Η Ευρωπαϊκή Ένωση «σήκωσε το γάντι» που της πέταξε ο Ντόναλντ Τραμπ, όταν έθεσε από χθες σε ισχύ τους δασμούς ύψους 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στην αμερικανική αγορά, απαντώντας με το δικό της σχέδιο για δασμούς σε σειρά προϊόντων που προέρχονται από την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού.
Οι Ευρωπαίοι δεν θα μπορούσαν άλλωστε να πράξουν διαφορετικά, ειδικά σε αυτή τη φάση, καθώς μετά και τα όσα έχουν προηγηθεί στην υπόθεση του Ουκρανικού, όπου ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών τους απέκλεισε με το έτσι θέλω από τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου, κάθε άλλη στάση θα ερμηνευόταν ως ένδειξη απόλυτης αδυναμίας και πρόθεση συνθηκολόγησης άνευ όρων.
Συγκεκριμένα, όπως ανακοίνωσε η Κομισιόν, τα αντίποινα θα έρθουν σε δύο φάσεις και θα αφορούν εισαγόμενα αμερικανικά προϊόντα συνολικής αξίας 26 δισ. ευρώ – ποσό αντίστοιχο με την αξία των ευρωπαϊκών προϊόντων που πλήττονται.
Σε ισχύ τα αντίποινα της ΕΕ για τους δασμούς του Τραμπ
Η πρώτη φάση, που θα τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Απριλίου, θα περιλαμβάνει την επαναφορά των δασμών που είχαν επιβληθεί κατά την προηγούμενη προεδρία Τραμπ και είχαν μπει στον «πάγο» το 2021, μετά τις συνομιλίες που διεξήχθησαν με τη (νέα τότε) κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν.
Οσο για τη δεύτερη, υπολογίζεται να ισχύσει από τα μέσα Απριλίου (πιθανότατα στις 13 του μήνα) και θα περιλαμβάνει περισσότερα προϊόντα, που θα προκύψουν και από τη σχετική διαβούλευση η οποία θα προηγηθεί με τα κράτη-μέλη και τους άμεσα ενδιαφερόμενους.
«Οι τιμές θα ανέβουν σε Ευρώπη και ΗΠΑ»
«Λυπούμαστε ειλικρινά για το συγκεκριμένο μέτρο (που επέβαλαν οι ΗΠΑ). Οι δασμοί συνιστούν φορολογία. Είναι κακοί για τις επιχειρήσεις και ακόμη χειρότεροι για εκατομμύρια καταναλωτές. Διαταράσσουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες. Προκαλούν αβεβαιότητα στην οικονομία. Απειλούν θέσεις εργασίας. Οι τιμές θα ανέβουν στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες» δήλωσε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν περιγράφοντας τις συνέπειες που θα έχει μια ολομέτωπη οικονομική σύγκρουση ανάμεσα στους δύο μεγαλύτερους σήμερα εμπορικούς εταίρους στον κόσμο. Για να προσθέσει, αφήνοντας ανοιχτό και τον δρόμο του συμβιβασμού: «Θα παραμείνουμε διαρκώς ανοιχτοί σε συνομιλίες. Πιστεύουμε ακράδαντα πως σε έναν κόσμο περικυκλωμένο από γεωπολιτικές και οικονομικές αβεβαιότητες δεν είναι προς το κοινό μας συμφέρον να επιβαρύνουμε τις οικονομίες μας με δασμούς».
«Η ΕΕ είναι μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος» είπε και ο επίτροπος Εμπορίου Μάρος Σέφκοβιτς, ο οποίος επωμίζεται το βάρος της δύσκολης και καθοριστικής αυτής διαπραγμάτευσης. Γνωρίζοντας, πάντως, εκ των προτέρων πως το μεγάλο «αγκάθι» θα είναι η μείωση του πλεονάσματος που έχει η ΕΕ στις συναλλαγές της με τις ΗΠΑ, το οποίο σε επίπεδο αγαθών αγγίζει τα 200 δισ. ευρώ (αν και περιορίζεται στο ήμισυ αν συνυπολογιστούν οι υπηρεσίες).
Αλλά και ο Τραμπ επανήλθε για να εξαπολύσει νέα σφοδρή επίθεση κατά της Ευρώπης. «Η ΕΕ δημιουργήθηκε για να εκμεταλλεύεται τις ΗΠΑ» είπε, προαναγγέλλοντας ρελάνς μετά τα ευρωπαϊκά αντίποινα και περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Επιταχύνεται ο «απογαλακτισμός»
Σε κάθε περίπτωση, ο «πόλεμος των δασμών» που κήρυξε ο Τραμπ μοιάζει να ενισχύει την ανάγκη «απογαλακτισμού» της ΕΕ από τις ΗΠΑ και να επιταχύνει τις εξελίξεις προς αυτή την κατεύθυνση. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι τα πράγματα δεν είναι απλά και ομοφωνία δύσκολα θα επιτευχθεί ανάμεσα στους εταίρους (η Ουγγαρία έχει ήδη εξαιρεθεί από τους νέους δασμούς…), κάτι που σημαίνει ότι και εδώ είναι πολύ πιθανό να ακολουθηθεί το μοντέλο της «συμμαχίας των προθύμων». «Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε πλέον στις ΗΠΑ – αυτό αποτελεί τη νέα πραγματικότητα. Ετσι, είμαστε αναγκασμένοι να είμαστε σκληροί όταν ανταποδίδουμε, αυτό είναι το μοναδικό φάρμακο που υπάρχει» όπως τόνισε ένας ευρωπαίος διπλωμάτης στο «Politico».
Σε κάθε περίπτωση, είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε ότι η «προϊστορία» των εμπορικών σχέσεων ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ έχει υπάρξει ταραχώδης. Για του λόγου το αληθές, οι διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν το 2013 για τη δημιουργία μιας ελεύθερης ζώνης εμπορίου (TTIP) ναυάγησαν το 2016 και τερματίστηκαν επισήμως το 2019. Οσο για τη συγκρότηση του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας (TTC), το 2021, πρακτικά οδηγείται προς την ίδια κατεύθυνση μετά τις τελευταίες εξελίξεις.
Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο, αν και πλήττεται επίσης από τους νέους δασμούς, ενώ εμφανίστηκε «απογοητευμένο» διά στόματος του υπουργού Εμπορίου του, διεμήνυσε ότι δεν θα προχωρήσει άμεσα σε αντίμετρα. Τουλάχιστον για την ώρα και με την ελπίδα πως η «ειδική σχέση» ανάμεσα στους δύο πόλους του αγγλοσαξονικού κόσμου δεν θα επιτρέψουν να προκληθεί ένα ρήγμα. Ο Καναδάς, από την πλευρά του, απάντησε στους δασμούς των ΗΠΑ επιβάλλοντας τους δικούς του, που αφορούν προϊόντα αξίας 20 δισ. δολαρίων.
