Την ανησυχία τους ότι η τρέχουσα κατάσταση στην αγορά φαρμάκου οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ένα μη βιώσιμο περιβάλλον για τις εταιρείες, προκαλώντας δραματικές ελλείψεις φαρμάκων στη χώρα, εκφράζουν για μια ακόμη φορά οι εταιρείες διακίνησης καινοτόμων σκευασμάτων. Με βάση τις εκτιμήσεις τους, μέσα σε 4 χρόνια από σήμερα, οι φαρμακευτικές θα πρέπει να καλύπτουν τη χρηματοδότηση των αναγκών των πολιτών σε καινοτόμα σκευάσματα, σε ποσοστό 90%!
Για το λόγω αυτό, οι εταιρείες βρίσκονται σε διεργασίες για την συμφωνία σε ένα Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ Πολιτείας και φαρμακευτικών, κατά το οποίο μέσα από αμοιβαίες δεσμεύσεις οι δύο πλευρές θα βρουν τη χρυσή τομή. Μέσω ενός συγκεκριμένου πλαισίου, οι επιβαρύνσεις των εταιρειών θα μειωθούν εξασφαλίζοντας αφενός τον οικονομικό χώρο για την κυκλοφορία σε λογικό χρόνο όλων των νέων απαραίτητων θεραπειών.
Σύμφωνα με το PhARMA Innovation Forum (PIF), η αγορά φαρμάκου βρίσκεται σε μια εξαιρετικά κρίσιμη χρονική στιγμή, καθώς οι υποχρεωτικές επιστροφές (rebate και clawback αγγίζουν ύψη ρεκόρ και μάλιστα τα σχετικά σημειώματα για το πρώτο εξάμηνο του 2023 που αφορούν μόνο τη δαπάνη στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ δείχνουν ότι αυτή έχει εκτοξευτεί.
Συνολικά η φαρμακευτική δαπάνη συνεχίζει να αυξάνεται, πάρα τα κυβερνητικά μέτρα, όπως είναι οι προσωρινές ενέσεις χρηματοδότησης μέσω του RRF. Την ίδια στιγμή παρατηρείται εκτόξευση και στη δαπάνη του ΙΦΕΤ όπου κατά το πρώτο πεντάμηνο του 2024 παρουσίασε αύξηση 63,4%, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 φτάνοντας σε 78.708.327 ευρώ, λόγω της αύξησης κατά 80% των ΑΜΚΑ που αιτήθηκαν φάρμακα μέσω αυτού του καναλιού.
Όπως τονίζουν οι εκπρόσωποι των φαρμακευτικών, η υφιστάμενη φαρμακευτική πολιτική δεν αρκεί για να αντιμετωπίσει τη δυσμενώς εξελισσόμενη κατάσταση καθώς εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από:
- Υποχρηματοδότηση: Από το 2022, οι φαρμακευτικές εταιρείες είναι ο κύριος χρηματοδότης του φαρμάκου (52% υποχρεωτικές πληρωμές έναντι 48% δημόσιος προϋπολογισμός).
- Έλλειψη σταθερότητας & προβλεψιμότητας: Η ρήτρα συνυπευθυνότητας που συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή λήγει το 2025 και δεν υπάρχει καμία δέσμευση της Πολιτείας για την επόμενη ημέρα. Αντίθετα, οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν έχουν ακόμη λάβει τα συνολικά σημειώματα του 2023. Για τα δε νοσοκομειακά φάρμακα δεν έχει εκδοθεί ούτε καν το σημείωμα clawback του πρώτου εξαμήνου του 2023.
- Καθυστέρηση στα μέτρα για τον έλεγχο της ζήτησης: Ψηφιακά εργαλεία όπως δεσμευτικά θεραπευτικά πρωτόκολλα, ηλεκτρονική διασύνδεση των νοσοκομείων, Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας, Σύστημα Κοστολόγησης Ιατρικών πράξεων (DRGs) θα προάγουν τη χρηστή διαχείριση της φαρμακευτικής δαπάνης από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς υγείας.
