Ακόμα περισσότερα κεφάλαια για την ενίσχυση μεγάλων και μικρότερων επενδυτικών προγραμμάτων αναμένεται να πέσουν στην οικονομία από τώρα και τουλάχιστον ως το τέλος του 2026. Περίπου 50 δισ. ευρώ αναμένεται να δοθούν τους επόμενους 27 μήνες μέσα από το φιλόδοξο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, όπως έχει αναθεωρηθεί, ενώ άλλα 10 δισ. ευρώ περίπου αναμένεται να κινητοποιηθούν από τον ιδιωτικό τομέα προκειμένου να καλυφθεί η συμμετοχή του στα επενδυτικά έργα που εντάσσονται στο δανειοδοτικό πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως φαίνεται από το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Διαρθρωτικό Πρόγραμμα. Το μεγάλο στοίχημα βέβαια εξακολουθεί να αποτελεί η απορρόφηση όλων αυτών των κεφαλαίων, αλλά και η βέλτιστη κατανομή τους προκειμένου η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, που συνεχίζει να υπεραποδίδει έναντι των υπόλοιπων ευρωπαϊκών, να είναι βιώσιμη.
Μόνο το επόμενο τρίμηνο, ως τη λήξη της φετινής χρονιάς, αναμένεται να πέσουν στην αγορά 5,7 δισ. ευρώ από το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Κεφάλαια τα οποία θα διοχετευτούν σε διάφορες δράσεις, έργα και επενδυτικά σχέδια που εντάσσονται στο εθνικό σκέλος, στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος (ΕΣΠΑ) και στο Πρόγραμμα Ενισχύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Παράλληλα όμως αναμένεται και η εκταμίευση σχεδόν 2 δισ. ευρώ μέσα από το πρόγραμμα χαμηλότοκων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης για συμβάσεις που έχουν ήδη υπογραφεί, κάτι που σημαίνει πως οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που θα τα λάβουν για την εκτέλεση των προγραμματισμένων επενδύσεών τους θα είναι έτοιμες να ρίξουν άλλα τόσα από ίδια κεφάλαια και τραπεζική χρηματοδότηση. Κοινώς, σχεδόν 10 δισ. ευρώ θα πρέπει να έχουν κινητοποιηθεί ως το τέλος της χρονιάς για να καλύψουν επενδύσεις, διευρύνοντας κατ’ επέκταση και το μερίδιο των τελευταίων στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, που για φέτος υπολογίζεται στο 2,3% από την κυβέρνηση.
Για τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Νίκο Παπαθανάση (κεντρικό φωτο κειμένου) το εγχείρημα μπορεί να επιτευχθεί συμβάλλοντας με τη σειρά του στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. «Εχουμε θέσει έναν πολύ υψηλό στόχο φέτος μετά και την αναθεώρηση που κάναμε. Εχουμε 13,1 δισ. ευρώ να απορροφήσουμε στο πλαίσιο του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων», λέει και συνεχίζει: «Είναι 6,8 δισ. ευρώ στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΕΣΠΑ, 2,65 δισ. ευρώ από το εθνικό σκέλος και κάπου 3,6 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ολα αυτά λοιπόν συνιστούν σήμερα το μεγαλύτερο πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που έχει τρέξει ως σήμερα. Από αυτά έχουν ήδη απορροφηθεί τα 7,4 δισ. ευρώ (σ.σ.: 4,8 δισ. από το Συγχρηματοδοτούμενο του ΕΣΠΑ, 1,4 δισ. από το εθνικό σκέλος και 1,2 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης) και μένουν άλλα 5,7 δισ. για το υπόλοιπο της χρονιάς. Είναι μεγάλο το ποσό και πραγματικά είμαι πολύ αισιόδοξος ότι θα το απορροφήσουμε όλο. Ολα αυτά λοιπόν είναι κεφάλαια που θα πέσουν στην αγορά και θα δώσουν περαιτέρω ώθηση στην οικονομία δημιουργώντας στο τέλος νέες θέσεις εργασίας».
Υπογραμμίζει δε και τη συνεισφορά του δανειοδοτικού προγράμματος του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο αν και έχει μείνει προσώρας πίσω σε ό,τι αφορά τις συμβασιοποιήσεις για τη χρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων των αιτούντων επιχειρήσεων με χαμηλότοκα δάνεια, ο κ. Παπαθανάσης θεωρεί ότι στο τέλος του Νοεμβρίου θα έχει συμβασιοποιηθεί το υπόλοιπο των 2 δισ. ευρώ επενδυτικών σχεδίων που έχει τεθεί ως ένα από τα ορόσημα ώστε η χώρα να καταθέσει αίτημα στην Ευρώπη για να λάβει την πέμπτη δόση από το RRF, ύψους 3,6 δισ. ευρώ (2,3 δισ. σε δάνεια και 1,3 δισ. σε επιχορηγήσεις).
