Με δόλωμα σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ξένοι φοιτητές παρασύρονται στην κατεχόμενη Κύπρο με την εσφαλμένη εντύπωση ότι θα σπουδάσουν στην Κυπριακή Δημοκρατία και παγιδεύονται από κυκλώματα που ταυτόχρονα τροφοδοτούν την παράνομη μετανάστευση στην Ευρώπη. Aιτούντες άσυλο εγγράφονται ως φοιτητές προτού περάσουν παράνομα μέσω της Πράσινης Γραμμής στην Κύπρο και άρα σε κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η 19χρονη Κενυάτισσα Ελλα βρέθηκε εγγεγραμμένη στο «Πανεπιστήμιο της Εγγύς Ανατολής» (NEU) όπως ονομάζεται ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα στο κατεχόμενο κομμάτι της Κύπρου για να σπουδάσει αγγλική φιλολογία. Ο πράκτορας που τη «βοήθησε» με τα διαδικαστικά για τις σπουδές της έλαβε ως αμοιβή 1.400 ευρώ και της έδειχνε φωτογραφίες από παραλίες στα νότια του νησιού. Αλλωστε αυτό που υποτίθεται ότι της πούλησε ήταν «Σπουδές στην ΕΕ». Οταν όμως η κοπέλα έφτασε στον προορισμό της διαπίστωσε ότι δεν επρόκειτο για την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά για τις κατεχόμενες περιοχές.
Εκμετάλλευση
Οπως αναφέρει δημοσίευμα των «Financial Times» το κατεχόμενο κομμάτι της Κύπρου μετά την τουρκική εισβολή έγινε ορμητήριο επιχειρηματιών που επιδιώκουν να επωφεληθούν «εμπορευόμενοι» πακέτα σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα τελευταία χρόνια ο τομέας άνθησε με την περιοχή να φιλοξενεί πλέον 23 πανεπιστήμια, ενώ αρκετά νέα ιδρύματα βρίσκονται υπό κατασκευή. Τα περισσότερα από αυτά είναι ιδιωτικά. Εκτιμάται δε ότι ο κλάδος αποτελεί κινητήρια δύναμη της οικονομίας του ψευδοκράτους, αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για το ΑΕΠ. Οι φοιτητές υπολογίζονται σε 100.000, κάπου μεταξύ 10% και 20% του συνολικού πληθυσμού. Οι μισοί σπουδαστές προέρχονται από την Τουρκία, το 40% προέρχονται από άλλες χώρες και οι υπόλοιποι είναι ντόπιοι.
Ωστόσο ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποιούν πως «απρόσεκτοι» φοιτητές πέφτουν θύματα ψεύτικων υποσχέσεων και εκμετάλλευσης. «Ξένοι φοιτητές, ιδιαίτερα από χώρες της Αφρικής και της Ασίας, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην εμπορία ανθρώπων», δήλωσε στους «Financial Times» ο Ντενίζ Αλτιόκ, συντονιστής κατά της εμπορίας ανθρώπων στην τουρκοκυπριακή ΜΚΟ the Human Rights Platform. «Πέφτουν θύματα καταναγκαστικής εργασίας καθώς και σεξουαλικής εκμετάλλευσης». Η φετινή έκθεση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για την Εμπορία Ανθρώπων προειδοποιεί επίσης για εκτεταμένα φαινόμενα κακοποίησης εργαζόμενων φοιτητών στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου με τακτικές κατάσχεσης διαβατηρίων από τοκογλύφους και εξαναγκασμό σε εργασία.
Αιτήσεις ασύλου
Την ίδια στιγμή, πράκτορες ορισμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κατηγορούνται ότι τροφοδοτούν την παράνομη μετανάστευση στην Ευρώπη καθώς άνθρωποι που ενδιαφέρονται να ζητήσουν άσυλο εγγράφονται ως φοιτητές και στη συνέχεια περνούν παράνομα από την Πράσινη Γραμμή. Η κυπριακή κυβέρνηση έχει κάνει καταγγελίες για «φοιτητές – φαντάσματα» από το κατεχόμενο τμήμα που έχουν στόχο να περάσουν στην Κυπριακή Δημοκρατία και να ζητήσουν άσυλο.
Σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργείο, από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, υποβλήθηκαν 5.081 αιτήσεις ασύλου στην Κυπριακή Δημοκρατία και εκκρεμούν 22.932, τα δύο τρίτα εξ αυτών από τη Συρία. Τον Ιούνιο, η Κύπρος ζήτησε από την ευρωπαϊκή Ενωση για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση να διερευνήσει καταγγελίες για λαθραία διακίνηση μεταναστών από πανεπιστήμια μέσω της Πράσινης Γραμμής. Ζητήματα έχουν επίσης προκύψει όσον αφορά τα ακαδημαϊκά πρότυπα για κάποια από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Οι απαιτήσεις εισαγωγής στα πανεπιστήμια αυτά είναι συχνά χαλαρές, απαιτείται μόνο διαβατήριο, ένα απλό βιογραφικό κι ένα απολυτήριο της προηγούμενης βαθμίδας εκπαίδευσης. Επίσης σε ορισμένες περιπτώσεις απεικονίζεται καταχρηστικά η σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας πλάι στα ονόματα των ιδιωτικών πανεπιστημίων στα Κατεχόμενα, όπως και ανύπαρκτες υποτροφίες.
