Σε ρυθμούς 2019 επιστρέφει φέτος για πρώτη φορά ο οδικός τουρισμός στην Ελλάδα, ο οποίος είχε μείνει πίσω μετά την πανδημία, με σαφώς βραδύτερους ρυθμούς ανάκαμψης σε σχέση με τις αεροπορικές αφίξεις, οι οποίες έχουν ξεπεράσει προ πολλού τις προσδοκίες και τοποθετούν ψηλά τη χώρα μας πανευρωπαϊκά στη μεταπανδημική περίοδο.
Για το 2024, με βάση τα επίσημα στοιχεία του α’ εξαμήνου από τους μεθοριακούς σταθμούς, οι διεθνείς οδικές αφίξεις στην Ελλάδα έχουν ανεβάσει ρυθμούς ξεπερνώντας για πρώτη φορά μετά την πανδημία τα 4 εκατομμύρια – νούμερο που πιάνει οριακά τις επιδόσεις του 2019, όχι πάντως και αυτές του 2018, που ήταν η καλύτερη χρονιά για τον οδικό τουρισμό την τελευταία δεκαετία με σχεδόν 4,6 εκατομμύρια διεθνείς αφίξεις μόνο για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου, ενώ για το σύνολο εκείνης της χρονιάς οι διεθνείς οδικές αφίξεις άγγιξαν τα 12,8 εκατομμύρια.
Οι αιτίες της αργής ανάκαμψης
Από τους βασικούς λόγους της σαφώς βραδύτερης ανάκαμψης του οδικού τουρισμού μετά την περίοδο του COVID-19 είναι η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και η πίεση στην τσέπη των γειτόνων μας, οι οποίοι ούτως ή άλλως έχουν χαμηλότερα εισοδήματα, πολύ περισσότερο δε σε ένα περιβάλλον πληθωριστικών πιέσεων που βιώνει και η χώρα μας τα τελευταία χρόνια και την καθιστά σαφώς πιο ακριβή για τους επισκέπτες από τις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης. Ενα ενδεικτικό παράδειγμα είναι η μέση κατά κεφαλή δαπάνη η οποία πέρυσι διαμορφώθηκε για τους εισερχόμενους επισκέπτες στη χώρα μας στα 603 ευρώ κατά μέσο όρο απ’ όλες τις αγορές, όταν το αντίστοιχο νούμερο στη Ρουμανία ήταν 336 ευρώ, στην Αλβανία 369 ευρώ και στην Τουρκία 337 ευρώ, με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος τα οποία επεξεργάζεται το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ).
Πρόκειται για δύο από τις βασικές αγορές εισερχόμενου οδικού τουρισμού στη χώρα μας, με τη Βουλγαρία μάλιστα να βρίσκεται στις κορυφαίες αγορές με βάση τα επίσημα στοιχεία. Ενα ακόμη ενδεικτικό παράδειγμα ως προς αυτό είναι το γεγονός ότι φέτος έχουν αυξηθεί οι αφίξεις από αέρος από τη ρουμανική αγορά, σε διψήφιο ποσοστό που μπορεί να προσεγγίσει ακόμη και το 20% σε κάποιους προορισμούς στην ηπειρωτική χώρα, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν στο «business stories» φορείς του τουρισμού της Βόρειας Ελλάδας.
Υπενθυμίζεται ότι στο τέλος του 2023 δόθηκε το πράσινο φως για την άρση των συνοριακών ελέγχων με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία στα εσωτερικά αεροπορικά και θαλάσσια σύνορα της Ε.Ε. από τα τέλη Μαρτίου του 2024.
Αυτά ακριβώς τα θέματα του οδικού τουρισμού τέθηκαν επί τάπητος προ ημερών στη συνάντηση εργασίας του υφυπουργού Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας – Θράκης) Κωνσταντίνου Γκιουλέκα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) Γιάννη Χατζή και μέλη του διοικητικού συμβουλίου της, και συγκεκριμένα τον α’ αντιπρόεδρο Ανδρέα Μανδρίνο (πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης), τον β’ αντιπρόεδρο Ηρακλή Τσιτλακίδη (πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Νομού Πιερίας) και τον γενικό γραμματέα Αγγελο Καλλία (πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Δράμας).