Σύμφωνα με τον κ. Παπαθανάση, τα ορόσημα θα έχουν εκπληρωθεί έως τότε προκειμένου να υποβληθεί το αίτημα.
40 δισ. τη διετία 2025-2026
Γενικά πάντως ο πακτωλός των χρημάτων θα συνεχίσει να έρχεται στην ελληνική οικονομία τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2026, ενώ κεφάλαια από το δανειακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης θα συνεχίσουν να εισρέουν στην ελληνική οικονομία τουλάχιστον ως το 2028 (σημ.: υπολογίζονται σε 5 δισ. ευρώ τη διετία 2027-2028) με βάση τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου, αρκεί να έχουν συμβασιοποιηθεί ως το 2026. Συνολικά για την επόμενη διετία προβλέπονται κεφάλαια 40 δισ. ευρώ από το αμιγές Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τις εκτιμώμενες αναλήψεις των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης. Εξ αυτών, σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο, τα 19 δισ. θα πρέπει να ξοδευτούν μέσα στο 2025 και άλλα 21 δισ. ευρώ περίπου το 2026. Στην πράξη, τα επόμενα δύο χρόνια θα πρέπει να πέφτουν στην αγορά περίπου 1,67 δισ. ευρώ τον μήνα!
Για παράδειγμα, οι επενδύσεις προβλέπεται φέτος να αυξηθούν κατά 6,7% και του χρόνου 8,4%. Η νέα αυτή πρόβλεψη είναι ανώτερη από εκείνη που σημειώθηκε το 2023 (+4%), αλλά είναι υποδεέστερη της εκτίμησης που είχε συμπεριληφθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας την περασμένη άνοιξη (+9,1%). Ακόμα και έτσι βέβαια οι επενδύσεις εξακολουθούν να αποτελούν σήμερα καταλύτη της ανάπτυξης που εμφανίζει η ελληνική οικονομία σε μία κατά τα άλλα δύσκολη οικονομική συγκυρία για την Ευρώπη.
«Η αναμενόμενη περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, η επιτάχυνση της υλοποίησης του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και η βελτίωση του οικονομικού κλίματος μετά την αναβάθμιση της οικονομίας σε επενδυτική βαθμίδα θα αποτελέσουν τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από αυτή την επέκταση», αναφέρει χαρακτηριστικά το Μεσοπρόθεσμο σχέδιο.
«Σε αυτό το πλαίσιο, η διαθεσιμότητα επιχειρηματικών πιστώσεων αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω από τα χαμηλότοκα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Η σύνθεση των επενδύσεων αναμένεται να προέλθει κατά κύριο λόγο από παραγωγικές επενδύσεις σε εξοπλισμό και δευτερευόντως από επενδύσεις σε μη οικιστικές κατασκευές, οι οποίες αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό έργα υποδομής του ΤΑΑ. Το ΤΑΑ αναμένεται να συμβάλει αποφασιστικά στην αύξηση της πραγματικής ανάπτυξης το 2024 και το 2025 μέσω επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων για την επέκταση της παραγωγικής ικανότητας, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας, την αντιμετώπιση της ανάγκης για τεχνολογική προσαρμογή και την ενίσχυση της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής, με αποτέλεσμα υψηλότερη δυνητική ανάπτυξη».
Εξωστρέφεια και Δυτική Μακεδονία
Δύο νέα προγράμματα ενισχύσεων αναμένεται να ετοιμαστούν ως το τέλος της χρονιάς. Το πρώτο αφορά τις εξωστρεφείς επιχειρήσεις και το δεύτερο τις επιχειρήσεις που λειτουργούν ή θέλουν να λειτουργήσουν στη Δυτική Μακεδονία. Σε ό,τι αφορά το πρώτο πρόγραμμα, το οποίο θα στοχεύει στην εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων, θα είναι προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ. Θα ενταχθεί στις χρηματοδοτούμενες δράσεις από το ΕΣΠΑ και αυτή την περίοδο γίνεται η σύνταξή του.
Για τη Δυτική Μακεδονία πάλι προετοιμάζονται δύο δράσεις «ταμειακές» που θα τρέξουν στο πλαίσιο του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης. Ουσιαστικά πρόκειται για πρόγραμμα χορήγησης και διευκόλυνσης λήψης δανείων από τις επιχειρήσεις της Δυτικής Μακεδονίας. Το ένα σκέλος της δράσης θα αφορά παροχή εγγυήσεων και το άλλο τη χορήγηση δανείων. Συνολικά αναμένεται να διατεθούν 180 εκατ. ευρώ σε χαμηλότοκα δάνεια.
