Ο Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, ως ηγέτης των δυνάμεων των ανταρτών που ανέτρεψαν το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ, είναι πλέον ο ντε φάκτο ηγέτης περισσότερων από 23 εκατ. Σύρων και των πολλών εκατ. Σύρων προσφύγων, πολλοί από τους οποίους σίγουρα θα θελήσουν να επιστρέψουν στην Συρία, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το CNN.
Ποιος είναι λοιπόν ο Τζολάνι και τι θέλει; Ως Σύρος “ξένος μαχητής” στις αρχές της δεκαετίας του ’20, ο Τζολάνι πέρασε στο Ιράκ για να πολεμήσει τους Αμερικανούς όταν εισέβαλαν στη χώρα την άνοιξη του 2003. Αυτό τελικά τον οδήγησε στη διαβόητη ιρακινή φυλακή Camp Bucca, που διοικούνταν από τις ΗΠΑ και η οποία έγινε βασικό πεδίο στρατολόγησης τρομοκρατικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένης της μετέπειτα ISIS.
Έκτοτε – σε αντίθεση με την Αλ Κάιντα, η οποία προωθούσε έναν ιδιόρρυθμο παγκόσμιο ιερό πόλεμο – η ομάδα του Τζολάνι, γνωστή πλέον με τα αρχικά HTS (Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ-Σαμ), έχει αναλάβει την πιο πεζή δουλειά της προσπάθειας να κυβερνήσει εκατομμύρια ανθρώπους στη βορειοδυτική συριακή επαρχία Ιντλίμπ, παρέχοντας βασικές υπηρεσίες, σύμφωνα με τον μελετητή της τρομοκρατίας Άαρον Ζαλίν, ο οποίος έχει γράψει ένα βιβλίο για την HTS.
Ο Τζολάνι δίνει σπάνια συνεντεύξεις σε δυτικούς ειδησεογραφικούς οργανισμούς, αλλά την Πέμπτη μίλησε με την Jomana Karadsheh του CNN. Στη συνέντευξη αυτή, ο Τζολάνι φρόντισε να πάρει αποστάσεις από σουνιτικές τρομοκρατικές ομάδες όπως το ISIS και η Αλ Κάιντα, λέγοντας: «Οι άνθρωποι που φοβούνται την ισλαμική διακυβέρνηση είτε έχουν δει λανθασμένες εφαρμογές της είτε δεν την κατανοούν σωστά», και προσπάθησε να καθησυχάσει τη μειονότητα των αλαουιτών και των χριστιανών της Συρίας λέγοντας: «Αυτές οι αιρέσεις συνυπάρχουν σε αυτή την περιοχή εδώ και εκατοντάδες χρόνια και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να τις εξαλείψει».
Ο 42χρονος Τζολάνι δήλωσε επίσης στο CNN ότι έχει ωριμάσει από τότε που πολεμούσε τους Αμερικανούς στο Ιράκ πριν από δύο δεκαετίες: «Ένας άνθρωπος στα 20 του θα έχει διαφορετική προσωπικότητα από κάποιον στα τριάντα ή στα σαράντα του, και σίγουρα από κάποιον στα πενήντα του». Είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς την αλήθεια των πρόσφατων κατευναστικών δηλώσεων του Τζολάνι και τι μπορεί να σημαίνουν μακροπρόθεσμα, αν και οι άνδρες του δεν έχουν πραγματοποιήσει αιρετικές σφαγές τύπου ISIS όταν κατέλαβαν συριακές πόλεις.
Από αμερικανικής πλευράς, θετική ένδειξη θα ήταν επίσης αν ο Τζολάνι βοηθούσε να βρεθεί ο Όστιν Τάις, ένας Αμερικανός δημοσιογράφος που εξαφανίστηκε στη Συρία πριν από δώδεκα χρόνια και για τον οποίο ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε την Κυριακή ότι πιστεύει πως είναι ακόμη ζωντανός.
Είναι λοιπόν ο Τζολάνι απλώς το ίδιο παλιό τζιχαντιστικό κρασί, επανασυσκευασμένο σε ένα νέο διαφορετικό μπουκάλι; Ή μήπως είναι περισσότερο στο καλούπι ενός ισλαμιστή ηγέτη όπως ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος, αν και δεν είναι φιλελεύθερος δημοκράτης, δεν θα εξαπολύσει θρησκευτικές εκκαθαρίσεις στον πληθυσμό του;
Αξίζει να θυμηθούμε ότι οι Ταλιμπάν αυτοτοποθετήθηκαν ως οι πιο ευγενικοί και πιο ήπιοι Ταλιμπάν, πριν καταλάβουν όλο το Αφγανιστάν το καλοκαίρι του 2021, και τώρα κυβερνούν με σιδερένια μισογυνική γροθιά, όπως ακριβώς έκαναν την τελευταία φορά που ήταν στην εξουσία πριν από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Και όταν το ISIS κατέλαβε μεγάλο μέρος του Ιράκ πριν από μια δεκαετία, ο τρομοκρατικός στρατός κατέστειλε αδίστακτα σχεδόν κάθε εθνοτική και θρησκευτική ομάδα εκτός από τους σουνίτες. Έτσι, η μεταχείριση που θα έχει ο Τζολάνι στους Αλαουίτες και τους Χριστιανούς που τώρα κυβερνά θα είναι ένας σημαντικός δείκτης του πραγματικού του χρώματος.
