Κάθε ταινία του Γιώργου Λάνθιμου αποκαλύπτει στους θεατές ένα νέο σύμπαν, δομημένο, όπου κάθε λεπτομέρεια έχει μελετηθεί. Ένα ολοκληρωμένο εικαστικό αφήγημα κάθε φορά -μυστηριώδες, ατμοσφαιρικό που δεν μας αφήνει όμως ποτέ να εφησυχάζουμε- μας οδηγεί εκεί που εκείνος θέλει είτε είμαστε έτοιμοι για αυτό είτε όχι. Τώρα, η γκαλερί Webber στο Λος Άντζελες αποκαλύπτει και έναν “άλλο κόσμο” του Λάνθιμου: αυτόν της φωτογραφικής τέχνης.
Η πρώτη του έκθεση φωτογραφίας με τον τίτλο “Yorgos Lanthimos: Photographs” είναι λοιπόν γεγονός. Η έκθεση δίνει τώρα την ευκαιρία στους θεατές να περιηγηθούν στον δικό τους χρόνο και με τον δικό τους ρυθμό στις εικόνες και να βυθιστούν σε αυτές, να παρατηρήσουν καλύτερα τη σύνθεση του κάδρου του, το φως, τους οικείους-ανοίκειους ήρωές του, τον υπαινιγμό της ανθρώπινης παρουσίας, τις λεπτομέρειες και κυρίως τα σχόλια του δημιουργού. Δυο κόσμοι φαίνονται να συνυπάρχουν στις εικόνες του χωρίς ευδιάκριτα όρια: ο πραγματικός και ο επινοημένος -αμφότερα άχρονα.
Πέρα από την οθόνη
Η έκθεση αποτελείται από μία σειρά φωτογραφιών που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της παραγωγής των πρόσφατων ταινιών του, Kinds of kindness και Poor Things, έργα που αποτυπώθηκαν αντίστοιχα σε δύο εκδόσεις: στο “Ι shall sing these songs beautifully” (Mack Books) και στο “Dear God, the Parthenon is Still Broken” (Εκδόσεις Void). Μάλιστα ο τελευταίος τίτλος (που αφορά την ενότητα των φωτογραφιών από τα γυρίσματα της ταινίας Poor Things) προέρχεται από μία κάρτα που επρόκειτο να στείλει η Μπέλα στον πατέρα-δημιουργό της από την Αθήνα, στην οποία αναφερόταν αυτή η φράση, σκηνή που ωστόσο δεν συμπεριλήφθηκε στην ταινία.
Προφανώς οι φωτογραφίες του Λάνθιμου δεν αφορούν το backstage των γυρισμάτων του -μοιάζουν σαν ένας παράλληλος, ανεξάρτητος δρόμος που συνδιαλέγεται με τα γυρίσματα ή καλύτερα με το τι είναι τελικά αληθινό ή όχι. Για παράδειγμα στο “Dear God, the Parthenon is Still Broken” o Λάνθιμος συμπεριλαμβάνει στο κάδρο του και στοιχεία από τα σκηνικά της ταινίας. Βλέπουμε δηλαδή έναν ανεξάρτητο κόσμο και παράλληλα το στούντιο μέσα στο οποίο γεννιέται. Τελικά τι είναι πραγματικό και τι όχι;
Ο σκηνοθέτης τράβηξε τις εικόνες του με φιλμ και όχι ψηφιακά μπαίνοντας πιο βαθιά στον κόσμο της φωτογραφικής τέχνης. «Υπάρχει ένα είδος ειλικρίνειας στο φιλμ», εξήγησε ο Λάνθιμος σε πρόσφατη συνέντευξή του. «Δεν μπορείς να κάνεις ατελείωτο μοντάζ ή κριτική. Πρέπει να είσαι παρών. Πρέπει να εμπιστεύεσαι τη διαδικασία. Και υπάρχει μια υφή και ένα βάθος που απλά δεν έχεις με την ψηφιακή τεχνολογία».
