H φετινή σχολική χρονιά στην Ελλάδα ξεκίνησε υπό την «απειλή» μονοήμερης αποβολής όσων κάνουν χρήση κινητού τηλεφώνου εντός του σχολικού συγκροτήματος. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όμως, ένα σχολείο υιοθέτησε άλλη μέθοδο για τα smartphones, κάνοντας ακόμα και το ξακουστό Eton να ζηλεύει.

Αρκετούς μήνες προν ανοίξουν φέτος τα σχολεία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, τον Μάιο του 2023, ο διευθυντής του δημόσιου σχολείου αρρένων Fulham Boys School στο δυτικό Λονδίνο, απέστειλε επιστολή στους γονείς ενημερώνοντάς ότι επέβαλε ποινή… κατάσχεσης του smartphone 6 εβδομάδων, σε όποιον μαθητή το έφερνε στο σχολείο.

Θα επιτρέπονταν μόνο τα γνωστά από παλιά τηλέφωνα «παντόφλες» για να μπορούν να επικοινωνήσουν με τους γονείς τους, δίχως φυσικά τη δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο.

Πρόκειται για μια ρηξικέλευστη απόφαση δεδομένης της τραγικής εξάρτησης της αγγλικής νεολαίας από τα κινητά τηλέφωνα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο σήμερα, σχεδόν όλοι (97%) των 12χρονων έχουν το δικό τους κινητό τηλέφωνο, μαζί με περισσότερα από τα μισά (55%) των παιδιών ηλικίας 8 έως 11 ετών.

Τον Απρίλιο, έρευνα της Ofcom διαπίστωσε ότι σχεδόν το 1/4 των παιδιών ηλικίας 5 έως 7 ετών έχουν smartphone, ενώ περισσότερα από τα μισά παιδιά κάτω των 13 χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Για τον διευθυντή του Fulham Boys School (FBS), Ντέιβιντ Σμιθ, o οποίος μίλησε στη βρετανική The Telegraph, χρειαζόταν κάτι δραστικό σε αυτό που παρατηρούσε ανήσυχος στα 15 χρόνια διδακτικής εμπειρίας.

Μια μέρα, αφού πήρε την 11χρονη κόρη του από το γυμνάσιο της και είδε συμμαθητές της, μερικούς μόλις 9 ετών, να βγαίνουν από τις πύλες του σχολείου με τα βλέμμετά τους κολλημένα πάνω στις οθόνες, αποφάσισε ότι έπρεπε κάτι να κάνει και ο ίδιος, καθώς δεν ήθελε να καταντήσουν έτσι και τα δικά του παιδιά. «Τότε σκέφτηκα, αν δεν το θέλω για αυτά, γιατί να το θέλω για τα αγόρια του σχολείου μου;».

Ο Σμιθ, ως ανήσυχος εκπαιδευτικός –κάτι που δεν διακρίνει και όλους τους συναδέλφους του σε Αγγλία, αλλά και Ελλάδα- είχε επηρεαστεί από έρευνα που είχε κάνει ο Αμερικανός κοινωνικός ψυχολόγος, Τζόναθαν Χάιντ. Σε αυτλην, ο Χάιντ υποστήριξε ότι η μετάβαση των παιδιών από μια «παιδική ηλικία βασισμένη στο παιχνίδι» με υγιή ανάληψη κινδύνου σε μια «παιδική ηλικία που βασίζεται στο τηλέφωνο» τα κάνει ανήσυχα και καταθλιπτικά.

Εφιστά επίσης την προσοχή στο γεγονός ότι η εισαγωγή των smartphone στις αρχές της δεκαετίας του 2010, συνέπιπτε με τα πολύ αυξημένα ποσοστά  ψυχικών ασθενειών στους εφήβους.

