Τα χαμηλά επιτόκια στις καταθέσεις, οι υψηλές προμήθειες για μια σειρά τραπεζικών υπηρεσιών ή συναλλαγών, καθώς και οι αργοί ρυθμοί στις χορηγήσεις στεγαστικών δανείων αποτελούν τα τρία επίπεδα της κυβερνητικής παρέμβασης στις τράπεζες με στόχο, σύμφωνα με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, «να αντιληφθούν ότι θα πρέπει να επιτελέσουν το χρέος τους απέναντι στην ελληνική κοινωνία».
Στην κορυφή της ατζέντας είναι τα επιτόκια καταθέσεων που διαμορφώνονται στη χώρα μας στο χαμηλότερο επίπεδο μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης σε ό,τι αφορά τους προθεσμιακούς λογαριασμούς. Με βάση τα στοιχεία Οκτωβρίου το μέσο επιτόκιο μιας προθεσμιακής κατάθεσης διαμορφώθηκε στο 1,84% έναντι 2,76% που είναι το μέσο επιτόκιο στην Ευρωζώνη, με χώρες όπως η Ιταλία να κρατούν τα σκήπτρα των υψηλότερων αποδόσεων με επιτόκιο 3,69%. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί επίσης η Γαλλία, στην οποία το κράτος παρεμβαίνει ρυθμίζοντας τα επιτόκια των λογαριασμών αποταμίευσης με στόχο να ενισχύσει τους μικροκαταθέτες. Πρόκειται για τους λεγόμενους «livret» λογαριασμούς, στους οποίους το μέγιστο ποσό κατάθεσης είναι έως 30.000 ευρώ και έχουν επιτόκιο 3%, ενώ οι τόκοι είναι αφορολόγητοι.
Οι προμήθειες για μια σειρά τραπεζικών συναλλαγών και υπηρεσιών, όπως τα εμβάσματα, οι χρεώσεις για την έκδοση χρεωστικής κάρτας ή οι πληρωμές λογαριασμών αποτελούν το δεύτερο επίπεδο παρέμβασης από την πλευρά της κυβέρνησης, καθώς, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, προκαλούν τον «δικαιολογημένο εκνευρισμό πολλών πολιτών». Σήμερα το κόστος ενός τυπικού εμβάσματος για ιδιώτες μέσω web ή mobile banking ξεκινάει από 1 ευρώ για ποσά έως 1.000 ευρώ και φθάνει έως και τα 25 ευρώ για μεγαλύτερα ποσά σε χώρες εντός Ε.Ε., ενώ το κόστος εκτοξεύεται ακόμη και στα 350 ευρώ για μεγάλα ποσά εάν η συναλλαγή γίνει σε τραπεζικό κατάστημα. Λύση στο θέμα των χρεώσεων που επιβάλλουν οι τράπεζες για τα εμβάσματα, δηλαδή τη μεταφορά χρημάτων από λογαριασμό σε λογαριασμό δίνει η εφαρμογή από τις αρχές του νέου χρόνου του ευρωπαϊκού κανονισμού, που τις υποχρεώνει να εξομοιώσουν την προμήθεια που χρεώνουν για ένα απλό έμβασμα με την προμήθεια για τις άμεσες πληρωμές, όπως π.χ. η μεταφορά χρημάτων μέσω IRIS. Με δεδομένο ότι σήμερα η μεταφορά χρημάτων μέσω IRIS είναι δωρεάν για ποσά έως 500 ευρώ την ημέρα, οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να αναπροσαρμόσουν προς τα κάτω τα τιμολόγιά τους, ενώ για μεγαλύτερα ποσά το θέμα δεν αποκλείεται να ρυθμιστεί μέσω της κυβερνητικής παρέμβασης, ορίζοντας ανώτατο όριο χρέωσης – π.χ. για τη μεταφορά χρημάτων έως 1.000 ευρώ.
Ενδεικτικό του ενδιαφέροντος που έχει το θέμα των χρεώσεων στις συναλλαγές είναι η απόφαση της ΤτΕ για τη δημοσιοποίηση από τις 7 Ιανουαρίου στον ιστοχώρο της στοιχείων για:
– Τις χρεώσεις, τις προμήθειες και τα τέλη υπηρεσιών που συνδέονται με τους λογαριασμούς πληρωμών, όπως η ανάληψη μετρητών από ΑΤΜ (ίδιου ή τρίτου παρόχου) με χρεωστική κάρτα και για ποσά 50, 200 έως και 600 ευρώ.
– Τις χρεώσεις για μεταφορές χρημάτων μέσω τραπεζικού καταστήματος, μέσω internet και mobile banking, καθώς και οι εξερχόμενες μεταφορές για ποσά 1.000, 5.000 και 15.000 ευρώ.
– Τα επιτόκια καταθέσεων.
– Τα επιτόκια για στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια, περιλαμβανομένων των πιστωτικών καρτών, καθώς και τις προμήθειες και τα έξοδα που χρεώνουν για τις εν λόγω πιστώσεις.
Κρίσιμο θέμα από την πλευρά της κυβέρνησης είναι επίσης τα στεγαστικά δάνεια, τόσο σε ό,τι αφορά τις χορηγήσεις και τους χρόνους εκταμίευσης όσο και σε ό,τι αφορά τα έξοδα που συνοδεύουν ένα στεγαστικό δάνειο. Η εφαρμογή από τις αρχές του 2025 της απόφασης της ΤτΕ που ανεβάζει το όριο του δανείου στο 90% της αξίας του ακινήτου όταν πρόκειται για νέους αγοραστές, θα διευκολύνει τις τράπεζες να «χαλαρώσουν» τα κριτήρια στο πλαίσιο και επιδοτήσεων μέσα από το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2», που αναμένεται να ξεκινήσει το α΄ τρίμηνο του νέου έτους.
Οι τράπεζες δείχνουν επίσης διατεθειμένες να συνεχίσουν τις ειδικές προσφορές που έβγαλαν στα μέσα του 2024 για δωρεάν έξοδα εξέτασης φακέλου, νομικού τεχνικού ελέγχου που αθροίζουν κοντά στα 800-1.000 ευρώ, ενώ υποστηρικτικά στη μείωση του κόστους εξυπηρέτησης ενός στεγαστικού δανείου θα λειτουργήσει και η μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ. Η κυβέρνηση προτίθεται να ζητήσει την ταχύτερη διάθεση στην αγορά των κατοικιών που έρχονται στην κατοχή των τραπεζών και των funds μέσω πλειστηριασμών, θέμα που φαίνεται να προσκρούει στις χρονοβόρες διαδικασίες που απαιτούνται για τη νομιμοποίηση όσων ακινήτων έχουν παρατυπίες.