Οι ξενοδόχοι έθεσαν το ζήτημα της ανάγκης βελτίωσης των συνθηκών που επικρατούν στα χερσαία σύνορα και τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται σε αυτά, με τον κ. Χατζή να χαρακτηρίζει «κυρίαρχο το ζήτημα της αναβάθμισης και ενίσχυσης των χερσαίων συνόρων για τον οδικό τουρισμό. Η διασφάλιση της ομαλής και δίχως ταλαιπωρία διέλευσης των οδικών τουριστών συνδέεται άμεσα με τη βιωσιμότητα των ξενοδοχείων της Βόρειας Ελλάδας και όχι μόνο, αφού αποτελούν την πλειονότητα των πελατών τους. Η εικόνα που παρουσιάζουν οι πύλες εισόδου δεν συνάδει με τη θέση της χώρας μας στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη». Στο πλαίσιο αυτό, όπως επισημάνθηκε, αποτελεί «προτεραιότητα για το υπουργείο Εσωτερικών η αναβάθμιση των τελωνειακών σταθμών» και ήδη προχωρά σύντομα η ανακαίνιση και αναβάθμιση των τελωνείων των Κήπων και των Καστανιών.
Με βάση τα επίσημα νούμερα που επεξεργάζεται το ΙΝΣΕΤΕ για τις διεθνείς οδικές αφίξεις, για τη φετινή περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου καταγράφηκαν 4,02 εκατομμύρια, σημαντικά αυξημένες σχεδόν κατά 14% έναντι των 3,53 εκατομμυρίων του α’ περσινού εξαμήνου. Οι ρυθμοί ανόδου φέτος δημιουργούν προσδοκίες για νούμερα πάνω από τα 12 εκατομμύρια διεθνείς οδικές αφίξεις για το σύνολο του 2024, σε σύγκριση με τα 10,44 εκατομμύρια αντίστοιχα του 2023.
Διεθνείς οδικές αφίξεις την τελευταία δεκαετία
Επισημαίνεται ότι οι διεθνείς οδικές αφίξεις δεν αντιστοιχούν καθ’ ολοκληρίαν σε διανυκτερεύσεις, άρα και σε τουρίστες, δεδομένου ότι προσμετρώνται και οι επισκέπτες που μπορεί να περνούν τα σύνορα για άλλους σκοπούς, χωρίς να διανυκτερεύουν για τουρισμό στη χώρα.
Ως προς τις εθνικότητες, οι επισκέπτες από τη Βουλγαρία και τη Βόρεια Μακεδονία διατηρούν την πρωτοκαθεδρία και έπονται αυτοί από την Αλβανία και την Τουρκία. Με βάση τα στοιχεία του α’ φετινού εξαμήνου, από τις τέσσερις αυτές αγορές τη μεγαλύτερη αύξηση έναντι του 2023 σημείωσε η Τουρκία με 40,6%, ενώ πτώση κατά 3,9% είχε η Αλβανία.
Ειδικότερα, για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου οι οδικές αφίξεις από την Αλβανία μειώθηκαν κατά 28.000 και διαμορφώθηκαν στις 705.600. Αντίθετα, η αύξηση από την πρώτη αγορά, τη Βουλγαρία, ανέρχεται σε 217.000 (16,7%) σε σύνολο πάνω από 1,5 εκατομμύριο οδικές αφίξεις. Αντίστοιχα, από την Τουρκία η αύξηση φτάνει σε 163.000 σε σύνολο 564.000 οδικών αφίξεων. Τέλος, η αύξηση από τη Βόρεια Μακεδονία ανήλθε σε 12,2%, με τις οδικές αφίξεις να διαμορφώνονται σε 1,2 εκατομμύριο.
Οι περισσότερες οδικές αφίξεις καταγράφηκαν στον σταθμό των Ευζώνων (926.000), αυξημένες κατά 12,5%, ενώ στον σταθμό του Προμαχώνα σημειώθηκαν 801.000 αφίξεις με άνοδο κατά 6,5% σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2023.
