19 Μαρτίου 2023
Η ελβετική τράπεζα UBS συμφωνεί να εξαγοράσει την ανταγωνίστριά της Credit Suisse. Πρόκειται ουσιαστικά για μία συμφωνία διάσωσης, την οποία ενορχήστρωσε η ελβετική κυβέρνηση για να αποτρέψει ένα «κανόνι». Και με αυτό τον τρόπο, γράφτηκε το τελευταίο κεφάλαιο στην ιστορία μιας τράπεζας που ιδρύθηκε το 1856.
Όπως αποκαλύπτει εκ των υστέρων το βιβλίο του οικονομικού δημοσιογράφου Duncan Mavin, «Meltdown: Greed, Scandal, and the Collapse of Credit Suisse», ολόκληρη η ιστορία αιώνων της Credit Suisse είναι γεμάτη με σκάνδαλα, ανούσιες κόντρες, αποφάσεις που δοκιμάζουν τα όρια της νομιμότητας και ανόητα λάθη.
Σε ένα από τα πολλά σκάνδαλα, αυτό που πήρε το χαρακτηριστικό όνομα «spygate», βρέθηκε να πρωταγωνιστεί, εν αγνοία του, ο Iqbal Khan.
Αυτό το παιδί-θαύμα του finance, που μετακόμισε από το Πακιστάν στην Ελβετία σαν έφηβος, έμοιαζε να εκπλήσσεται με την ίδια του την ανέλιξη μέσα στην Credit Suisse.
Ο Khan θεωρούνταν ο «εστεμμένος πρίγκιπας» της Credit Suisse, κάτι σαν «CEO εν αναμονή», πριν να βρεθεί μπλεγμένος σε μια παράξενη υπόθεση ζήλιας, εγωισμού και προδοσίας, που ωστόσο δεν ήταν και κάτι τόσο ασυνήθιστο μέσα στην ελβετική τράπεζα.
Όταν ο Khan αποφάσισε να αγοράσει ένα σπίτι στην πανάκριβη «Χρυσή Ακτή» της Ζυρίχης, η γειτνίασή του με τον CEO της Credit Suisse, Tidjane Thiam, θα έβαζε ταφόπλακα στην καριέρα του στην τράπεζα. Και αυτό γιατί οι εργασίες ανακαίνισης που έκανε ο Khan επί δύο χρόνια στο σπίτι του, ενόχλησαν τον γείτονα και προϊστάμενό του, με αποτέλεσμα οι δύο τελικά να βρεθούν σε σύγκρουση.
Η Credit Suisse έδιωξε τον Khan, ο οποίος έπιασε δουλειά στην UBS.
Όμως, τα πράγματα έλαβαν μια δραματική τροπή όταν ο Khan διαπίστωσε ότι κάποιοι τον παρακολουθούσαν σε κάθε του κίνηση στη Ζυρίχη. Όταν πήγαινε για τρέξιμο, στο καθαριστήριο ή για καφέ με φίλους του.
Όπως αποδείχθηκε, η Credit Suisse είχε προσλάβει ιδιωτικούς ντετέκτιβ για να τον παρακολουθούν, καθώς είχε την υποψία ότι ο Khan θα «έκλεβε» παλιούς συναδέλφους του από την Credit Suisse για να στήσει μια νέα ομάδα στην ανταγωνιστική τράπεζα.
Ο Tidjane Thiam δεν παραδέχθηκε ποτέ δημοσίως το σχέδιο, όμως στο παρασκήνιο λέγεται ότι διαμαρτυρόταν γιατί οι πληρωμένοι «πράκτορες» είχαν φερθεί πολύ ερασιτεχνικά, με αποτέλεσμα ο Khan να τους ξεσκεπάσει.
Η υπόθεση έγινε ακόμα πιο ανησυχητική όταν μερικές εβδομάδες μετά την αποκάλυψη του «spygate», ο σύμβουλος που κανόνισε την επιχείρηση παρακολούθησης αυτοκτόνησε κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες.
Το να συμπεριφέρονται άσχημα οι τραπεζίτες δεν είναι ασυνήθιστο, αλλά η Credit Suisse «ήταν η τράπεζα που αντιμετώπιζε με μεγαλύτερη συχνότητα προβλήματα», γράφει ο Mavin στο βιβλίο του. «Σε άλλες εταιρείες, υπήρχαν χρόνια που όλα έμοιαζαν να λειτουργούν όπως θα έπρεπε, ενώ η ιστορία της Credit Suisse μοιάζει με μια μακρά λίστα διαρκών αδικημάτων».
Τίποτα δεν μοιάζει εξωφρενικό για τα δεδομένα της Credit Suisse. Όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι οι υπάλληλοί της ζητούσαν από τους Εβραίους πελάτες της πιστοποιητικά θανάτου όταν επιχειρούσαν να πάρουν στα χέρια τους το περιεχόμενο λογαριασμών συγγενών τους που είχαν πεθάνει στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. «Από ποιον πρέπει να το ζητήσω, από τον Hitler, τον Himmler ή τον Eichmann;», ρώτησε μία Πολωνή επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, πριν να φύγει φωνάζοντας από υποκατάστημα της τράπεζας στη Γενεύη.
Όμως, αυτή η κακομεταχείριση και η μυστικότητα ήταν εμφανής ακόμα και στον τρόπο με τον οποίο η Credit Suisse αντιμετώπιζε τους δικούς της ανθρώπους.
Ο John Mack – ένας τραπεζίτης που είχε κερδίσει το το παρατσούκλι «Mack the Knife» για τις αιματηρές περικοπές κόστους- προσελήφθη ως co-CEO της τράπεζας το 2001. Παρά το γεγονός ότι επανέφερε την Credit Suisse στην κερδοφορία για πρώτη φορά μετά από χρόνια, απολύθηκε τον Ιούνιο του 2004 με τον πιο παράξενο τρόπο.
«Η τράπεζα είχε δημιουργήσει μια ολόκληρη σκιώδη επιχείρηση σε ένα διαφορετικό κτίριο απέναντι από τα γραφεία της στο Μανχάταν», γράφει ο Mavin στο βιβλίο. Ο Mack πήγαινε στη δουλειά για εβδομάδες χωρίς να συνειδητοποιήσει ότι βρισκόταν σε ένα εντελώς «σκηνοθετημένο» γραφείο. Το αληθινό ξαναχτιζόταν ακριβώς δίπλα.
