Η Μαρία Καλλιμάνη γεννήθηκε στο Αίγιο. Αν και έχει τελειώσει το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών την κέρδισε η λεωφόρος της τέχνης, κάτι που της βγήκε σε καλό, κρίνοντας κανείς από τις συμμετοχές της σε τηλεόραση, κινηματογράφο και θέατρο.
-Με το “Κρέας” του Δημήτρη Νάκου να κάνει πρεμιέρα στις ελληνικές αίθουσες το κοινό και τηλεκριτικοί κάνουν λόγο για μια πολυαναμενόμενη ταινία. Ποιο χαρακτηριστικό την κάνει να ξεχωρίζει;
Αυτό που κατά τη γνώμη μου ξεχωρίζει είναι ότι καταρχήν δεν πρόκειται να βαρεθείς, θα θέλεις να δεις μέχρι το τέλος τί θα γίνει σε αυτή την ιστορία. Οπότε ένα σημαντικό ατού της ταινίας είναι το σενάριο. Όμως είναι και η κινηματογράφησή της, ο τρόπος που και ο Δημήτρης Νάκος αλλά και ο Γιώργος Βαλσαμής, ο διευθυντής φωτογραφίας, κινηματογράφησαν την ιστορία αυτή.
Από την άλλη είναι και οι ηθοποιοί… Αν και είμαι ηθοποιός θέλω να πω πως όλοι μιλούν για δυνατές ερμηνείες από όλους τους ηθοποιούς. Αυτό επίσης είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα της ταινίας. Οπότε όλα αυτά τα στοιχεία την κάνουν να ξεχωρίζει. Αλλά νομίζω ότι βασικά είναι μια πολύ δυνατή ιστορία, όπως βασικός είναι κι ο τρόπος που ο Δημήτρης Νάκος, ο σκηνοθέτης, προσέγγισε αυτή την ιστορία και τους χαρακτήρες. Είναι μια ταινία συνόλου θα έλεγα…
Ο τίτλος “Κρέας” είναι ένας ωμός τίτλος, όπως ωμή είναι στην ουσία και η ιστορία;
Ναι. Ο τίτλος «Κρέας» είναι ένας ωμός τίτλος, όπως είναι στην ουσία και η ιστορία. Είναι παραμονή των εγκαινίων του κρεοπωλείου του Τάκη και γίνεται ένας φόνος. Ο Τάκης ζει μαζί με την γυναίκα του την Ελένη και το γιο τους τον Παύλο αλλά και το ψυχοπαίδι που είναι ένας νέος αλβανικής καταγωγής που ζει μαζί τους από μικρό παιδί. Οπότε είναι παραμονή των εγκαινίων, και η οικογένεια του Τάκη βρίσκεται σε μια διαμάχη με ένα γείτονα για τα κτήματα και για το πού βόσκουν τα πρόβατα. Δολοφονείται ο γείτονας και πολύ νωρίς μέσα στην ιστορία καταλαβαίνουμε ποιος κάνει το φόνο. Είναι ο γιος που δολοφονεί το γείτονα. Και αυτό που αφηγείται η ιστορία δεν είναι ποιος έκανε το φόνο αλλά οι τρόποι που προσπαθεί να βρει η οικογένεια να συγκαλύψει το φόνο. Και αυτό το γεγονός φέρνει στην επιφάνεια και τα προβλήματα που υπάρχουν και τις παθογένειες μέσα στην οικογένεια, τη σχέση που έχουν οι γονείς με το παιδί, το πώς μεγαλώνουν αυτό το παιδί, όπου τον έχουν ευνουχίσει ο καθένας με τον τρόπο του, ο πατέρας γιατί τον υποτιμά διαρκώς και η μητέρα γιατί προσπαθεί ως αντίβαρο να τον προστατεύει και να τον κανακεύει.
