Τι κοινό έχουν η Ρώμη, η Ουάσιγκτον, το Τορόντο, το Άμστερνταμ και το Λονδίνο; Πέρα από αξιοθέατα, επιβλητικά μνημεία και μουσεία, οι πολύβουες πόλεις είναι πλούσιες σε αρουραίους που κυκλοφορούν ανενόχλητοι ανάμεσα στα τραπεζάκια όπου οι τουρίστες απολαμβάνουν τον καφέ τους, ή στα πολυσύχναστα σοκάκια που διασχίζουν δημοφιλείς συνοικίες.
Στην ιταλική πρωτεύουσα ο πληθυσμός σύμφωνα με το Ιταλικό Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής (ISTAT) ανέρχεται στους 4.230.292 κατοίκους. Εκείνος των ποντικών από την άλλη ξεπερνά τα 10 εκατομμύρια, όπως υπολογίζει η Ιταλική Εταιρεία Περιβαλλοντικής Ιατρικής (SIMA), με τις εκτιμήσεις να «βλέπουν» περαιτέρω αύξηση αν δε ληφθούν σχετικά μέτρα.
Οι ειδικοί αναφέρουν ότι ένα θηλυκό Rattus norvegicus, ο κοινός αρουραίος, γεννά τουλάχιστον πέντε φορές το χρόνο και αποκτά συνήθως έξι μικρά. Ακόμα και αν κατά μέσο όρο η διάρκεια ζωής του τρωκτικού αγγίζει μόλις το ένα έτος, οι αριθμοί είναι τρομακτικοί, αφού μέσα σε μία δεκαετία δυνητικά θα μπορούσαν να φτάσουν τα 600 δισ. άτομα. Επομένως, δεν είναι τυχαίο ότι κάποιοι θεωρούν τους κατοίκους της Ρώμης τυχερούς για τον… τόσο περιορισμένο πληθυσμό.
Η εισβολή τους, όμως, είναι παγκόσμιο φαινόμενο, αφού στο Παρίσι έχουν πλέον εγκατασταθεί στην περιοχή του Λούβρου, ενώ στη Νέα Υόρκη αποτελούν ακόμα και ατραξιόν με ντόπιους που διοργανώνουν ποντικο-τουρ προς αναζήτηση τρωκτικών. Το πρόβλημα είναι τόσο σοβαρό, που η πόλη διόρισε «τσαρίνα των ποντικών», την Καθλίν Κοράντι, με μία αποστολή: Τη συρρίκνωση του πληθυσμού του «υπ’αριθμόν 1 δημόσιου κινδύνου». Η ίδια σε ρόλο εξολοθρευτή, υποστηρίζει ότι η εκστρατεία με τους ειδικά κατασκευασμένους κάδους που δεν επιτρέπουν την πρόσβαση στα τρωκτικά έχει δώσει τα πρώτα ενθαρρυντικά αποτελέσματα.
Για ποιο λόγο αυξάνονται
Σκουπίδια και κορωνοϊός λειτούργησαν θετικά στην αύξηση του αριθμού τους με τους επιστήμονες να συμφωνούν ότι η ποσότητά τους είναι ανάλογη με τη διαθεσιμότητα των απορριμμάτων που συγκεντρώνονται σε δρόμους και πεζοδρόμια αφού οι κάδοι δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες των πολιτών.
Την ίδια ώρα, η περίοδος της καραντίνας από το 2020 ως το 2021 για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού δεν συνέπεσε απλώς με την πληθυσμιακή έκρηξη του είδους, αλλά την πυροδότησε. Οι ποντικοί μην έχοντας πρόσβαση σε σκουπίδια από επιχειρήσεις εστίασης που παρέμεναν κλειστές, επέστρεψαν στις κατοικίες αναζητώντας τροφή. Η πείνα, μάλιστα, αποδείχθηκε πολύτιμο εργαλείο για να αντιμετωπίσουν τον φόβο τους για τον άνθρωπο, με αποτέλεσμα η παρουσία τους να είναι πιο συχνή ιδίως σε ισόγειες κατοικίες.
