Πριν από λίγους μήνες ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε επικαλεστεί από το βήμα της Βουλής τη φράση του Γουίλιαμ Γκλάντστοουν, πρωθυπουργού της Βρετανίας τον 19ο αιώνα, ότι «Δικαιοσύνη που αργοπορεί δεν είναι Δικαιοσύνη», προκειμένου να αναδείξει την έμφαση που δίνει η κυβέρνησή του στην ταχύτητα, αλλά και στην αναβάθμιση της ποιότητας της Δικαιοσύνης. Στο πλαίσιο του εβδομαδιαίου απολογισμού του κυβερνητικού έργου, ο πρωθυπουργός είχε χαιρετίσει την αύξηση του ρυθμού εκδίκασης ποινικών υποθέσεων μόλις δύο μήνες από την εφαρμογή του Δικαστικού Χάρτη, ενώ διαβεβαίωσε ότι θα αξιοποιηθούν περαιτέρω τα υφιστάμενα αλλά και τα υπό δημιουργία ψηφιακά εργαλεία. Μάλιστα, προανήγγειλε ότι «θα καταχωρίζονται όλα τα έγγραφα μιας υπόθεσης, από την κατάθεση της αγωγής μέχρι και την αμετάκλητη απόφαση σε έναν ηλεκτρονικό φάκελο», ενώ έκανε λόγο για ένα τιτάνιο έργο, που φιλοδοξεί να θεραπεύσει παθογένειες δεκαετιών στον νευραλγικό τομέα της Δικαιοσύνης.
Ταυτόχρονα, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την επιτάχυνση των διαδικασιών στον χώρο της Δικαιοσύνης προς όφελος όλων των εμπλεκομένων και για την ενίσχυση της αναπτυξιακής δύναμης της χώρας μας. Στο επίκεντρο της μεταρρύθμισης βρίσκεται ο ψηφιακός φάκελος. Με το εργαλείο αυτό, που θα κάνει χρήση και της τεχνητής νοημοσύνης, θα καταστεί εφικτή η παρακολούθηση μιας υπόθεσης από την πρώτη ημέρα της εισαγωγής της στη Δικαιοσύνη μέχρι την έκδοση της απόφασης, διευκολύνοντας κατά πολύ το δικαιοδοτικό έργο του δικαστικού λειτουργού και συμβάλλοντας κομβικά στην επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης. Αρμόδια κυβερνητικά στελέχη κάνουν λόγο για μια πολύ σημαντική μεταρρύθμιση, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί και να τεθεί σε εφαρμογή εντός του πρώτου εξαμήνου του 2026.
Δικλείδες
Στο Μέγαρο Μαξίμου δεν παραγνωρίζουν τους κινδύνους που εγκυμονεί η χρήση της ΑΙ και σπεύδουν να ξεκαθαρίσουν ότι είναι αναγκαία η θέσπιση κατευθυντήριων γραμμών, προτύπων, μηχανισμών εποπτείας και ρυθμιστικών κανόνων για την εφαρμογή αυτών των συστημάτων. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, θα προβλέπονται ρυθμιστικά όρια που θα καθορίζουν σε ποιους τομείς δικαίου και κυρίως σε ποιες φάσεις της δικαστικής διαδικασίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτά τα αυτοματοποιημένα συστήματα, αλλά και κατά πόσον ο ρόλος τους θα είναι βοηθητικός, υποστηρικτικός ή αποφασιστικός.
Μετατροπή
Στο πρόγραμμα ψηφιοποίησης της Δικαιοσύνης εντάσσονται οι δίκες μέσω τηλεματικής. Σύμφωνα με το σχέδιο, οι μεταβατικές έδρες των διοικητικών πρωτοδικείων σε Ορεστιάδα, Κατερίνη, Αρτα, Πρέβεζα, Ηγουμενίτσα, Καστοριά, Φλώρινα, Ξάνθη, Λευκάδα, Ζάκυνθο, Χίο, Αργοστόλι, Κάλυμνο, Κω, Σάμο και Σπάρτη θα μετατραπούν από 1η/1/2027 σε δικαστικά γραφεία τηλεματικής. Εχει ήδη καθοριστεί το θεσμικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή τηλεματικών συνεδριάσεων και έχει ήδη ξεκινήσει πιλοτικά η εφαρμογή του έργου.
Στο πρόγραμμα εντάσσονται επίσης:
- Η παροχή υπηρεσιών ενημέρωσης της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων των δικαστηρίων (ψηφιακό πινάκιο).
- Η ψηφιοποίηση εντύπων αρχείων και δεδομένων δικαστηρίων.
- Η ψηφιακή επίδοση εγγράφων ποινικής διαδικασίας.
- Το ολοκληρωμένο σύστημα συλλογής και επεξεργασίας στατιστικών δεδομένων της Δικαιοσύνης.
- Η ψηφιακή πλατφόρμα για την κοινωφελή εργασία.
- Η ψηφιακή καταγραφή, αποθήκευση και διάθεση πρακτικών συνεδριάσεων δικαστηρίων, ήτοι η ηχογράφηση και αποηχογράφηση των πρακτικών των δικαστηρίων.
- Το ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Αρμόδια στελέχη επισημαίνουν ότι και σε αυτό το έργο περιλαμβάνονται επίσης ορισμένα πεδία εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης, όπως οι λειτουργίες παραγωγής, ανάλυσης και οργάνωσης πληροφοριών, που σχετίζονται με το αντικείμενο των δικαστικών υποθέσεων. Επίσης περιλαμβάνονται λειτουργίες αυτόματης κατηγοριοποίησης και δρομολόγησης των υποθέσεων αυτών σε κατάλληλη διαδικασία εκδίκασής τους, αλλά και οι έλεγχοι αυτοματοποιημένων διαδικασιών πληρωμής, δηλαδή οι έλεγχοι στις πληρωμές σταθερών δαπανών που διεξάγονται αυτοματοποιημένα μέσω συστημάτων πληροφορικής των ελεγχόμενων φορέων ή επιλογής δικαιούχων πληρωμής. Επιπλέον, στο ίδιο πρόγραμμα του υπουργείου Δικαιοσύνης περιλαμβάνεται και η ενίσχυση του πληροφοριακού συστήματος του εθνικού ποινικού μητρώου.