Άρα και οι δύο γονείς με έναν τρόπο έχουν ευνουχίσει αυτό το παιδί, που δεν μπορεί να αναλάβει τις ευθύνες του, αλλά και οι γονείς δεν το θεωρούν άξιο να αναλάβει τις ευθύνες του. Και προσπαθούν να ρίξουν το φόνο σε άλλον, να αποφύγουν να πάει το παιδί φυλακή. Και οι δύο γονείς ανάμεσά τους έχουν πρόβλημα, δηλαδή η σχέση τους δεν είναι καλή. Οπότε βγαίνουν όλες οι αδυναμίες στη φόρα, αλλά και το ευρύτερο περιβάλλον είναι μια κλειστή κοινωνία, και βλέπεις και πώς αντιδρά αυτή η κλειστή κοινωνία μπροστά σε αυτό το γεγονός. Άλλοι επωφελούνται αυτής της ιστορίας, άλλα μετά ο κοινωνικός περίγυρος γίνεται ασφυκτικός γιατί όλοι μιλάνε πίσω από την πλάτη τους αλλά και μπροστά τους για αυτό που έχει συμβεί. Είναι μια ωμή ταινία με την έννοια ότι δεν προσπαθεί να καλύψει τίποτα. Απ’ την άλλη όμως, ο Δημήτρης, παρόλο που ωμά δείχνει την πραγματικότητα, δεν είναι ότι κατηγορεί αυτούς τους ανθρώπους ότι είναι οι καλοί και οι κακοί αλλά τους παρουσιάζει σαν ένα σύμπτωμα της κοινωνίας. Νομίζω ότι είναι μια ολοκληρωμένη ιστορία. Και για μένα το κρέας έχει να κάνει κιόλας με την ωμότητα, είναι η ωμότητα της ιστορίας, είναι η ωμότητα του ευρύτερου κύκλου, είναι η ωμότητα με την οποία αποφασίζουν να κλείσουν την ιστορία, να θάψουν αυτό που έχει συμβεί ή να ρίξουν τις ευθύνες σε κάποιον άλλον.
Παίζω την γυναίκα του Τάκη, τη μητέρα της οικογένειας, τη μητέρα του Παύλου. Είναι μια γυναίκα, δεν θα έλεγα καταπιεσμένη, αλλά μια γυναίκα ματαιωμένη που ίσως άλλα πράγματα θα ήθελε να κάνει, αλλιώς θα ήθελε να έχει καταφέρει τα πράγματα σε σχέση με την οικογένεια και το παιδί της, αλλά την “έχει πάρει η μπάλα” και μέσα στην οικογένεια και μέσα στον περιορισμένο χώρο του χωριού, μιας μικρής πόλης στην οποία ζει. Ασφυκτιά, πιστεύω. Δεν τη βλέπουμε να είναι μια γυναίκα με κοινωνικό κύκλο και νομίζω οι αποφάσεις που παίρνει ο άντρας της και τα ρίσκα που παίρνει δεν την ευχαριστούν καθόλου, απεναντίας πιστεύω ότι διαφωνεί.
Δηλαδή ο Τάκης είναι ένας άνθρωπος που τον διακρίνει μια επιπολαιότητα στις αποφάσεις που παίρνει, χρειάζονται πάρα πολλά χρήματα. Όλο αυτό την έχει κουράσει. Βέβαια μέσα στην ιστορία, όταν ο κλοιός κλείνει όλο και περισσότερο, είναι αυτή που παίρνει τα πράγματα στα χέρια της και λέει «πάμε τώρα να δούμε πώς θα προστατέψουμε το παιδί».
Τώρα, σε σχέση με το τι με έκανε να πω το ναι στην ταινία. Με τον Δημήτρη Νάκο έχουμε ξανασυνεργαστεί σε άλλες δύο μικρού μήκους ταινίες του, την «κατάψυξη» και το «11:20 πμ». Είχαμε δουλέψει εξαιρετικά. Μου αρέσει γιατί ο Δημήτρης εξελίσσεται μαζί με τις ταινίες που κάνει, από την πρώτη ταινία μέχρι αυτή που κάναμε τώρα. Εξελίσσεται και ως δημιουργός αλλά και ως συνεργάτης. Δηλαδή, τώρα, στην ταινία αυτή αρχίσαμε να μιλάμε από πολύ νωρίς για το σενάριο. Ήταν ανοιχτός στο να ανταλλάξουμε απόψεις και να πάρει στοιχεία από εμάς, τους ηθοποιούς. Γίναμε συνδημιουργοί και είμαστε πια και φίλοι τόσα χρόνια που συνεργαζόμαστε και το βρήκα πολύ δημιουργικό να δουλέψω πάλι μαζί του. Και η ιστορία με ενδιέφερε πολύ, αλλά και ο τρόπος που ο Δημήτρης δουλεύει και συνεργάζεται με τους ηθοποιούς.
Έχετε κάνει λιγοστές τηλεοπτικές εμφανίσεις σε σχέση με το πόσο ενεργή είστε στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Ήταν επιλογή σας;
Δεν ξέρω αν είναι επιλογή μου. Μάλλον τα πράγματα ήρθαν έτσι… Δεν ήταν κάτι που το επιδίωξα, την τηλεόραση. Είχα κάνει λιγοστές εμφανίσεις και πριν από τις Άγριες Μέλλισες και τους Πανθέους. Είχα ξεκινήσει με τον Πάνο Κοκκινόπουλο στο Νυχτερινό Δελτίο, μετά με την Πηγή Δημητρακοπούλου στο Δέκα. Η αλήθεια είναι ότι ένα σημαντικό και στην τηλεόραση στοιχείο, ένας σημαντικός παράγοντας για μένα είναι φυσικά ο σκηνοθέτης αλλά και το σενάριο. Και σε όλες αυτές τις τηλεοπτικές δουλειές με τράβηξε το σενάριο, με τράβηξαν οι συντελεστές. Και η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια πολλοί θεατρικοί και κινηματογραφικοί ηθοποιοί βρέθηκαν στη τηλεόραση, ιδιαίτερα μέσα στην πανδημία.
