Η σταθερή υπέρβαση των στόχων των φορολογικών εσόδων, που διαπιστώνεται κάθε μήνα φέτος, προβλέπεται πλέον με ασφάλεια ότι θα οδηγήσει σε υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα στον φετινό προϋπολογισμό σε σύγκριση με τον στόχο.
Ετσι, όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, επιτρέπει στην κυβέρνηση να σχεδιάζει πρόσθετες δαπάνες περίπου 500 εκατ. ευρώ για τον επόμενο χρόνο σε σύγκριση με τον αρχικό στόχο – κατόπιν, φυσικά, συμφωνίας με τις Βρυξέλλες. Κάτι που συνυπολόγισε προφανώς στο «καλάθι» του στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος προβλέπεται να κλείσει στην περιοχή του 2,4% του ΑΕΠ, έναντι στόχου για 2,1% του ΑΕΠ, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου. Σημειώνεται ότι η Κομισιόν στις ανοιξιάτικες προβλέψεις της είχε ήδη «δει» πως το πρωτογενές πλεόνασμα φέτος θα έκλεινε στο 2,3% του ΑΕΠ.
Σε κάθε περίπτωση θα είναι ακόμη μία χρονιά κατά την οποία θα σημειωθεί υπέρβαση των στόχων. Υπενθυμίζεται ότι το 2023 το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε τελικά στο 1,9% του ΑΕΠ, όπως διαπίστωσε η Eurostat τον Απρίλιο, έναντι πρόβλεψης τον Δεκέμβριο του 2023 στον προϋπολογισμό για 1,1% του ΑΕΠ.
Η υπεραπόδοση της φετινής χρονιάς μπορεί να προεξοφληθεί πλέον με σχετική βεβαιότητα, καθώς τα φορολογικά έσοδα συνεχώς υπερβαίνουν τον στόχο. Το επτάμηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου ήταν 1,6 δισ. ευρώ πάνω από τον στόχο, αν και μεγάλο μέρος αυτών θα καλύψει δαπάνες που έχουν ήδη προβλεφθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας. Τα ακριβή μεγέθη θα συμφωνηθούν με την Κομισιόν έως τα τέλη του μηνός, αφού γίνουν γνωστά και τα έσοδα του Αυγούστου.
Με βάση αυτά τα στοιχεία, η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας συζητάει ήδη με την Κομισιόν ένα καλύτερο σημείο εκκίνησης για το νέο Μεσοπρόθεσμο Διαρθρωτικό Δημοσιονομικό Πρόγραμμα 2025-2028. Συγκεκριμένα επιδιώκει αύξηση των δαπανών το 2025 κατά 3,4%-3,5% ή κατά 3,5 δισ. ευρώ περίπου έναντι του 3% ή 3 δισ. ευρώ που είχε προτείνει η Κομισιόν τον περασμένο Ιούνιο, ενόψει των νέων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας.
Θα μπορούσαν ίσως οι δαπάνες να παραμείνουν χαμηλότερα, βελτιώνοντας το δημοσιονομικό αποτέλεσμα και τη μείωση του χρέους, σύμφωνα με μια άποψη. Ωστόσο, οικονομικός παράγων επισημαίνει ότι αυτό που έχει σημασία είναι να διατίθενται οι πρόσθετες δαπάνες για αναπτυξιακούς σκοπούς και όχι για ψηφοθηρικές παροχές.
Σε κάθε περίπτωση, στο οικονομικό επιτελείο διευκρινίζουν ότι η διαπραγμάτευση αφορά μόνο τον στόχο του 2025 και όχι των υπόλοιπων ετών του Μεσοπρόθεσμου.
Γι’ αυτά θα τηρηθούν οι στόχοι αύξησης δαπανών που έχει προτείνει η Κομισιόν και οι οποίοι είναι οι εξής: 3,2% για το 2026, 3,1% για το 2027 και 3% για το 2028. Αυτοί θα «κλειδώσουν» μόλις συμφωνηθεί το Μεσοπρόθεσμο και δεν θα επαναλαμβάνεται η διαπραγμάτευση κάθε χρόνο. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται ο στόχος του Μεσοπρόθεσμου, δηλαδή η μείωση του δημοσίου χρέους κατά τουλάχιστον 1% του ΑΕΠ ετησίως. Συνεπώς οι εξαγγελίες της επόμενης ΔΕΘ πρέπει να «χωρέσουν» στα περιθώρια αύξησης δαπανών του 3,2%.
Στο εξής, όπως έχει εξηγήσει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης, ενδεχόμενη υπέρβαση εσόδων δεν θα θεωρείται δημοσιονομικός χώρος που θα επιτρέπει παροχές. Θα αξιοποιείται αποκλειστικά για μείωση του δημοσίου χρέους.
Μόνο αν οι δαπάνες ενός έτους είναι μικρότερες, θα μπορεί να καλυφθεί η διαφορά με αύξηση δαπανών στο επόμενο έτος. Επίσης, προφανώς, αν επιβληθεί ένας νέος φόρος, θα μπορούν να αυξηθούν αντίστοιχα οι δαπάνες.
«Οι στόχοι των δαπανών δεν θα αλλάζουν στις περιπτώσεις υπέρβασης –είτε θετικά είτε αρνητικά–, δηλαδή εάν ένα έτος πετύχουμε υπερέσοδα, αυτά δεν μπορούμε να τα μοιράσουμε σε παροχές, όπως και το αντίστροφο, εάν έχουμε λιγότερα έσοδα με όσα προϋπολογίσαμε δεν θα είμαστε υποχρεωμένοι να προβούμε σε περικοπές δαπανών», είχε πει ο κ. Χατζηδάκης, προσθέτοντας: «Τα περισσεύματα κρατούνται για τις δύσκολες χρονιές που σου χρειάζονται».
Η διαπραγμάτευση, πάντως, βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Μάλιστα, το προσεχές διάστημα θα εξελιχθεί παράλληλα σε δύο επίπεδα:
1. Στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής εποπτείας της ελληνικής οικονομίας από τους θεσμούς, Κομισιόν, Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ΕΚΤ. Οι εκπρόσωποί τους, η 5η κατά σειρά αποστολή από τη στιγμή που η χώρα μπήκε στο καθεστώς της απλής εποπτείας, θα είναι στην Αθήνα στις 10-11 Οκτωβρίου.
Σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων θα έχουν προηγουμένως συμφωνηθεί τα μακροοικονομικά μεγέθη και οι δημοσιονομικές προβλέψεις έως τις 20 Σεπτεμβρίου, ώστε να κατατεθεί το προσχέδιο προϋπολογισμού, όπως προβλέπεται, στις 7 Οκτωβρίου. Θα ακολουθήσει η κατάθεση του Draft Budgetary Plan, αντίστοιχου προσχεδίου που προορίζεται για την Κομισιόν.
2. Στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Διαρθρωτικό Πρόγραμμα 2025-2028, που προβλέπεται στο πλαίσιο των νέων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας. Τα μεγέθη αναμένεται να οριστικοποιηθούν έως τις 25 Σεπτεμβρίου, αφού συμφωνηθεί πόσο καλύτερα θα κλείσει ο φετινός προϋπολογισμός.
Αυτό θα φανεί πιο καθαρά, αφού είναι διαθέσιμα και τα στοιχεία του Αυγούστου, στα μέσα Σεπτεμβρίου. Το Μεσοπρόθεσμο θα δημοσιοποιηθεί στο τέλος του μήνα και θα κατατεθεί στην Κομισιόν έως τις 10 Οκτωβρίου.
