρω με αυξημένα μόρια η τρίτεκνη, πολύτεκνη και μονογονεϊκή οικογένεια. Έτσι, αντί για 40 μόρια που έπαιρναν πέρυσι, εφέτος θα λάβουν 50 μόρια.
Επίσης, καλύφθηκαν όλες οι πλήρεις αιτήσεις για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς και των ΑΜΕΑ για τα ΚΔΑΠ.
– Πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς». Υλοποιείται πιλοτικά σε 62 δήμους. Ήδη, έχουν συναφθεί 625 συμφωνητικά και η σταδιακά αυξανόμενη απήχηση του προγράμματος έχει ως αποτέλεσμα να ενταχθεί το πρόγραμμα στο ΕΣΠΑ, με προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ, για να επεκταθεί η εφαρμογή του στους δήμους όλης της χώρας.
– Σχολικά γεύματα. Για την επόμενη τριετία, το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας θα διαθέσει περισσότερα από 355 εκατ. ευρώ σε εκατοντάδες σχολεία σε 153 δήμους της χώρας, με έμφαση στις πληγείσες περιοχές της Θεσσαλίας. Εξασφαλίζεται καθημερινά η παροχή των σχολικών γευμάτων σε 231.062 μαθητές από 217.267, που στηρίζει σήμερα το πρόγραμμα.
– Κρατικό κατασκηνωτικό πρόγραμμα για τη φιλοξενία παιδιών, οικογενειών, ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρίες. Αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των ωφελουμένων, αλλά και οι επιμέρους κατασκηνωτικές περίοδοι.
Ο συνολικός αριθμός των ωφελουμένων από 12.350 το 2023 αυξάνεται εφέτος σε 13.595. Τα 7.425 είναι παιδιά, 1.820 ηλικιωμένοι και 4.350 άτομα με αναπηρίες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, οι θέσεις για τα άτομα με αναπηρία είναι σχεδόν διπλάσιες από τις αντίστοιχες θέσεις στο πρόγραμμα του 2019, που ήταν μόλις 2.820 άτομα.
Το ποσό, το οποίο θα διαθέσει το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, αυξήθηκε στα 4.000.000 ευρώ από 3.650.000 ευρώ, που είχαν προϋπολογιστεί την περσινή περίοδο και αφορά τόσο τη λειτουργία των 14 παιδικών εξοχών και κατασκηνώσεων, που λειτουργούν από την 1η Ιουνίου έως την 30ή Σεπτεμβρίου του 2024, όσο και την προετοιμασία εκείνων που θα λειτουργήσουν το 2025.
– Προγράμματα Αγροτικής Εστίας: Τα προγράμματα κοινωνικού και ιαματικού τουρισμού, εκδρομικού τουρισμού και δωρεάν παροχής βιβλίων και εισιτηρίων θεάτρου, που υλοποιούνται, μέσω του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ), καλύπτουν χιλιάδες αγρότες, αγρότισσες και μέλη των οικογενειών τους.
Η στόχευση με τα προγράμματα του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας (ΛΑΕ), προϋπολογισμού 15 εκατ. ευρώ είναι τριπλή: στήριξη της αγροτικής οικογένειας, στήριξη των επιχειρήσεων και ειδική στήριξη περιοχών που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές, όπως η Βόρεια Εύβοια και ο Έβρος.
Κοινωνικός/ιαματικός τουρισμός: Αφορά σε διακοπές έξι ημερών για 53.500 δικαιούχους. Για πρώτη φορά, εντάσσονται και οι ασφαλισμένοι αγρότες-αγρότισσες.
Παιδικό κατασκηνωτικό πρόγραμμα: Πρόγραμμα, διάρκειας 16 ημερών, για 1.500 παιδιά.
Εκδρομικό πρόγραμμα: Αφορά σε εκδρομές τεσσάρων ημερών για 12.500 δικαιούχους.
Δωρεάν παροχή βιβλίων: 130.000 δικαιούχοι.
Δωρεάν παροχή εισιτηρίων θεάτρου: 32.500 δικαιούχοι.
Χρηματικά βοηθήματα: 1.000 πολύτεκνες μητέρες αγρότισσες και 4.000 τρίτεκνες μητέρες αγρότισσες. Το ποσό, που χορηγείται, ανέρχεται σε 1.000 ευρώ σε κάθε μία από τις 1.000 πολύτεκνες μητέρες και 700 ευρώ για κάθε μία από τις 4.000 τρίτεκνες μητέρες.
Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έργα και προγράμματα
– Δημιουργία νέων κέντρων φροντίδας πρώιμης παιδικής ηλικίας και νέων θέσεων σε υπάρχοντα κέντρα φροντίδας για βρέφη από 2 μηνών έως 2,5 ετών (70 εκατ. ευρώ).
– Δημιουργία 150 Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης (ΚΔΑΠ)-Κέντρα STEM για παιδιά, ηλικίας 12-15 ετών (17,3 εκατ. ευρώ).
– Πρώιμη Παρέμβαση: Παροχή ενός πλέγματος εξατομικευμένων υπηρεσιών σε 1.635 παιδιά με αναπηρίες, αναπτυξιακή καθυστέρηση ή διαταραχή ή με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αυτών, για να ενισχυθεί η ανάπτυξη και η προώθηση της κοινωνικής ένταξής τους (35 εκατ. ευρώ).
– Πρόγραμμα «Κυψέλη»: Ολοκληρωμένο πρόγραμμα σπουδών, με στόχο τη γνωστική ανάπτυξη των βρεφών από 3 μηνών έως 4 ετών. Το πρόγραμμα θα «τρέξει» σε 90 σταθμούς και θα ολοκληρωθούν 2.700 εκπαιδευτικά kits.
Γ. Στεγαστική πολιτική του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας
– Πρόγραμμα «Σπίτι μου». Με προϋπολογισμό 1 δισ. ευρώ, θα παρέχει, έως το τέλος του χρόνου, ιδιόκτητο σπίτι σε σχεδόν 10.000 ζευγάρια, ηλικίας 25-39 ετών. Ήδη έχουν εκταμιευθεί 6.636 δάνεια ποσού 639 εκατ. ευρώ.
– Το πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω» για λειτουργικές ανακαινίσεις και θα διαθέσουν στη συνέχεια το διαμέρισμά τους ή το σπίτι προς μακροχρόνια μίσθωση. Μέχρι στιγμής, έχουν υποβληθεί 1.632 αιτήσεις, έχουν δοθεί 877 εγκρίσεις, 637 αιτήσεις έχουν απορριφθεί, 63 βρίσκονται υπό ένσταση και 55 έχουν ανακληθεί. Θα υπάρξουν βελτιώσεις με αύξηση του ποσοστού επιδότησης στο 60% από 40% και αναδρομικότητα.
– Πρόγραμμα «Κοινωνική Αντιπαροχή». Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην αξιοποίηση των δομημένων και αδόμητων ακινήτων του δημοσίου, σε συνέργεια με ιδιώτες και, μέσω διαγωνισμών, θα διατεθούν για την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών. Στόχος είναι, μέχρι το τέλος του 2024, να έχει τροποποιηθεί το θεσμικό πλαίσιο και να βγουν οι προσκλήσεις προς τους αναδόχους.
– Κοινωνική στέγαση για τις πλέον ευάλωτες ομάδες στους δήμους Αθήνας και Θεσσαλονίκης από το Ταμείο Ανάκαμψης (1.642.628 ευρώ). Το έργο περιλαμβάνει την ανακαίνιση και ένταξη μέρους του αδρανούς ιδιωτικού στεγαστικού αποθέματος σε ένα σχήμα οικονομικά προσιτής ενοικιαζόμενης κατοικίας. 70 διαμερίσματα σε Αθήνα και 30 διαμερίσματα σε Θεσσαλονίκη για 250 ωφελούμενους συνολικά.
– Επίδομα στέγασης: Το 2024, αυξήθηκε ο συνολικός ετήσιος προϋπολογισμός στα 400 εκατ. ευρώ από 396 εκατ. ευρώ.
Για το 2023, δόθηκαν 383.317.994 ευρώ σε έναν μέσο όρο 264.531 δικαιούχων.
Τον Ιούνιο, δόθηκαν 28.994.407 ευρώ σε 237.750 δικαιούχους.