Έτσι, όταν ξεκίνησε ο Σμιθ να διδάσκει αρχές της δεκαετίας του 2010 έχει δει, από πρώτο χέρι, την επίδραση που είχαν τα smartphone στους μαθητές. «Πείστηκα ότι έπρεπε να σταματήσουμε και να το σταματήσουμε ενώ σκεφτόμασταν πώς να συνεχίσουμε», λέει. «Ξεκινήσαμε να ερευνούμε τα αγόρια και βρήκαμε ότι το 97% λάμβανε περίπου 50 μηνύματα ή ειδοποιήσεις την ημέρα, ενώ το 38% δεν είχε κανέναν περιορισμό στο τηλέφωνό του».

Έτσι, οι νόμοι που θέσπισε ο πρώην πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ, στις αρχές του 2024, έλυσαν τα χέρια στον Σμιθ να κάνει αυστηρούς κανονισμούς.

Αντιδράσεις μαθητών και γονιών για την απαγόρευση smartphones

Πολλοί γονείς έμειναν ευχαριστημένοι από τα μέτρα, όπως η Meron Gwiggner, μητέρα δύο γιων, ηλικίας 12 και 14 ετών.

«Οδηγώντας προς το σχολείο σήμερα το πρωί, τα αγόρια μου αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους και έβλεπαν το περιβάλλον τους για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησαν εδώ», λέει. «Τα περισσότερα πρωινά βλέπεις παιδιά να μπαίνουν στα σχολεία σαν ζόμπι να κοιτούν τα τηλέφωνά τους, αλλά αυτή την εβδομάδα είδα αγόρια να μιλάνε πραγματικά μεταξύ τους».

Βέβαια, υπήρξαν και γονείς που διαφωνούσαν με το μέτρο, αν και σεβάστηκαν την απόφαση του διευθυντή.  Ο γονέας Γκουιλνταρμπέρτο Αρσλάν διαφωνεί με την απαγόρευση. «Υπάρχει ένα θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, αλλά διαφωνώ με τον τρόπο που γίνεται. Πιστεύω ότι η εκπαίδευση είναι καλύτερη από την απαγόρευση» αναφέρει.

Πολλά παιδιά αντέδρασαν αλλά αποδέχτηκαν τους νέους κανόνες.

Ο 12χρονος Emir Cevit πιστεύει ότι η απαγόρευση είναι άβολη για γονείς σαν τους δικούς του που θέλουν να παρακολουθούν τα παιδιά τους από και προς το σχολείο.

«Τα τηλέφωνα μάς κάνουν να θέλουμε να αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αν έχουμε επιλογή μεταξύ της εξόδου ή της ενοσχόλησής μας με τα τηλέφωνά μας στο σπίτι, οι περισσότεροι από εμάς επιλέγουμε να μείνουμε μέσα. Τα τηλέφωνα έχουν αλλάξει τη γενιά μου και νομίζω ότι αυτή η απαγόρευση θα μας βοηθήσει να δούμε τι συμβαίνει όταν τα χρησιμοποιούμε λιγότερο. Νομίζω ότι θα νιώσουμε πιο ευτυχισμένοι».

Πολλά σχολεία καταρτίζουν παρόμοια σχέδια μάχης, συμπεριλαμβανομένου του Eton College, το οποίο πρόσφατα ανακοίνωσε σχέδια να περιορίσει τη νέα πρόσληψη μαθητών της 9ης τάξης σε ένα τηλέφωνο, σε ένα σχέδιο που θα εξαλείψει τα smartphone μεταξύ των μαθητών εντός πέντε ετών.

«Άλλα σχολεία αναγκάζουν τους μαθητές να βάζουν τα τηλέφωνά τους σε ειδικές θήκες στην αρχή της σχολικής ημέρας ή να τα παραδίδουν στη ρεσεψιόν», λέει ο επικεφαλής Ντέιβιντ Σμιθ. «Αλλά αποφασίσαμε να επιβάλουμε πλήρη απαγόρευση για όλα τα χρόνια, με την κατάσχεση των έξι εβδομάδων».