26 Αυγούστου 1959
Η British Motor Corporation παρουσιάζει το Morris Mini-Minor. Παρότι έχει μήκος μόλις τριών μέτρων, χωρά άνετα τέσσερις επιβάτες και κάνει τεράστια επιτυχία. Όμως αυτό που λίγοι γνωρίζουν μέχρι και σήμερα είναι ότι ο άνθρωπος που σχεδίασε ίσως το πιο θρυλικό αυτοκίνητο όλων των εποχών είναι ένας Έλληνας.
Ο Αλέξανδρος Άρνολντ Κωνσταντίνος Ισιγώνης μπήκε στο πάνθεον των μεγάλων δημιουργών της βρετανικής βιομηχανίας ως Alec Issigonis. Ανάμεσα στους συναδέλφους του, εκείνη την εποχή, ήταν γνωστός απλά ως ο «Έλληνας θεός». Γεννημένος στη Σμύρνη στις 18 Νοεμβρίου του 1906, ήταν ο κοσμοπολίτης μοναχογιός ενός εύπορου Έλληνα μηχανικού με βρετανικό διαβατήριο αλλά καταγωγή από την Πάρο, και της απογόνου μιας οικογένειας Βαυαρών ζυθοποιών.
Στη Βρετανία, όπου και εγκαταστάθηκε μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Ισιγώνης σπούδασε μηχανικός. Το ταλέντο του στο σχέδιο φάνηκε από νωρίς, όμως συνεχώς «κοβόταν» στα μαθηματικά, με τον ίδιο να εξηγεί ότι «τα μαθηματικά είναι ο εχθρός κάθε δημιουργικού μυαλού».
Η μεγάλη του ευκαιρία να επιδείξει το δημιουργικό μυαλό του ήρθε κατά τη διάρκεια της λεγόμενης Κρίσης του Σουέζ, όταν οι Βρετανοί έχασαν τον έλεγχο της διώρυγας. Ως αποτέλεσμα της πολιτικής και κυρίως της πετρελαϊκής κρίσης που ξέσπασε, οι τιμές των καυσίμων εκτινάχθηκαν, ενώ τα όποια αποθέματα διανέμονταν με δελτίο. Τα μεγάλα, αμερικανικού στυλ αυτοκίνητα που είχαν γίνει της μόδας στη Βρετανία τη δεκαετία του 1950 αποδείχθηκαν ξαφνικά εντελώς ασύμφορα. Ήταν η εποχή που οι Ευρωπαίοι ερωτεύτηκαν τα μικρά αυτοκίνητα, όπως το KR με τις τρεις ρόδες που κατασκεύασε η γερμανική εταιρεία αεροσκαφών Messerschmitt και το περίφημο 500αράκι της Fiat. Και όταν η British Motor Corporation (που είχε προκύψει από τη συγχώνευση των βρετανικών αυτοκινητοβιομηχανιών Morris και Austin) αποφάσισε να κατασκευάσει το δικό της μικρό αυτοκίνητο, ο Άλεκ Ισιγώνης ήταν εκείνος που ανέλαβε το project.
Το αποτέλεσμα ήταν ένα αυτοκίνητο που δεν έμοιαζε με κανένα άλλο. «Ένα πράγμα που έμαθα είναι πως όταν σχεδιάζεις ένα νέο αυτοκίνητο προς παραγωγή δεν θα πρέπει ποτέ, μα ποτέ να αντιγράφεις τους ανταγωνιστές», είχε πει κάποτε. Και έτσι έκανε. Ο «πατέρας» του Mini τοποθέτησε τον κινητήρα σε πλάγια θέση, χρησιμοποίησε μονοκόκ σασί, στερέωσε το κιβώτιο των ταχυτήτων στη μηχανή και έσπρωξε τις ρόδες προς τις γωνίες, ώστε να απελευθερώσει χώρο μέσα στην καμπίνα για τους επιβάτες. Κάπως έτσι, σε ένα αυτοκίνητο που είχε μήκος μόλις 3 μέτρων και πλάτος 1,4 μέτρων χωρούσαν άνετα τέσσερα άτομα. Ο Ισιγώνης ήταν ένας γνήσιος μινιμαλιστής πριν καν ο μινιμαλισμός γίνει τάση.
Ήταν όμως και μια βαθιά αντιφατική προσωπικότητα, σημάδια της οποίας διέκριναν όσοι είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν στο χαρακτήρα αυτού του θρυλικού αυτοκινήτου. Ο γνωστός Βρετανός ηθοποιός και συγγραφέας σερ Πήτερ Ουστίνοφ θα έλεγε στον επικήδειό του ότι το Mini αντανακλά τη «λαμπερή προσωπικότητα» του Ισιγώνη. «Τα μάτια του, με αυτό το εκπληκτικό βαθύ μπλε, θύμιζαν την αθωότητα των φαναριών του Mini, παιδιάστικη αλλά και εξαιρετικά εκλεπτυσμένη. Το Mini δεν ήταν μόνο ένας θρίαμβος της μηχανικής, αλλά μία προσωπικότητα που άντεξε στο χρόνο, όπως ακριβώς ήταν και ο σερ Άλεκ, με την εξαίσια καυστική του γλώσσα και την μεταδοτική του ευθυμία».
