Την επόμενη ημέρα στον χώρο των πληρωμών και των χρεώσεων για τις μεταφορές χρημάτων σχεδιάζουν οι τράπεζες ενόψει της προσαρμογής στον νέο Κανονισμό της Ε.Ε., που τις υποχρεώνει να εξομοιώσουν το κόστος ενός απλού εμβάσματος με το κόστος για τη μεταφορά χρημάτων άμεσα, δηλαδή τις άμεσες πληρωμές (instant payments). Οι άμεσες πληρωμές, που υιοθετούνται καθολικά στην Ευρωζώνη ως ο ταχύτερος, ασφαλέστερος, αλλά και φθηνότερος τρόπος τόσο για τη μεταφορά χρημάτων όσο και για πληρωμές στο φυσικό κατάστημα και στο e-commerce, διασφαλίζουν ότι τα χρήματα θα φτάσουν στον λογαριασμό του παραλήπτη μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Αν και ο κανονισμός δεν υπαγορεύει το ύψος των χρεώσεων που θα πρέπει να υιοθετήσουν οι τράπεζες, κοινός τόπος είναι ότι η λογική των υψηλών χρεώσεων για τη μεταφορά χρημάτων εντός Ε.Ε. αντιστρατεύεται την αρχή της τραπεζικής ενοποίησης, ειδικά σε μια περίοδο έντονου ανταγωνισμού από τις fintech και bigtech εταιρείες.
Ο σχετικός κανονισμός τίθεται σε ισχύ από την αρχή του χρόνου, δημιουργώντας πονοκέφαλο στις τράπεζες, οι οποίες θα πρέπει να προσαρμόσουν τα τιμολόγιά τους, ισορροπώντας τις διαφορές που υπάρχουν σήμερα μεταξύ των δύο τρόπων αποστολής χρημάτων, λαμβάνοντας υπόψη τους τις γενικότερες τάσεις στον χώρο των πληρωμών που υπαγορεύονται από την ελαχιστοποίηση ή ακόμη και τον μηδενισμό του κόστους για τις εγχώριες και τις διασυνοριακές μεταφορές χρημάτων.
Σήμερα, το κόστος ενός τυπικού εμβάσματος για ιδιώτες μέσω web ή mobile banking ξεκινά από 1 ευρώ για μικρά ποσά από 500 έως 1.000 ευρώ και φθάνει έως και τα 25 ευρώ για μεταφορές μεγαλύτερων ποσών εντός Ευρωπαϊκής Ενωσης (το κόστος αυτό ξεκινά από 12 ευρώ και εκτοξεύεται ακόμη και στα 350 ευρώ για μεγάλα ποσά εάν η συναλλαγή γίνει σε κατάστημα). Σε οριακά χαμηλότερα επίπεδα είναι και το κόστος για τα instant payments, με εξαίρεση την υπηρεσία IRIS που έχουν αναπτύξει οι τράπεζες με τη ΔΙΑΣ και επιτρέπει τη δωρεάν μεταφορά χρημάτων από λογαριασμό σε λογαριασμό εντός όμως της χώρας έως του ποσού των 500 ευρώ την ημέρα. «Δύσκολα μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι οι τράπεζες θα επιβάλουν χρέωση για μια υπηρεσία που παρέχεται σήμερα δωρεάν», υποστηρίζει αρμόδιο στέλεχος από μεγάλη συστημική τράπεζα, αλλά το ερώτημα είναι «πώς θα διαχειριστούν οι τράπεζες σε επίπεδο τιμολόγησης τις μεταφορές μεγαλύτερων ποσών, άνω των 500 ευρώ την ημέρα;».
Οι ελληνικές τράπεζες, μέσω της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών, εξετάζουν τη δημιουργία ενός εθνικού συστήματος πληρωμών, αντίστοιχου δηλαδή με το IRIS, προοπτική που όπως υποστηρίζουν αρμόδιες πηγές, «θα απαντήσει στην ανάγκη μεταφοράς χρημάτων για μεγαλύτερα ποσά», επιλύοντας παράλληλα και τα κρίσιμα θέματα της απάτης που μπορεί να προκύψουν λόγω των υψηλότερων ποσών που θα μεταφέρονται ή της αμφισβήτησης συναλλαγών από τους χρήστες. Πρωτοβουλία επέκτασης του IRIS, έτσι ώστε να διευρύνει τις λειτουργικότητες των τριών προϊόντων (person to person, person to business & commerce) που ήδη διαθέτει, προανήγγειλε και η διευθύνουσα σύμβουλος της ΔΙΑΣ, Σταυρούλα Καμπουρίδου, μιλώντας στο συνέδριο Banktech, που διοργάνωσε η Mellon και υποστηρίχθηκε από την «Κ». Να σημειωθεί ότι η εταιρεία ΔΙΑΣ είναι θυγατρική των τραπεζών με βασικό επίσης μέτοχο την ΤτΕ, που ως ευρωσύστημα παρακολουθεί τα συστήματα πληρωμών.
