Γυρνώντας από τις καλοκαιρινές διακοπές, μια εικόνα από το πρόσφατο παρελθόν ξάφνιασε όσους είχαν… χάσει επεισόδια: ορδές από κοινόχρηστα ηλεκτρικά πατίνια στα πεζοδρόμια της Αθήνας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης περιμένουν κάτω από τον καυτό ήλιο τον επόμενο τουρίστα ή ντόπιο που θα τα καβαλήσει.
Η διαδικασία απλή και δοκιμασμένη – όχι με μεγάλη επιτυχία, αν κρίνουμε από την τετρατετή εξαφάνισή τους από τους δρόμους: Ο χρήστης κατεβάζει την εφαρμογή της εκάστοτε εταιρείας στο κινητό του, σκανάρει τον κωδικό που βλέπει στο τιμόνι, και ξεκινά τη βόλτα του. Οταν τελειώσει, παρατάει το πατίνι όπου βρει.
Τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά πατίνια πρωτοεμφανίστηκαν στην Ελλάδα στις αρχές του 2019, αποκτώντας αρκετούς φίλους αλλά και πολλούς εχθρούς.
Λίγους μήνες αργότερα, και ενώ ο κόσμος είχε παγώσει λόγω της πανδημίας, εξαφανίστηκαν από την Ελλάδα, όσο ξαφνικά είχαν εμφανιστεί. Ωστόσο, η επιστροφή τους στους δρόμους είχε προκαλέσει σημαντικά προβλήματα και έντονες αντιδράσεις.
Η ανεξέλεγκτη στάθμευση στα ήδη προβληματικά πεζοδρόμια των ελληνικών πόλεων έφερε νέες δυσκολίες, ειδικά για όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα κινητικότητας.
Επιπλέον, τα πατίνια είχαν κακό σύστημα ανάρτησης, προκαλώντας τραυματισμούς, ενώ η χρήση τους από τους αναβάτες συχνά ήταν προβληματική, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια των ιδίων αλλά και των υπόλοιπων χρηστών δρόμων και πεζοδρομίων.
Αντίστοιχα προβλήματα άλλωστε οδήγησαν πόλεις, όπως το Παρίσι και τη Μελβούρνη, στην οριστική απόσυρσή τους. Αυτά, το 2020. Σήμερα, τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά πατίνια είναι πάλι ανάμεσά μας. Δύο εταιρείες έχουν δώσει, μέχρι στιγμής, το «παρών»: η αμερικανική Lime (με βασικό επενδυτή την UBER) και η τουρκική hop.
Περισσότερη ασφάλεια. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Lime, τα πατίνια είναι πλέον πολύ πιο ασφαλή, με καλύτερες αναρτήσεις, πιο φερέγγυο σύστημα φρεναρίσματος και πιο γερό σκελετό. Επιπλέον, έχουν φώτα μεγαλύτερης ισχύος και ακριβές σύστημα εντοπισμού GPS. Εξάλλου, η Lime έχει συνάψει σύμβαση με ασφαλιστική εταιρεία για την κάλυψη των πελατών της σε περίπτωση ατυχήματος.
Είναι όμως τα παραπάνω αρκετά για να πιστέψουμε ότι αυτή τη φορά δεν θα προκληθούν ανάλογα προβλήματα; Σύμφωνα με τη Lime, ναι.
«Επιστρέφουμε στην ελληνική αγορά καθώς το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι ευνοϊκότερο και υπάρχει ανανεωμένη ζήτηση για βιώσιμες και άνετες επιλογές μετακίνησης» λέει στα «ΝΕΑ» εκπρόσωπος της εταιρείας.
Πράγματι, με τον Ν. 4784/2021, εντάχθηκαν στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας ρυθμίσεις που αφορούν συγκεκριμένα τα ηλεκτρικά πατίνια και αντίστοιχα μέσα, υπό τη συμπεριληπτική ονομασία Ελαφριά Προσωπικά Ηλεκτρικά Οχήματα (ΕΠΗΟ). Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, τα ΕΠΗΟ χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με τη μέγιστη σχεδιαστική τους ταχύτητα: αυτά που φτάνουν έως έξι χλμ./ώρα και αυτά που φτάνουν έως 25 χλμ./ώρα.
Κυκλοφορούν ως ποδήλατα.
Τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά πατίνια ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία και επομένως λογίζονται και κυκλοφορούν ως ποδήλατα. Εντούτοις, οι εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να ορίσουν ζώνες μειωμένης ταχύτητας, όπου το πατίνι δεν ξεπερνά τα έξι χλμ./ώρα και άρα οι οδηγοί τους λογίζονται ως πεζοί.
Επιπλέον, οι εταιρείες έχουν θεσπίσει ζώνες (εκτός κέντρου και παραλιακού μετώπου) όπου απαγορεύονται η χρήση και η στάθμευση του πατινιού. Παράλληλα, ο ίδιος νόμος επέβαλε κανόνες και στη στάθμευση των ηλεκτρικών πατινιών, απαγορεύοντάς τη σε μια σειρά από τοποθεσίες, όπως οι ράμπες αναπήρων.
Σύμφωνα με την παράγραφο 13Α του άρθρου 34 του ΚΟΚ, προβλέπεται ο καθορισμός ειδικών χώρων στάθμευσης με απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου.
Ωστόσο, οι εταιρείες δεν έχουν ακόμη προσεγγίσει τους δήμους όπου δραστηριοποιούνται για τον ορισμό τέτοιων χώρων.
«Ως Δημοτική Αστυνομία βεβαιώνουμε παραβάσεις με πρόστιμα ύψους 150 ευρώ για τη μαζική απόθεση πατινιών (τρία ή παραπάνω μαζί) σε κοινόχρηστο χώρο και τα πρόστιμα επιδίδονται στη διαχειρίστρια εταιρεία» περιγράφει ο διοικητής της Δημοτικής Αστυνομίας του Δήμου Αθηναίων, Πουλίκος Δικαιάκος.
«Οι εταιρείες μέχρι στιγμής δεν έχουν αιτηθεί άδειες, αλλά θα πρέπει να το κάνουν άμεσα».
Εν αναμονή του νέου Κ.Ο.Κ. Στον Δήμο Πειραιά δεν έχουν ακόμη προβεί σε ανάλογες κινήσεις, καθώς βρισκόμαστε εν αναμονή του νέου ΚΟΚ, που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση τον Σεπτέμβριο και θα ψηφιστεί τον Οκτώβριο.
Σύμφωνα με τον υφυπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Βασίλη Οικονόμου, ο νέος ΚΟΚ θα αυστηροποιεί τα πρόστιμα.
Ο ισχύων ΚΟΚ αναφέρει ότι οι παραβάσεις στον κανονισμό που διέπει τα ΕΠΗΟ τιμωρούνται με πρόστιμα 20-75 ευρώ σε περίπτωση που ο οδηγός του πατινιού πιαστεί επ’ αυτοφώρω, ενώ για παραβάσεις που αφορούν τους χώρους μαζικής απόθεσης το πρόστιμο είναι 300 ευρώ και επιβάλλεται στη διαχειρίστρια εταιρεία.
Αυτό όμως προϋποθέτει την πρότερη συμφωνία μεταξύ δημοτικής αρχής και εταιρείας – που εν προκειμένω δεν φαίνεται να υπάρχει.
«Θα πρέπει να δημιουργηθούν εμφανή σημεία συλλογής και στάθμευσης των πατινιών. Υπάρχει πρόβλημα ελεύθερου χώρου στην Αθήνα. Θα ήταν λάθος να μπούμε σε έναν ανταγωνισμό μεταξύ των χρηστών ήπιων μέσων μετακίνησης όπως είναι το ποδήλατο και το πατίνι» τονίζει από τη μεριά του ο γενικός γραμματέας του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, Κωνσταντίνος Κουρέτας.
Οπως επισημαίνει ο ίδιος, επίσης δεν θα πρέπει τα πατίνια να «κυνηγηθούν» προς όφελος του κυρίαρχου ζώου της αθηναϊκής… ζούγκλας – του αυτοκινήτου. «Πρέπει να φτιάξουμε υποδομές για τους πεζούς και τα ποδήλατα. Οι ίδιες υποδομές θα βοηθήσουν και τα πατίνια.
Στόχος πρέπει να είναι να πάρουμε χώρο από το αυτοκίνητο, όμως μέχρι να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρχει αυστηρό πλαίσιο».