Από την πλευρά της, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν ρισκάρει για το αν ο Τζολάνι έχει την ικανότητα να διαχειριστεί την απειλή από το ISIS. Η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε την Κυριακή ότι πραγματοποίησε περισσότερα από 75 πλήγματα σε ύποπτα στρατόπεδα και πράκτορες του ISIS στην κεντρική Συρία.
Το Σάββατο, ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δημοσίευσε για τη Συρία με κεφαλαία γράμματα: «ΑΥΤΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΜΑΧΗ. ΑΦΗΣΤΕ ΤΟ ΝΑ ΕΞΕΛΙΧΘΕΙ. ΜΗΝ ΕΜΠΛΑΚΕΙΤΕ!». Αλλά οι ΗΠΑ έχουν ήδη εμπλακεί στη Συρία με σχεδόν 1.000 αμερικανικούς στρατιώτες να έχουν αναπτυχθεί εκεί σε αποστολή κατά του ISIS. Οι αμερικανικές δυνάμεις βρίσκονται στη Συρία εδώ και μια δεκαετία και κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ πηγαινοερχόταν για να τις αποσύρει όλες. Το τι θα κάνει με αυτές τις αμερικανικές δυνάμεις στη Συρία είναι μια απόφαση που πιθανότατα θα αντιμετωπίσει ο Τραμπ κατά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Οι ΗΠΑ επικήρυξαν τον Τζολάνι
Σημειώνεται ότι το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ προσφέρει αμοιβή ύψους έως και 10 εκατομμυρίων δολαρίων για πληροφορίες που θα οδηγήσουν στη σύλληψη του Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, τον οποίο η υπηρεσία χαρακτήρισε για πρώτη φορά ως τρομοκράτη πριν από περισσότερο από μια δεκαετία, λέγοντας ότι η ομάδα του «πραγματοποίησε πολλαπλές τρομοκρατικές επιθέσεις σε ολόκληρη τη Συρία»,
Μαθήματα ιστορίας
Το 2003, οι Αμερικανοί ανέτρεψαν έναν άλλο δικτάτορα του Μπααθ, τον Σαντάμ Χουσεΐν του Ιράκ, και στη συνέχεια απέλυσαν 30.000 μέλη του κόμματος Μπααθ που διοικούσαν τη χώρα. Αφόπλισαν επίσης περίπου μισό εκατομμύριο μέλη των ιρακινών ενόπλων δυνάμεων. Αυτό οδήγησε στην κατάρρευση της κυβέρνησης του Ιράκ, ενώ παράλληλα δημιούργησε ένα μεγάλο δυναμικό θυμωμένων, οπλισμένων και εκπαιδευμένων ανδρών, μερικοί από τους οποίους εντάχθηκαν στην εξέγερση που πολεμούσε τις αμερικανικές δυνάμεις. Ο Τζολάνι πολεμούσε τότε εναντίον των Αμερικανών στο Ιράκ, οπότε πιθανώς γνωρίζει αυτή τη διδακτική ιστορία.
Στη Λιβύη το 2011, μια βομβαρδιστική εκστρατεία του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συνέβαλε στην πτώση ενός άλλου βάναυσου κοσμικού δικτάτορα, του Μοαμάρ Καντάφι. Δεκατρία χρόνια αργότερα, η Λιβύη εξακολουθεί να βρίσκεται σε εμφύλιο πόλεμο με χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ, η Ρωσία, η Τουρκία και οι ΗΠΑ να υποστηρίζουν ή να επιτίθενται σε διάφορες από τις αντιμαχόμενες πλευρές.
Ίσως ο Τζολάνι να επιδιώξει να βάλει τάξη στη Συρία, διατηρώντας παράλληλα πολλούς από τους γραφειοκράτες του Άσαντ στη θέση τους, ώστε η χώρα να συνεχίσει να κυβερνάται, ενώ ταυτόχρονα θα ακολουθήσει μια στρατηγική «μεγάλης σκηνής» για την προστασία όλων των θρησκευτικών μειονοτήτων της Συρίας. Ο Τζολάνι κέρδισε τον πόλεμο εναντίον ενός από τους πιο μοχθηρούς δικτάτορες του 21ου αιώνα.