- Οι παραπάνω στρεβλώσεις αγγίζουν και τους ασθενείς. Το 2023, το 50% των καινοτόμων φαρμάκων που είχαν λάβει έγκριση από τον EMA την προηγούμενη τετραετία δεν ήταν διαθέσιμα στους Έλληνες ασθενείς.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του PhARMA Innovation Forum (PIF), με βάση την υπάρχουσα κατάσταση, φαίνεται οι συνολικές επιστροφές (clawback και rebate) στα νοσοκομειακά φάρμακα, για το 2023, να διαμορφώθηκαν στο 81,9% των συνολικών πωλήσεων, ενώ το 2028 θα φτάσουν το 92,3%. Στη δε κατηγορία των φαρμάκων υψηλού κόστους (ΦΥΚ), που διακινούνται από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, τα νούμερα εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν σε 86,9% από 67,6% το 2023.
Το PIF αναλαμβάνει πρωτοβουλία να προτείνει την εκπόνηση και εφαρμογή ενός Συμφώνου Συνεργασίας ανάμεσα στην πολιτεία και τη φαρμακοβιομηχανία ώστε να μην ξεφύγει η κατάσταση αυτή στις επιστροφές, και το 2028 οι συνολικές επιβαρύνσεις να είναι της τάξης του 40%.
Η πρωτοβουλία έχει επίσης σκοπό:
- Την έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση των ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες.
- Την εξυγίανση της φαρμακευτικής πολιτικής με όρους βιωσιμότητας και δίκαιης συνυπευθυνότητας.
- Την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας και την προσέλκυση επενδύσεων που υποστηρίζουν επίσης τον στόχο της κυβέρνησης να καθιερώσει την Ελλάδα ως βασικό φαρμακευτικό κόμβο στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Όπως επισημαίνει το PIF, το Σύμφωνο Συνεργασίας που προτείνεται:
- Είναι προϊόν συναπόφασης και εκπροσωπείται από τριμερές σχήμα από την πλευρά της Κυβέρνησης (Υπουργεία Υγείας, Οικονομικών, Ανάπτυξης) και PIF, ΣΦΕΕ, ΠΕΦ από την πλευρά της φαρμακοβιομηχανίας. Στη διαδικασία αυτή θα πρέπει να υπάρξει διαβούλευση και με τις ενώσεις ασθενών.
- Παρέχει προβλεψιμότητα και σταθερότητα, μέσω ενός πλάνου δράσης τριετούς ορίζοντα.
- Περιέχει συγκεκριμένους στόχους, πολιτικές, προϋπολογισμό, χρονοδιάγραμμα και δείκτες μετρησιμότητας.
Οι ενδεικτικές περιοχές δεσμεύσεων από την πλευρά της Πολιτείας που προτείνονται είναι: Επαρκής προϋπολογισμός φαρμάκου με σύγκλιση στον Ευρωπαϊκό Μ.Ο., περιορισμός της ζήτησης, αξιοποίηση δεδομένων για στοχευμένες εξοικονομήσεις, κίνητρα για επενδύσεις όπως πχ ο επαναπροσδιορισμός των κριτήριων συμψηφισμού clawback έναντι επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη.
Ενδεικτικές περιοχές δεσμεύσεων από την πλευρά της καινοτόμου φαρμακοβιομηχανίας είναι: α) Εντατικότερο επενδυτικό αποτύπωμα στην κλινική έρευνα, β) Συνεργασία σε προγράμματα εκσυγχρονισμού του ΕΣΥ και προσέλκυσης επενδύσεων (PIF Big Data / RWD Program, PIF Accelerator για την παροχή τεχνογνωσίας για την αποδοτικότερη χρήση της φαρμακευτικής περίθαλψης).