-Με τον κινηματογράφο έχετε ασχοληθεί και διοικητικά, ως αντιπρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Τι σας έστρεψε σε μία τέτοια ενασχόληση;
Είπα ναι σε μια τιμητική πρόταση και έμεινα τρεισήμισι χρόνια στο Kέντρο Eλληνικού Kινηματογράφου γιατί αγαπώ πάρα πολύ το σινεμά και όλα αυτά τα χρόνια που ασχολούμαι με το ελληνικό σινεμά και παίζω σε ελληνικές ταινίες, έχω συνεργαστεί με πολύ αξιόλογους κινηματογραφιστές, διευθυντές φωτογραφίας, κ.τ.λ. Απ’ τη μία υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι δημιουργοί, αλλά απ’ την άλλη έχω διακρίνει μια δυσκολία. Είμαστε μια μικρή χώρα σαφώς, χωρίς να έχουμε πάρα πολλά χρήματα, αλλά απ’ την άλλη, με πάρα πολλές ταινίες έχουμε ταξιδεύσει και εγώ προσωπικά, στο εξωτερικό, σε μεγάλα φεστιβάλ. Βλέπουμε δηλαδή ότι η ελληνική ταινία ενδιαφέρει. Ενδιαφέρει και τους ξένους και όχι μόνο ως φεστιβαλικές, αλλά έχω δει και ταινίες που έχουν πάει πάρα πολύ καλά και στη διανομή στο εξωτερικό. Όμως εδώ πάντα βλέπουμε να υπάρχει μία δυσκολία. Πρώτα απ’ όλα οικονομική. Αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του ελληνικού σινεμά. Τα χρήματα. Και τα προβλήματα που υπήρχαν στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Δηλαδή πριν πάω να πάρω μέρος στο Διοικητικό Συμβούλιο, βλέπαμε ότι κάθε 6 μήνες άλλαζαν τα συμβούλια, παραιτούνταν οι άνθρωποι.
Οπότε κάτι δεν πήγαινε καλά. Είχαν μείνει πάρα πολλές προτάσεις αδιάβαστες και χάρηκα γιατί ήμουν μέρος ενός συμβουλίου που και μεγάλη σύμπνοια υπήρχε μεταξύ μας και μπήκαν τα πράγματα σε μία σειρά, δηλαδή διαβάστηκαν όλες οι προτάσεις, έγινε ο νέος κανονισμός, οπότε άρχισε το πράγμα να τρέχει. Πραγματικά μπήκε μία σειρά στο κέντρο όσο ήμασταν εκεί. Με πολύ μεγάλη προσοχή και ευθύνη θελήσαμε να βάλουμε τα πράγματα σε μία σειρά, να νοικοκυρέψουμε τα οικονομικά του κέντρου, το οποίο και έγινε, αλλά το μεγάλο έλλειμμα αποτελούσε και αποτελεί ο μικρός προϋπολογισμός. Ελπίζω ότι με το νέο φορέα θα είναι καλύτερα τα πράγματα. Θέλω να είμαι αρχικά αισιόδοξη. Και από την άλλη, είναι σημαντικό να βρεθούν τρόποι για να υπάρχουν πόροι για το ελληνικό σινεμά, όπως είναι το 1,5% ο φόρος στα κανάλια, ο οποίος δεν αποδίδεται ή την εποχή των μνημονίων που κόπηκε ο φόρος επί του εισιτηρίου. Δηλαδή αυτά είναι αμέσως δύο πηγές από όπου θα μπορούσαν να έρχονται χρήματα. Και νομίζω ότι πρέπει να διασφαλιστούν αυτοί οι πόροι. Φυσικά και απ’ την άλλη να δίνονται τα χρήματα από το Υπουργείο. Αισθάνομαι ότι δεν έχει δοθεί απαραίτητη προσοχή στο ελληνικό σινεμά και γενικά στον πολιτισμό. Και δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων, είναι και θέμα οργάνωσης και χάραξης μιας πολιτικής.