Νίκη Κεραμέως στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: Στηρίζουμε τις μητέρες και ακούμε τις ανάγκες των πολιτών
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Νίκη Κεραμέως, δηλώνει: «Η προστασία της μητρότητας αποτελεί προτεραιότητα της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Με σειρά πρωτοβουλιών, έχουμε δημιουργήσει ένα πλέγμα για την ενίσχυση και τη διαφύλαξή της, το οποίο θα διευκολύνει τις εργαζόμενες μητέρες να ισορροπήσουν μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Στην άδεια κύησης και λοχείας και το επίδομα γέννησης προστίθεται τώρα η επέκταση της άδειας μητρότητας σε νέες κατηγορίες μητέρων, οι οποίες εργάζονται σε ΔΕΚΟ, τράπεζες και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Όσες εργαζόμενες σε αυτές τις κατηγορίες έγιναν μητέρες από τον Νοέμβριο του 2022 και μετά, έχουν πλέον δικαίωμα να αιτηθούν και να λάβουν αναδρομικά την άδεια μητρότητας εννέα μηνών. Η επέκταση της άδειας μητρότητας σε αυτές τις κατηγορίες εργαζομένων ήταν ένα ακόμα σημαντικό βήμα. Στηρίζουμε τις μητέρες, ακούμε τις ανάγκες των πολιτών, διευκολύνουμε την καθημερινότητά τους».
Σοφία Ζαχαράκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: Η στήριξη στις οικογένειες είναι πολυεπίπεδη
Από την πλευρά της, η υπουργός Κοινωνικής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη, αναφέρει: «Ο σχεδιασμός του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας ως προς τη στήριξη των νοικοκυριών και της οικογένειας υπερβαίνει κατά πολύ το στενό πλαίσιο που ορίζουν οι παροχές και τα επιδόματα, τα οποία βεβαίως αποτελούν την πρώτη γραμμή άμυνας απέναντι στις κοινωνικές ανισότητες, το αυξημένο κόστος ζωής και συμβάλλουν πολύ στην κάλυψη των άμεσων και πιεστικών αναγκών.
Η στήριξη στις οικογένειες, που επιδιώκουμε να παρέχουμε μέσα από ενεργητικές πολιτικές, προγράμματα και δράσεις, είναι πολυεπίπεδη και αφορά σχεδόν κάθε μέλος ξεχωριστά. Σημαντικοί εθνικοί, αλλά και ευρωπαϊκοί πόροι, διατίθενται από το δικό μας υπουργείο στην προώθηση της ισότητας των γυναικών, με αποτύπωμα ως προς την αμοιβή και την επαγγελματική ανέλιξη, στην εναρμόνιση της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής ώστε να μην τίθεται στη ζυγαριά “μητρότητα ή καριέρα”.
Συμπληρώνουμε κάθε μέρα το πλαίσιο επαγρύπνησης, νομικής αντιμετώπισης, παροχής συμβουλευτικής, τα πρωτόκολλα και τις διαδικασίες υποστήριξης των γυναικών και συνολικότερα των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας.
Η προστασία και η υποστήριξη των παιδιών είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο, στο οποίο συναντάται η πολιτική των επιδομάτων με σύγχρονα προγράμματα, όπως είναι η πρώιμη παρέμβαση για τον εντοπισμό δυσκολιών ανάπτυξης, η συμβουλευτική κλπ, σε συνδυασμό με τον τυπικό άξονα βρεφονηπιακοί σταθμοί, ΚΔΑΠ, κατασκηνωτικά προγράμματα κ.α..
Σχεδιάζουμε επίσης μια συνολική παρέμβαση, για να βοηθήσουμε ακόμα περισσότερο τις οικογένειες ατόμων με αναπηρία. Το κοινωνικό κράτος να δίνει “χέρι βοήθειας” στο οικογενειακό περιβάλλον που διατηρεί ενταγμένα σε αυτό τα άτομα με αναπηρία.
Προσπαθούμε παράλληλα να εκπληρώσουμε το μεγάλο χρέος που έχει η Πολιτεία για τη φροντίδα των ηλικιωμένων μελών της, με προγράμματα για την υγιή γήρανση ή και την επιστροφή στην ενεργό επαγγελματική ζωή, εφόσον βεβαίως το επιθυμούν.
Η βία των ανηλίκων, που παρατηρούμε σημαντική αύξηση, πηγάζει πολλές φορές και επηρεάζει πάντα την οικογένεια, επομένως είναι για εμάς ένα πεδίο ενεργητικής παρέμβασης.
Για να συνοψίσω, στήριξη της οικογένειας σημαίνει πολύ περισσότερα πράγματα από ένα επίδομα κι αυτό κάνουμε ως κυβέρνηση και ειδικά ως υπουργείο που έχουμε την ευθύνη για την οικογένεια και την κοινωνική συνοχή».
