Ο Μπασάρ αλ Άσαντ, λίγο πριν η Δαμασκός πέσει στα χέρια των ανταρτών, φυγαδεύτηκε στη Ρωσία, όπου του έχει προσφερθεί πολιτικό άσυλο. Αναλυτές εκτιμούν ότι δεν υπάρχει σενάριο επιστροφής του στη Συρία, ενώ ο ίδιος δεν αναμένεται ότι θα εμφανιστεί ξανά δημοσίως, καθώς θα προτιμήσει να ζήσει μια ζωή στην αφάνεια.
Γιατί ο Άσαντ κατέφυγε στη Ρωσία;
Η Ρωσία ήταν σταθερός σύμμαχος του Άσαντ κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία και διαθέτει δύο βασικές στρατιωτικές βάσεις στη χώρα της Μέσης Ανατολής. Το 2015, με την αεροπορική εκστρατεία που διεξήγαγε, ανέτρεψε την πορεία του πολέμου υπέρ του έκπτωτου προέδρου.
Ωστόσο, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία είτε ήταν απρόθυμη ή ανίκανη να συνεχίσει να στηρίζει τον έκπτωτο πρόεδρο στην προσπάθειά του να σταματήσει την αστραπιαία επίθεση των ανταρτών, που ξεκίνησε στα τέλη Νοέμβρη.
Λίγες ώρες αφότου οι αντάρτες κατέλαβαν τη Δαμασκό, τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο Μπασάρ αλ Άσαντ και η οικογένειά του είχαν φτάσει στη Μόσχα και ότι θα τους παραχωρηθεί άσυλο για «ανθρωπιστικούς λόγους». Όπως διευκρινίστηκε η χορήγηση πολιτικού ασύλου έγινε με απόφαση του Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος πάντως δεν προτίθεται να συναντηθεί με τον άλλοτε ομόλογό του.
Τα πολυτελή διαμερίσματα στη Μόσχα
Παράλληλα, ο μεγαλύτερος γιος του Άσαντ, Χαφέζ, είναι διδακτορικός φοιτητής στη ρωσική πρωτεύουσα.
Στη Μόσχα βρίσκεται επίσης η Άσμα Άσαντ, με βρετανική και συριακή υπηκοότητα, που γεννήθηκε και μεγάλωσε από Σύρους γονείς στο δυτικό Λονδίνο. Ωστόσο, οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις στον πατέρα της, Φαγουάζ αλ Αχράς, ο οποίος φέρεται επίσης να βρίσκεται στη Συρία με τη σύζυγό του.
Η περιουσία της οικογένειας
Σύμφωνα με έκθεση του 2022 του Στέιτ Ντιπάρπμεντ προς το Κογκρέσο, η διευρυμένη οικογένεια Άσαντ έχει περιουσία μεταξύ 1 και 2 δισ. δολαρίων. Ωστόσο, τα περιουσιακά στοιχεία είναι δύσκολο να εκτιμηθούν, καθώς πιστεύεται ότι είναι διασκορπισμένα και κρυμμένα σε πολυάριθμους λογαριασμούς, χαρτοφυλάκια ακινήτων, εταιρείες και υπεράκτιους φορολογικούς παραδείσους.
Ο Μπασάρ αλ Άσαντ και η Άσμα διατηρούσαν «στενές πελατειακές σχέσεις με τους μεγαλύτερους οικονομικούς παράγοντες της Συρίας, χρησιμοποιώντας τις εταιρείες τους για να ξεπλένουν χρήματα από παράνομες δραστηριότητες και να διοχετεύουν κεφάλαια στο καθεστώς». Παράλληλα, η Άσμα είχε επιρροή στην οικονομική επιτροπή που διαχειριζόταν τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση της Συρίας και είχε λάβει βασικές αποφάσεις για τις επιδοτήσεις τροφίμων και καυσίμων, το εμπόριο και τα νομισματικά ζητήματα της χώρας. Παράλληλα, ασκούσε επιρροή και στο ταμείο που κατέληξε το μεγαλύτερο μέρος της ξένης βοήθειας για την ανοικοδόμηση των περιοχών που ελέγχονται από το καθεστώς.
Το 2020, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο είχε πει ότι η Άσμα είχε «γίνει ένας από τους πιο διαβόητους κερδοσκόπους πολέμου της Συρίας» με τη βοήθεια του συζύγου της και της οικογένειάς της. Άλλος αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ την είχε περιγράψει ως το επιχειρηματικό κεφάλι της οικογένειας και ολιγάρχη.
Θα μπορούσε ο Άσαντ να αντιμετωπίσει ποινική δίωξη;
Πάντως, η πτώση του καθεστώτος Άσαντ επαναφέρει τα ζητήματα των διώξεων για μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε τεράστια κλίμακα. Πολλοί θέτουν στο στόχαστρό τους τη συμπεριφορά του και εγείρονται ζητήματα ποινικών διώξεων.
Πάντως, αναλυτές εκτιμούν ότι ο Μπασάρ αλ Άσαντ και οι δικοί του θα μείνουν μακριά από κάθε εξωφρενικό τρόπο ζωής στη Ρωσία και θα επιλέξουν να παραμείνουν κρυμμένοι σε ένα απομονωμένο κτήμα και προστατευμένοι από τη δημόσια θέα.
Ο David Lesch, ειδικός σε θέματα Συρίας στο Πανεπιστήμιο Trinity του Τέξας, ο οποίος έχει συναντηθεί με τον Άσαντ πολλές φορές δήλωσε στον Guardian ότι στο μυαλό του Άσαντ, ο Πούτιν μπορεί να προστατεύσει καλύτερα την οικογένειά του από την έκδοση ή κάθε άλλη προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας να τον παραπέμψει στη δικαιοσύνη. Παράλληλα, η Άσμα, που διαγνώστηκε με λευχαιμία τον Μάιο, αναμένεται ότι θα λάβει την κατάλληλη περίθαλψη.
Οι σχέσεις του Άσαντ με τον Πούτιν έλαβαν σε πολιτικό επίπεδο νέα ώθηση το 2015, οπότε και η Ρωσία παρενέβη στον εμφύλιο της Συρίας. Τα επόμενα χρόνια, τα παιδιά του Άσαντ μαζί με απογόνους της συριακής ελίτ, περνούσαν τις διακοπές τους σε καλοκαιρινές κατασκηνώσεις στη ρωσοκρατούμενη Κριμαία. Ωστόσο η προσωπική σχέση του Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Μπασάρ αλ Άσαντ φαίνεται ότι παραμένει ψυχρή.
Πλέον, ο Άσαντ αναμένεται ότι με τον Πούτιν επικεφαλής θα ζήσει μία προστατευμένη αλλά άνετη ζωή, υπό την αυστηρή επιτήρηση Ρώσων αξιωματικών ασφαλείας.
