Με γρήγορους ρυθμούς αναπτύσσεται η αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων και εναλλακτικών επενδύσεων τους τελευταίους μήνες, καθώς οι αποταμιευτές έχουν εγκαταλείψει τις καταθέσεις προθεσμίας λόγω χαμηλών επιτοκίων, ως αποτέλεσμα της πολιτικής νομισματικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Στα τέλη Μαρτίου, τα κεφάλαια που διαχειρίζονται οι θεσμικοί επενδυτές ανέρχονταν σε 41,7 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 6,1% σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη στα τέλη του 2024.
Οι σωρευτικές τους αποδόσεις από την αρχή του 2025 μέχρι σήμερα διαμορφώνονται γύρω από το 1% στις περισσότερες περιπτώσεις. Τα «καλάθια» που αποτελούνται από ευρωπαϊκές μετοχές έχουν δει σημαντική αύξηση της αξίας τους, με τη σωρευτική απόδοση από τις αρχές του έτους μέχρι σήμερα να διαμορφώνεται στο 3%-4% στις περισσότερες περιπτώσεις. Μάλιστα, τα αμοιβαία κεφάλαια με ελληνικές μετοχές παρουσιάζουν ακόμα καλύτερες αποδόσεις, της τάξεως του 10%-13%.
Επενδύσεις
Αντίθετα, λόγω της πτώσης της ισοτιμίας του δολαρίου και της φυγής κεφαλαίων από αυτό, τα ομολογιακά αμοιβαία κεφάλαια που αποτιμώνται στο αμερικανικό νόμισμα έχουν δει την αξία τους να πέφτει απότομα (περίπου -7% σωρευτικά). Παρόμοια, και αρκετά πιο αρνητική, είναι η μοίρα των – πιο επικίνδυνων – μετοχικών αμοιβαίων κεφαλαίων που συμπεριλαμβάνουν μετοχές από τα αμερικανικές αγορές.
Ωστόσο, οι αποταμιεύσεις θα μπορούσαν να συγκριθούν με επενδύσεις χωρίς ιδιαίτερο κίνδυνο, όπως είναι τα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων, τα ομολογιακά αμοιβαία κεφάλαια, τα έντοκα γραμμάτια και τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, οι χρυσές λίρες και άλλα.
Τα στοιχεία των θεσμικών επενδυτών δείχνουν αύξηση του ενδιαφέροντος για τα χαμηλού ρίσκου επενδυτικά προϊόντα, με την ανοδική τάση να συνεχίζεται, ενώ το σύνολο του ενεργητικού των ομολογιακών αμοιβαίων κεφαλαίων ανέρχεται πλέον σε 13,1 δισ. ευρώ. Από τα κεφάλαια που διαχειρίζονται οι ΟΣΕΚΑ, περισσότερα από τα μισά (53% ή 12,5 δισ.) είναι τοποθετημένα σε «καλάθια» κρατικών και εταιρικών ομολόγων, που αποτελούν και το ασφαλέστερο είδος αμοιβαίου κεφαλαίου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Θεσμικών Επενδυτών, το μεγαλύτερο μέρος, και συγκεκριμένα 24,3 δισ. ευρώ (περίπου 58% του συνόλου) είναι επενδυμένα σε αμοιβαία κεφάλαια που διαχειρίζονται Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ) με έδρα την Ελλάδα ή άλλη χώρα της ΕΕ. Από τις αρχές του 2025 μέχρι σήμερα, το συνολικό ποσό που διαχειρίζονται οι ΟΣΕΚΑ έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 2 δισ. ευρώ.
«Λαϊκά» ομόλογα
Ολοένα και περισσότεροι είναι αυτοί που επιλέγουν να επενδύσουν τις αποταμιεύσεις τους στο ελληνικό κράτος μέσω της αγοράς εντόκων γραμματίων. Οι αποδόσεις των εντόκων γραμματίων είναι σημαντικά υψηλότερες από αυτές που δίνουν οι προθεσμιακές καταθέσεις, ενώ συνήθως έχουν και μικρότερη διάρκεια (3 μηνών ή 6 μηνών οι συχνότερες εκδόσεις).
Στην τελευταία εξάμηνη έκδοση, η απόδοση διαμορφώθηκε στο 1,90%, αρκετά χαμηλότερη από προηγούμενες εκδόσεις. Παρ’ όλα αυτά, η ζήτηση για τα έντοκα γραμμάτια συνεχίζει να είναι πολύ υψηλή, με τις προσφορές να υπερκαλύπτουν το δημοπρατούμενο ποσό. Στην τελευταία έκδοση, κατατέθηκαν προσφορές άνω του 1 δισ. ευρώ, ενώ τα δημοπρατούμενα γραμμάτια ήταν αξίας 500 εκατ. ευρώ.
Οι εισροές σε εναλλακτικές επενδύσεις όπως είναι τα έντοκα γραμμάτια και τα αμοιβαία κεφάλαια συνδέονται με την απόφαση της ΕΚΤ να ξεκινήσει τη μείωση των επιτοκίων της από το περασμένο καλοκαίρι. Λόγω της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων είχαν φτάσει σε υψηλά επίπεδα για την ελληνική αγορά, προσελκύοντας πολλούς αποταμιευτές. Σημειώνεται ότι η αύξηση των επιτοκίων των καταθέσεων δεν έφτασε τα αναμενόμενα επίπεδα, και γι’ αυτό η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει ανοίξει σχετική κλαδική έρευνα.
Τον Φεβρουάριο, που είναι και ο τελευταίος μήνας για τον οποίο υπάρχουν σχετικά στοιχεία της ΤτΕ, το μέσο επιτόκιο προθεσμιακών καταθέσεων νοικοκυριών διαμορφώθηκε στο 1,50%, καταγράφοντας μείωση 14 μονάδων βάσης από τον προηγούμενο μήνα (1,64%). Με την τάση αυτή να ενισχύεται όσο η ΕΚΤ θα μειώνει τα επιτόκιά της, γίνεται σαφές ότι οι προθεσμιακές καταθέσεις χάνουν τη λάμψη που είχαν αποκτήσει τα τελευταία χρόνια. Τον Φεβρουάριο, σε προθεσμιακές καταθέσεις βρίσκονταν 5,06 δισ. ευρώ που ανήκουν σε νοικοκυριά, ενώ έναν μήνα νωρίτερα το αντίστοιχο ποσό ήταν κατά περίπου 500 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο.