Ο πολύς κόσμος τον θεωρούσε αλαζόνα, και ο ίδιος έδειχνε να αποδέχεται το χαρακτηρισμό, υιοθετώντας το «Arragonis», ένα λογοπαίγνιο ανάμεσα στο όνομά του και την αγγλική λέξη «arrogant». Όμως όσοι τον γνώριζαν μιλούν για έναν άνθρωπο αφοπλιστικά ντροπαλό, ευαίσθητο και με χιούμορ, που γινόταν εξαιρετικά δημοφιλής στις παρέες. Φαίνεται ότι ο κόσμος γοητευόταν από τον Ισιγώνη, αλλά την ίδια στιγμή, τον φοβόταν. Άλλωστε ο ίδιος προτιμούσε να περιστοιχίζεται από λίγους και καλούς, αφού δεν είχε την παραμικρή ανοχή για τους ανόητους.
Κάπως έτσι ήταν και στη δουλειά του, όπου συνήθιζε να απορρίπτει χωρίς δεύτερη κουβέντα τις προτάσεις και τις υποδείξεις των συναδέλφων του. Όπως συνέβη όταν κάποιοι από αυτούς του επεσήμαναν ένα μάλλον προφανές σχεδιαστικό ελάττωμα στο πάτωμα του Mini, το οποίο εκείνος επέλεξε να αγνοήσει επιδεικτικά, με αποτέλεσμα τα πρώτα μοντέλα του αυτοκινήτου να γεμίζουν με νερά κάθε φορά που έβρεχε, κάνοντας τα πόδια των επιβατών τους μούσκεμα.
Επίμονος και πεισματάρης, ο Ισιγώνης είχε τις δικές του ιδέες για το πώς θα πρέπει να είναι ένα αυτοκίνητο και αρνούνταν να λάβει υπόψη του τις έρευνες αγοράς. «Το κοινό δεν ξέρει τι θέλει. Είναι δική μου δουλειά να τους το πω», συνήθιζε να λέει. Μισούσε τα ραδιόφωνα, τα άνετα καθίσματα και τις άλλες «πολυτέλειες» των αυτοκινήτων, τις οποίες θεωρούσε τουλάχιστον περιττές. «Θα ήθελα ο κόσμος να κάθεται πάνω σε καρφιά. Να νιώθει εξαιρετικά άβολα όλη την ώρα, αφού ένας οδηγός που δεν νιώθει άνετα είναι ένας οδηγός σε επαγρύπνηση», έλεγε. Μάλιστα απέρριπτε μέχρι και τις ζώνες ασφαλείας. «Δεν φοράω ποτέ ζώνη. Είναι πολύ πιο εύκολο να οδηγείς χωρίς να πάθεις ατύχημα», είχε δηλώσει σε κάποια συνέντευξή του.
Τελικά, το αυτοκίνητο που εκείνος σχεδίασε στοχεύοντας στις μάζες της εργατικής τάξης, έγινε σύμβολο του στάτους στην τρελή εποχή των Sixties. Το Mini κόστιζε τότε λιγότερα από 1.000 δολάρια και ήταν το δεύτερο φθηνότερο αυτοκίνητο που μπορούσε κανείς να αγοράσει στη Βρετανία. Όμως οι πιο διάσημοι θαυμαστές του, όπως ο Μικ Τζάγκερ των Rolling Stones, ο Τζον Λένον και τα υπόλοιπα σκαθάρια των Beatles ή ο Έντσο Φεράρι, οδηγούσαν τις πιο ακριβές εκδόσεις του μοντέλου. Άλλωστε οι επιτυχίες του Mini Cooper (το οποίο είχε δημιουργηθεί σε συνεργασία με τον οδηγό αγώνων Τζον Κούπερ) στο ράλι του Μόντε Κάρλο εκτόξευσαν τη δημοτικότητά του, ενώ η εμφάνιση του αυτοκινήτου στην ταινία «The Italian Job», πλάι στον Μάικλ Κέιν, του προσέδωσε έναν καλτ χαρακτήρα.
Έως το 1965 είχαν ήδη κατασκευαστεί ένα εκατομμύριο Mini. Όμως, το «βρώμικο» μυστικό σε αυτό το success story είναι ότι η BMC έχανε χρήματα κάθε φορά που πουλούσε ένα τέτοιο αυτοκίνητο. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, οι Βρετανοί είχαν κάνει πολύ κακή δουλειά στον υπολογισμό του κόστους και την τιμολόγηση του Mini, το οποίο πωλούνταν σε τιμές που ξεκινούσαν από τις 350 λίρες. Το αποτέλεσμα ήταν ότι με κάθε πώληση, η BMC «έμπαινε μέσα» περίπου 30 λίρες, τα πρώτα χρόνια.
Παρόλα αυτά, το κλασικό Mini βρισκόταν σε παραγωγή για 40 ολόκληρα χρόνια. Έως το 2000, είχαν κατασκευαστεί περισσότερα από 5,3 εκατ. τέτοια αυτοκίνητα. Και όταν η BMW πούλησε τη Rover Group το 2000, κράτησε στην ιδιοκτησία της το όνομα Mini, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του πιο θρυλικού αυτοκινήτου που κατασκευάστηκε ποτέ. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η παραγωγή του Mini επέστρεψε στην Οξφόρδη και παρότι οι σαφώς μεγαλύτερες διαστάσεις και η σύγχρονη ερμηνεία του αρχικού σχεδιασμού του αυτοκινήτου δεν ικανοποίησε τους πιο φανατικούς θαυμαστές της κλασικής εκδοχής του, εντούτοις αυτό έκανε μεγάλη εμπορική επιτυχία.
