Ο κόσμος των παλαιών χειρογράφων προκαλεί πάντα θαυμασμό και περιέργεια. Τα αντικείμενα αυτά έχουν σπουδαία ιστορική και πολιτιστική αξία κι έτσι οι τιμές στις δημοπρασίες τους είναι τεράστιες. Τα πιο ακριβά χειρόγραφα που έχουν πουληθεί ποτέ δεν είναι απλά έργα τέχνης ή ιστορικά κειμήλια, αλλά πρεσβευτές της ανθρώπινης γνώσης και δημιουργικότητας μέσα στους αιώνες. Από το περίφημο «Codex Leicester» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι μέχρι το χειρόγραφο του Αϊντστάιν, οι τιμές που έχουν επιτευχθεί σε δημοπρασίες ξεπερνούν τις προσδοκίες. Δείχνουν και την αδιάκοπη επιθυμία των συλλεκτών για απόκτηση αυτών των μοναδικών αντικειμένων, προφανώς για λόγους πρεστίζ.
Μια τέτοια λίστα προφανώς είναι δυναμική, καθώς δημοπρασίες χειρόγραφων γίνονται συνεχώς και οι τιμές μειώνονται από σπάνια ως ποτέ. Η κατάταξη μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: με βάση τα ακριβή ποσά που δόθηκαν την ώρα της δημοπρασίας ή με βάση τη σημερινή αξία των ποσών εκείνων. Προτιμήσαμε τον δεύτερο τρόπο, που είναι και περισσότερο αντιπροσωπευτικός.
Codex Leicester (30,8 εκατ. δολάρια, Νοέμβριος 1994)
Είναι ένα από τα πιο διάσημα και πολύτιμα χειρόγραφα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, που περιλαμβάνει σημειώσεις και σκίτσα του σχετικά με διάφορους επιστημονικούς τομείς, όπως η μηχανική, η γεωλογία, η υδροδυναμική και η αστρονομία. Το χειρόγραφο, που χρονολογείται γύρω στο 1508, περιέχει προσωπικές παρατηρήσεις και θεωρίες του ντα Βίντσι για τη φύση και το σύμπαν. Υπήρξε διακαής πόθος του Μπιλ Γκέιτς, που δεν έχασε την ευκαιρία να το αποκτήσει τον Νοέμβριο του 1994.
Σημερινή αξία: 65,3 εκατ. δολάρια.
Γράμματα του Ζάο Μενγφού στον φίλο του Γκούο Τιανξί (38,2 εκατ. δολάρια, Νοέμβριος 2019)
Αποτελούν ένα σημαντικό δείγμα της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας της Κίνας κατά τη διάρκεια της δυναστείας Σονγκ (960-1279 μ.Χ.). Ο Ζάο Μενγκφού ήταν ένας σημαντικός φιλόσοφος, λογοτέχνης και καλλιτέχνης της εποχής, γνωστός για την αριστοκρατική του καταγωγή και την πνευματική του καλλιέργεια. Τα γράμματά του προς τον φίλο του Γκούο Τιανξί, επίσης διακεκριμένο πρόσωπο της εποχής, είναι γεμάτα φιλοσοφικές σκέψεις, ποιητική έκφραση και προσωπικές αναφορές που αποκαλύπτουν τις βαθιές του απόψεις για τη ζωή, τη φύση, την τέχνη και τη φιλία. Πουλήθηκαν σε άγνωστο συλλέκτη, ανακοινώθηκε μόνο ότι είναι κινεζικής καταγωγής.
Σημερινή αξία: 47 εκατ. δολάρια.
Χειρόγραφο αντίγραφο του Βιβλίου του Μορμόνου (35 εκατ. δολάρια, Σεπτέμβριος 2017)
Το βιβλίο του Μορμόνου είναι το το θεολογικό και ιερό κείμενο της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών (γνωστής και ως Εκκλησία των Μορμόνων). Ο συγγραφέας του βιβλίου, κατά την πίστη των Μορμόνων, είναι ο Τζόσεφ Σμιθ (1805 – 1844), ο οποίος ισχυρίστηκε ότι μετέφρασε το βιβλίο από χρυσά φύλλα που του είχαν παραδοθεί από έναν άγγελο που ονομαζόταν Μορμόν. Το συγκεκριμένο χειρόγραφο που δόθηκε στη δημοπρασία είναι ουσιαστικά χειρόγραφη αντιγραφή του ορίτζιναλ χειρογράφου από τα χέρια του Ολιβερ Κόουντερι, έναν εκ των τριών κορυφαίων προσώπων του συγκεκριμένου θρησκευτικού δόγματος. Το αγόρασε η ίδια η ηγεσία της συγκεκριμένης Εκκλησίας.
Σημερινή αξία: 45 εκατ. δολάρια.
Γράμμα του Ζενγκ Γκονγκ στον φίλο του Τζουσί Τιέ (31,7 εκατ. δολάρια, Μάιος 2016)
Aπό τα αρχαιότερα χειρόγραφα που έχουν διασωθεί στην Κίνα (χρονολογείται από το 1.080 μ.Χ.), το συγκεκριμένο γράμμα θεωρείται το μοναδικό ολοκληρωμένο έργο του Ζενγκ Γκονγκ που σώζεται. Ο Ζενγκ Γκονγκ, μαθητής του Κομφούκιου, ήταν μια εξέχουσα φιγούρα στην κινεζική σκέψη και φιλία, ενώ ο Τζούσι Τιέ, επίσης ένας γνωστός διανοούμενος της εποχής, ήταν φίλος του και σύντροφος στις φιλοσοφικές αναζητήσεις. Το γράμμα πουλήθηκε στον Βανγκ Ζονγκτζούν, έναν δισεκατομμυριούχο επιχειρηματία και κινηματογραφικό παραγωγό.