Σε κάθε περίπτωση και σύμφωνα με εκτιμήσεις από την πλευρά των τραπεζών, ο νέος κανονισμός προεξοφλεί τη μείωση των χρεώσεων σε αυτή την κατηγορία συναλλαγών, που αποτελεί ακόμη και σήμερα τη «χρυσοτόκο όρνιθα» των εσόδων από προμήθειες για τις ελληνικές τράπεζες. Στην πράξη, τη μείωση των χρεώσεων καθοδηγεί ο έντονος ανταγωνισμός από τις digital bank όπως η Revolute, που έχει καταφέρει να εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη μέσα από την εξάλειψη των προμηθειών γι’ αυτή την κατηγορία πληρωμών. «Ο χώρος των πληρωμών αποτελεί την πιο επίκαιρη συζήτηση σε όλο τον κόσμο», υπογραμμίζουν πηγές με γνώση του θέματος, εξηγώντας ότι «όλοι συζητούν ποιος θα διασυνδεθεί με ποιον, με ποιο μοντέλο και ποιες τεχνικές προδιαγραφές». Ενδεικτικό του ανταγωνισμού που αναπτύσσεται είναι και πρωτοβουλίες άλλων χωρών, όπως το Europa Project, που είναι μια κοινή πρωτοβουλία της Ισπανίας με το Bizum, της Πορτογαλίας με το MB Way και της Ιταλίας με το Bancomat (πρόκειται για τα αντίστοιχα IRIS αυτών των χωρών), που έχουν διασυνδεθεί και δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες των χωρών τους να μεταφέρουν χρήματα διασυνοριακά χωρίς προμήθεια.
Στη λογική αυτή «ξαναζεσταίνεται» και η πρωτοβουλία άλλων ευρωπαϊκών κρατών, με προεξάρχουσες τη Γαλλία, το Βέλγιο, κάποιες τράπεζες στη Γερμανία και την Ολλανδία, να αναπτύξουν μια κοινή λύση πληρωμών, την European Payment Initiative, με έμφαση στα instant payments. Το προϊόν που φέρει την ονομασία Wero είναι μια λύση ψηφιακού πορτοφολιού και ένα άμεσο μέσο πληρωμής από λογαριασμό σε λογαριασμό κάτω από ένα εμπορικό σήμα, ενοποιημένο σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που υιοθετούν τη σχετική πρωτοβουλία.
Οπως σημειώνει η DBRS σε πρόσφατη έκθεσή της, «σε ένα περιβάλλον όπου τα μετρητά συνεχίζουν να χάνουν τη σημασία τους και τα συστήματα πληρωμών στην Ευρώπη κυριαρχούνται από εταιρείες πιστωτικών καρτών των ΗΠΑ, ιδίως Mastercard και Visa, παρόμοιες πρωτοβουλίες μπορούν να επιτύχουν». Αυτό γιατί, όπως εξηγεί η DBRS, «η καθιέρωση του δικού τους συστήματος πληρωμών θα μειώσει τα τέλη που πρέπει να πληρώσουν οι τράπεζες στις εταιρείες καρτών και θα δημιουργήσει έσοδα. Εκτός από την ισχύ στην αγορά των κατεστημένων εταιρειών πιστωτικών καρτών, οι διαδικτυακές πληρωμές οδήγησαν στην είσοδο νέων παικτών όπως το PayPal και η Klarna στην αγορά με συστήματα πληρωμών που δεν εξαρτώνται από κάρτες, ενώ στον χώρο πληρωμών έχουν μπει και μεγάλες εδραιωμένες εταιρείες fintech με υψηλή διείσδυση στην αγορά, όπως η Apple Pay, η Google Pay και η Amazon Pay, που έχουν τη δυνατότητα να γίνουν σοβαροί ανταγωνιστές των τραπεζών, υπονομεύοντας τις υπάρχουσες τραπεζικές σχέσεις».
Πιστοποίηση του παραλήπτη
Βασική καινοτομία που εισάγει ο νέος κανονισμός είναι και η πιστοποίηση του παραλήπτη (verification of payee). Πρόκειται για την υποχρέωση όταν γίνεται η μεταφορά χρημάτων να εμφανίζεται το όνομα του παραλήπτη με πλήρη στοιχεία. Η πρόβλεψη αυτή διασφαλίζει ότι τα χρήματα θα μεταφέρονται στο πρόσωπο που είναι δικαιούχος, εξαλείφοντας έτσι τυχόν λάθη κατά την πληκτρολόγηση του ΙΒΑΝ. Η δυνατότητα αυτή υπάρχει σήμερα κατά περίπτωση και μόνο κατά τις εγχώριες συναλλαγές, και όχι από όλες τις τράπεζες, αλλά εφεξής επεκτείνεται και στις διασυνοριακές άμεσες πληρωμές. Ετσι, όταν κάποιος στέλνει χρήματα σε ένα φυσικό ή ένα νομικό πρόσωπο π.χ. στη Γερμανία, η τράπεζα θα πρέπει να εμφανίζει το πλήρες όνομα του παραλήπτη των χρημάτων, πιστοποιώντας με αυτόν τον τρόπο την αξιοπιστία της συναλλαγής. Η πρόβλεψη αυτή είναι σημαντική στον βαθμό που οι άμεσες πληρωμές εκτελούνται σε μερικά δευτερόλεπτα και έτσι η αντιστροφή της συναλλαγής είναι εξ ορισμού πιο δύσκολη σε σχέση με ένα απλό έμβασμα που μπορεί να εκτελεστεί σε 2 ή 3 ημέρες.