Κατά την ίδια περίοδο, συχνά με σύμμαχο τις καλές καιρικές συνθήκες εντατικοποιείται η ανέγερση κτιρίων ή παρατηρούνται παρεμβάσεις σε κτίρια, προκαλώντας ωστόσο αναστάτωση στην ισορροπία του οικοσυστήματος και ωθώντας τους ποντικούς που ζουν υπογείως ή κοντά σε υπονόμους να βγουν στην επιφάνεια.
Πώς συνδέεται η κλιματική αλλαγή
Πέρα από την αστικοποίηση και τα απορρίμματα, ο αυξανόμενος αριθμός αρουραίων στις πόλεις συνδέεται με την αύξηση της θερμοκρασίας, συνέπεια της κλιματικής αλλαγής.
Η έντονη ζέστη δεν ευνοεί μόνο την ανάπτυξη εντόμων και δη κουνουπιών, αλλά και τον πολλαπλασιασμό των αρουραίων.
Τώρα, νεότερη διεθνής μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Science Advances επιβεβαιώνει τον ρόλο που διαδραματίζει η κλιματική αλλαγή στην έξαρση του πληθυσμού τους.
Οι ερευνητές μελέτησαν δεδομένα από 16 πόλεις σε όλο τον κόσμο και διαπίστωσαν ότι στις 11 από αυτές υπήρξε αυξητική τάση στον αριθμό των αρουραίων. Μεταξύ αυτών, η Ουάσιγκτον, η Νέας Υόρκη και το Άμστερνταμ, ενώ σε μόλις τρεις – Νέα Ορλεάνη, Λούισβιλ και Τόκιο – καταγράφηκε μείωση.
Οι πόλεις που σημείωσαν μεγαλύτερη αύξηση θερμοκρασίας και αντίστοιχα οι πιο πυκνοκατοικημένες είδαν ανάλογη άνοδο στον αριθμό των αρουραίων.
Όπως αναφέρει η μελέτη, η Ουάσιγκτον κρατά τα σκήπτρα και ακολουθεί το Σαν Φρανσίσκο, το Τορόντο, η Νέα Υόρκη και το Άμστερνταμ. Σχετικά δε με την Ουάσιγκτον, η τάση ήταν τρεις φορές μεγαλύτερη από ό,τι στη Βοστώνη και 1,5 φορά μεγαλύτερη από τη Νέα Υόρκη.
Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το φαινόμενο αποδίδεται στην αύξηση της θερμοκρασίας κατά 40%.
Ο επικεφαλής της έρευνας και βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ρίτσμοντ, Τζόναθαν Ρίτσαρντσον, εξήγησε στο Associated Press ότι οι πόλεις που θερμαίνονται πιο γρήγορα και για περισσότερο χρονικό διάστημα, ευνοούν την αναζήτηση τροφής και τους αναπαραγωγικούς κύκλους των αρουραίων.
Η αστικοποίηση αποτελεί έναν ακόμα παράγοντα ανάπτυξης του πληθυσμού, καθώς όπως αναφέρει ο Ρίτσαρντσον, στους αρουραίους αρέσει το δομημένο περιβάλλον κι η γειτνίαση με τους ανθρώπους και δη τα απόβλητά τους.
Τι μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό τους; Σύμφωνα με τον ειδικό το μυστικό δε βρίσκεται στις παγίδες ή το ποντικοφάρμακο, αλλά στην πρόληψη.
Για αυτό το λόγο, στη Νέα Ορλεάνη ενισχύεται η καμπάνια ενημέρωσης των κατοίκων με εκπαιδευτικά εργαστήρια και εκστρατείες ώστε να μάθουν οι ντόπιοι τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να απωθήσουν τα τρωκτικά, όπως η σωστή απόρριψη των αποβλήτων.
Ο Ρίτσαρντσον τόνισε ότι είναι αδύνατο να εξαφανιστούν οι αρουραίοι από τις πόλεις, αλλά όπως είπε στο αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ο Νιλ Κάρτερ από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν «οι άνθρωποι πρέπει να συνυπάρχουν με την άγρια ζωή στα αστικά περιβάλλοντα, ακόμη και με τους αρουραίους».
