Ένα νέο κεφάλαιο στη διαχείριση των κοινωνικών και οικονομικών παροχών ανοίγει με το νομοσχέδιο του ΥΠΕΘΟ, το οποίο θεσπίζει το «Εθνικό Μητρώο Παροχών» και εγκρίθηκε χθες (28/4) στου υπουργικό συμβούλιο. Για σκοπούς διαφάνειας και ορθής δημοσιονομικής διαχείρισης το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για μια φιλόδοξη πρωτοβουλία που φιλοδοξεί να συγκεντρώσει, για πρώτη φορά, σε ένα ενιαίο και συνεκτικό μητρώο όλες τις παροχές σε χρήμα και σε είδος που χορηγούνται από το Δημόσιο προς τα φυσικά πρόσωπα. Από τα επιδόματα ανεργίας και τις κοινωνικές ενισχύσεις, μέχρι τις επιδοτήσεις και τις φοροαπαλλαγές, το κράτος επιχειρεί να χαρτογραφήσει με ακρίβεια το ποιοι, πώς και γιατί λαμβάνουν χρήματα ή άλλες παροχές από δημόσιους πόρους.
Τι αλλάζει
Μέχρι σήμερα, παροχές εξαγγέλλονται αλλά δίνονται «στα τυφλά». Οι παροχές του Δημοσίου είναι διάσπαρτες σε διαφορετικά υπουργεία, φορείς και υπηρεσίες. Οι εν δυνάμει δικαιούχοι συχνά αγνοούν τι δικαιούνται, ενώ άλλοι εκμεταλλεύονται και ζουν συστηματικά από τις παροχές αυτές και μόνο!
Διαφάνεια και αποτελεσματικότητα
Η σύσταση του μητρώου δεν είναι απλώς μια γραφειοκρατική μεταρρύθμιση. Αποκαλύπτει πόσα πηγαίνουν σε ποιους και αποτελεί ουσιαστικό εργαλείο για τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των δημόσιων πόρων. Το κράτος αποκτά τη δυνατότητα να γνωρίζει με ακρίβεια:
– πόσοι πολίτες λαμβάνουν παροχές
– από ποιες πηγές προέρχονται αυτές οι παροχές
– ποια είναι η συνολική δαπάνη για κάθε κατηγορία παροχής
– αν υπάρχουν περιπτώσεις ασύμβατης διπλοεπιδότησης και αδικαιολόγητης λήψης παροχών
– ποια είναι η αποδοτικότητα και ο αντίκτυπος κάθε παροχής
– ποιες παροχές «μένουν στα αζήτητα», τα παίρνουν συστηματικά «οι ίδιοι και οι ίδιοι», δεν διαχέονται όσο θα έπρεπε και ή δεν βρίσκουν τον στόχο τους (δηλαδή τις ομάδες πληθυσμού που τα έχουν ανάγκη και για τις οποίες προορίζονται)
Αυτό σημαίνει ότι το Δημόσιο μπορεί να εντοπίζει και να διορθώνει στρεβλώσεις, να αποτρέπει φαινόμενα κατάχρησης και να κατευθύνει τις παροχές εκεί που πραγματικά υπάρχει ανάγκη.
Ένα ακόμη κρίσιμο στοιχείο του νέου μητρώου είναι η παραγωγική αξιοποίηση των δεδομένων του Δημοσίου. Μέχρι σήμερα, τα δεδομένα για τις παροχές ήταν κατακερματισμένα και συχνά αναξιοποίητα. Με το Εθνικό Μητρώο Παροχών, το κράτος αποκτά μια πολύτιμη βάση δεδομένων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για:
– τον σχεδιασμό καλύτερων κοινωνικών πολιτικών
– την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παροχών
– την πρόβλεψη μελλοντικών αναγκών
– την εξοικονόμηση πόρων μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων ή διορθώσεων
Η συγκέντρωση και η ανάλυση των δεδομένων οδηγεί σε πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις και σε πολιτικές που ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
Γιατί το κράτος θέλει να ξέρει
Στην καρδιά της μεταρρύθμισης βρίσκεται η ανάγκη του κράτους να έχει πλήρη εικόνα για τη ροή των δημόσιων χρημάτων προς τους πολίτες. Η γνώση του ποιοι και πόσα λαμβάνουν από το Δημόσιο είναι κρίσιμη για πολλούς λόγους:
– Δικαιοσύνη: διασφαλίζεται ότι οι παροχές κατευθύνονται σε όσους πραγματικά τις έχουν ανάγκη, αποφεύγοντας αδικίες και προνομιακή μεταχείριση.
– Αποτροπή κατάχρησης: εντοπίζονται περιπτώσεις όπου το ίδιο άτομο λαμβάνει πολλαπλές παροχές χωρίς να το δικαιούται, ή όπου υπάρχουν αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ διαφορετικών προγραμμάτων.
– Ορθολογική διαχείριση: το κράτος μπορεί να κατανείμει καλύτερα τους διαθέσιμους πόρους, να περιορίσει τη σπατάλη και να ενισχύσει τις δομές κοινωνικής προστασίας.
– Σχεδιασμός πολιτικών: με ακριβή δεδομένα, οι πολιτικές παροχών γίνονται πιο στοχευμένες και αποτελεσματικές.