Τη διαδικασία ερωτεύτηκε και η μούσα του, Έμα Στόουν, η οποία μάλιστα συμμετείχε ενεργά. Οι φωτογραφίες έγιναν κατά κάποιο τρόπο μέρος της δημιουργικής τους διαδικασίας. Μετά τα γυρίσματα και τον έντονο ρυθμό τους οι δυο τους εμφάνιζαν τις εικόνες στον σκοτεινό θάλαμο που είχαν στήσει στην… τουαλέτα. «Δεν με ενδιέφερε να καταγράψω τη διαδικασία της κινηματογράφησης», δήλωσε ο Λάνθιμος στο Wallpaper. «Ήθελα να εξερευνήσω κάτι παράλληλο με αυτήν. Έναν ξεχωριστό κόσμο, μυθοπλαστικό, σκηνοθετημένο, αλλά ειλικρινή με τον δικό του τρόπο».
Ο ίδιος φωτογράφιζε από παλιά, ήδη από την εποχή που εργαζόταν στον χώρο της διαφήμισης, κυρίως όμως για να αποτυπώνει τις στιγμές ως αναμνήσεις. «Το Poor Things μου έδωσε την ευκαιρία να κάνω κάτι διαφορετικό κι αυτόνομο με τη φωτογραφία, να δείξω μια διαφορετική οπτική του κόσμου που είχαμε δημιουργήσει. Η κλίμακα και το όλο εγχείρημα ήταν αρκετά ενδιαφέροντα για να με κινητοποιήσουν να τραβήξω περισσότερες φωτογραφίες, όχι ως αναπαράσταση της ταινίας αλλά να δω αν μπορούσα να βρω και κάτι άλλο εκεί. Τότε ξεκίνησα να κάνω ασπρόμαυρα πορτρέτα των ηθοποιών σε μεγάλο φορμά, εικόνες που ήταν στημένες και δομημένες κατά μία έννοια» δήλωσε ο δημιουργός στο Holywood Reporter.
Στο Kind of Kindness προχώρησε ένα βήμα περισσότερο την αναζήτησή του φωτογραφίζοντας συντελεστές της ταινίας, αλλά και απλούς περαστικούς στους δρόμους της Νέας Ορλεάνης, όπου γυρίστηκε η ταινία. Εικόνες και λεπτομέρειες της φύσης και της πόλης συνδιαλέγονται με τα πορτρέτα του και τα στοιχεία που επιλέγει να εστιάσει στους εσωτερικούς χώρους. Η χρήση του φλας σε αυτή την ενότητα της χαρίζει μια διαφορετική ταυτότητα από την αισθητική της ταινίας.
Τι άλλο του αρέσει να φωτογραφίζει; «Τα τελευταία χρόνια, φωτογραφίζω ούτως ή άλλως όταν ταξιδεύω. Ακόμα και όταν βρίσκομαι στην Αθήνα, περπατάω και φωτογραφίζω πράγματα. Σκέφτομαι πολύ πιο συνειδητά τώρα να δημιουργήσω ένα σύνολο έργων και να κάνω κάτι με αυτές τις φωτογραφίες που δεν σχετίζονται καθόλου με τις ταινίες μου» πρόσθεσε στη συνέντευξή του στο H.R. «Λατρεύω τη διαδικασία της φωτογραφίας, την επεξεργασία, την εκτύπωση, όλες τις λεπτομέρειες της διαδικασίας που μου φαίνονται μαγικές».
*Η έκθεση “Yorgos Lanthimos: Photographs” θα διαρκέσει ως τις 24 Μαΐου 2025.
Webber Gallery, Λος Άντζελες / www.webberrepresents.com
Eξωτερική φωτογραφία: Emma Stone by LanthimosYorgos Lanthimos, 2024.
Courtesy Yorgos Lanthimos / MACK