Σημερινή αξία: 41,6 εκατ. δολάρια.
Codex Sasson 1053 (38,1 εκ. δολάρια, Μάιος 2023)
Είναι ένα από τα αρχαιότερα και πιο πλήρη χειρόγραφα της Εβραϊκής Βίβλου (Τανάχ). Το χειρόγραφο αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό λόγω της ηλικίας του, της καλλιγραφικής ποιότητας και της πληρότητάς του. Χρονολογείται γύρω στον 10ο αιώνα και θεωρείται ένα από τα πιο πολύτιμα και σπάνια κείμενα στην ιστορία του Εβραϊσμού. Είναι γραμμένο σε εβραϊκή γραφή και περιλαμβάνει το σύνολο των βιβλίων της Εβραϊκής Βίβλου. Ο Codex Sassoon 1053 πήρε το όνομά του από τον προηγούμενο ιδιοκτήτη του, τον Σάμουελ Σάσσουν, ο οποίος ήταν ένας Εβραίος συλλέκτης και έμπορος τέχνης. Αγοραστής ήταν το Μουσείο της Εβραϊκής Διασποράς στο Τελ Αβίβ, όπου εκτίθεται το χειρόγραφο.
Ευαγγέλιο του Ερρίκου του Λέοντα (11,7 εκατ. δολάρια, Δεκέμβριος 1983)
Εντυπωσιακό εικονογραφημένο χειρόγραφο που δημιουργήθηκε στα τέλη του 12ου αιώνα, πιθανώς γύρω στο 1175-1188. Το όνομά του προέρχεται από τον Ερρίκο τον Λέοντα, Δούκα της Σαξονίας και της Βαυαρίας. Είναι σημαντικό όχι μόνο λόγω της θρησκευτικής του αξίας αλλά και για τα καλλιτεχνικά του χαρακτηριστικά, καθώς είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα της μεσαιωνικής βιβλιογραφίας. Περιλαμβάνει τα τέσσερα Ευαγγέλια στα λατινικά και είναι πλούσια διακοσμημένο με περίτεχνες εικονογραφήσεις και διακοσμητικά στοιχεία. Βρισκόταν στην κατοχή του μοναστικού τάγματος των Βενεδικτίνων και το αγόρασε η γερμανική κυβέρνηση με την οικονομική συνδρομή συλλεκτών και δωρητών. Εκτίθεται στη Βιβλιοθήκη Χέρτζογκ Αουγκουστ στο Βολφενμπίτελ της Κάτω Σαξωνίας.
Ευαγγέλιο του Αγίου Κάθμπερτ (14,34 εκατ. δολάρια, Απρίλιος 2012)
Πρόκειται για ένα από τα αρχαιότερα σωζόμενα χειρόγραφα στην Αγγλία και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά κειμήλια του πρώιμου Mεσαίωνα. Χρονολογείται περίπου στον 7ο αιώνα, και συγκεκριμένα γύρω στο 700 μ.Χ., και είναι το πιο αρχαίο πλήρες Ευαγγέλιο που έχει διασωθεί από την Αγγλία. Αυτό το χειρόγραφο περιλαμβάνει το Ευαγγέλιο του Ιωάννη και είναι γνωστό για τη μεγάλη του θρησκευτική και ιστορική αξία. Σύμφωνα με τις παραδόσεις ήταν το αγαπημένο βιβλίο του Αγίου Κύθβερτ, ενός σημαντικού Αγγλου Aγίου και Eπισκόπου, ο οποίος ήταν γνωστός για τη θρησκευτική του αφοσίωση και τη σχέση του με τον μοναχισμό. Το αγόρασε η Βρετανική Βιβλιοθήκη, στην οποία εκτίθεται.
Σημερινή αξία: 19,6 εκατ. δολάρια.
Χειρόγραφο Αϊνστάιν-Μπέσο (13,2 εκατ. δολάρια, Νοέμβριος 2021)
Σημαντικό χειρόγραφο που συντάχθηκε το 1913 από τον Αλμπερτ Αϊνστάιν και τον φίλο και συνεργάτη του Μικέλε Μπέσο. Πρόκειται για ένα από τα πρώτα κείμενα που διαπραγματεύονται τη θεωρία της σχετικότητας και συγκεκριμένα αφορά μια πρόταση για τη γενική θεωρία της σχετικότητας. Περιλαμβάνει μαθηματικούς υπολογισμούς και πρώιμες θεωρητικές αναπτύξεις που θα οδηγήσουν στην ολοκλήρωση της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, η οποία δημοσιεύθηκε το 1915. Η θεωρία αυτή επαναστατεί στον τρόπο που κατανοούμε τη βαρύτητα και τη φύση του χωροχρόνου. Το χειρόγραφο είναι γραμμένο σε μορφή σημειώσεων και αλληλογραφίας μεταξύ των δύο επιστημόνων. Ο αγοραστής παραμένει άγνωστος.
Σημερινή αξία: 16 εκατ. δολάρια.