Είναι δύο τελείως διαφορετικές γυναίκες. Στο Θολό Βυθό είναι μία γυναίκα μητέρα μιας πολυμελούς οικογένειας, όλα κορίτσια, πολύ φτωχή οικογένεια που τα βγάζει πέρα πολύ δύσκολα. Που είναι η θεία Ανθούλα, είναι η θεία του Γιάννου, του πρωταγωνιστή και βασικού ήρωα της ιστορίας, που είναι ένα παιδί που μεγαλώνει στις Παιδουπόλες. Σε μια φάση μεταβατική για τον Γιάννο έρχεται να μείνει στο θείο και τη θεία, σε μια παράγκα, αλλά είναι μια γυναίκα λαϊκή, που δεν θα φοβηθεί να πει «ωραία το κρατάμε εδώ το παιδί, όσο δύσκολα κι αν είναι, αν έχουμε να φάμε, θα φάμε, αν δεν έχουμε, δεν τρώμε, δηλαδή τι είναι να πιά το φαΐ;»
Μια γυναίκα πρακτική, μια γυναίκα που δεν έχει πολιτική συνείδηση που παρόλα αυτά θα πει «τι ήθελε τώρα ο πατέρας σου να ασχοληθεί, να φύγει αντάρτης στα βουνά;». Είναι μια γυναίκα πρακτική κι αυτό θα μπορούσα να πω πως είναι κάτι κοινό με την Ελένη. Γιατί και η Ελένη κάποια στιγμή όταν τα πράγματα, όπως είπα, κάπως στριμώχνουν όλη την οικογένεια, είναι αυτή που αναλαμβάνει δράση. Δηλαδή και στις δύο γυναίκες διακρίνουμε την πρακτικότητα. Δεν θέλω να πω ότι μόνο οι γυναίκες είναι πρακτικές, καθόλου. Υπάρχουν και άντρες που είναι πρακτικοί, αλλά εδώ και στις δύο αυτές τις ιστορίες οι γυναίκες είναι που αναλαμβάνουν δράση, που παίρνουν τα πράγματα στα χέρια τους. Αν και τελείως διαφορετικό το περιβάλλον, τελείως διαφορετική η χρονική στιγμή.
Μέσα από τέτοιες παραγωγές είστε αισιόδοξη για την σταδιακή επιστροφή του κόσμου στις κινηματογραφικές αίθουσες;
Ναι. Είμαι αισιόδοξη και περιμένω… Είμαι περίεργη τώρα πώς θα πάει η ταινία «Κρέας» στο σινεμά αλλά πραγματικά τέτοιες ταινίες είναι ταινίες που απευθύνονται σε μεγάλο κοινό, μπορεί να τις δει πολύ μεγάλη μερίδα κόσμου. Είναι ιστορίες κοινωνικές που αφορούν το ελληνικό κοινό και όχι μόνο, που μπορεί να τις παρακολουθήσει κανείς από την αρχή μέχρι το τέλος. Και μάλιστα αυτόν τον καιρό έχω συμμετάσχει και σε άλλες ταινίες που θα βγουν αργότερα στις αίθουσες. Χαίρομαι που διαβάζω σενάρια τα οποία με αφορούν, δεν είναι μόνο ταινίες για λίγους, αλλά αφορούν μεγάλη μερίδα του κόσμου.
Xαίρομαι που το «Κρέας» είναι μια ταινία που δεν κρίνει αυτούς τους ανθρώπους, αλλά τους παρουσιάζει μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο. Και είναι σημαντικό να βλέπουμε τέτοιες ταινίες. Ας πούμε, αυτή η ταινία, του Δημήτρη Νάκου, που μιλάει για τη συγκάλυψη… Το θέμα της συγκάλυψης είναι ένα θέμα που, πέρα από κόμματα, πέρα από πολιτικές προτιμήσεις, είναι ένα ευαίσθητο θέμα που αγγίζει την ευρύτερη ελληνική κοινωνία στις μέρες μας. Ας πάρουμε για παράδειγμα το θέμα των Τεμπών, τα συλλαλητήρια, όλοι οι άνθρωποι βγήκαν να διαδηλώσουν για να ακουστεί η αλήθεια, να φωτιστεί το τι πραγματικά συνέβη. Και η ταινία, το «Κρέας», έχει να κάνει με το θέμα της συγκάλυψης. Και που μπορεί να οδηγήσει η συγκάλυψη. Και αυτό που μου αρέσει στην ταινία του Δημήτρη είναι ότι έχει και χιούμορ. Δεν είναι μόνο ένα δράμα, αλλά έχει και χιούμορ, γιατί όπως και στη ζωή, γελάς και κλαις. Αυτό είναι ζωή. Να πηγαίνει το χιούμορ, το κωμικό μαζί με το δραματικό. Και αυτό το έχει επιτύχει η ταινία…
