Το παγκόσμιο χρέος κατέγραψε νέο ιστορικό υψηλό, ξεπερνώντας τα 324 τρισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2025, σύμφωνα με το Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Ινστιτούτο (IIF). Η αύξηση αυτή, ύψους 7,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, οφείλεται κυρίως στην Κίνα, τη Γαλλία και τη Γερμανία, ενώ χώρες όπως ο Καναδάς, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Τουρκία παρουσίασαν μικρή μείωση των επιπέδων του χρέους τους.
Το συνολικό χρέος των αναδυόμενων αγορών αυξήθηκε κατά πάνω από 3,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, ξεπερνώντας τα 106 τρισεκατομμύρια δολάρια, με τον δείκτη χρέους προς ΑΕΠ στις αγορές αυτές να φτάνει το 245%, σημειώνοντας νέο ρεκόρ.
Οι αιτίες της ραγδαίας αύξησης του παγκόσμιου χρέους
Η δραματική άνοδος του παγκόσμιου χρέους αποδίδεται σε μια σειρά παραγόντων που αλληλεπιδρούν και επιδεινώνουν την οικονομική αβεβαιότητα.
Μερικοί από τους κυριότερους λόγους είναι οι εξής:
1. Αυξημένος δανεισμός από αναδυόμενες αγορές: Οι αναδυόμενες αγορές, όπως η Κίνα, η Ινδία και το Μεξικό, έχουν αυξήσει σημαντικά το χρέος τους τα τελευταία χρόνια, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η Κίνα μόνη της συνέβαλε με πάνω από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια στην αύξηση του παγκόσμιου χρέους το πρώτο τρίμηνο του 2025, με το κρατικό της χρέος να φτάνει το 93% του ΑΕΠ και να προβλέπεται να ξεπεράσει το 100% μέχρι το τέλος του 2025.
2. Δημοσιονομικά ελλείμματα και δαπάνες: Πολλές κυβερνήσεις διατήρησαν υψηλά επίπεδα δαπανών για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της πανδημίας και άλλων οικονομικών κρίσεων, αυξάνοντας το δημόσιο χρέος τους. Οι αυξημένες κοινωνικές παροχές, οι επιδοτήσεις και οι επενδύσεις σε υποδομές είναι μερικές από τις κύριες αιτίες αυτής της αύξησης.
3. Νομισματικές πολιτικές και επιτόκια: Η υποτίμηση του δολαρίου ΗΠΑ έναντι άλλων νομισμάτων, καθώς και τα χαμηλά επιτόκια των κεντρικών τραπεζών, συνέβαλαν στην αύξηση της αξίας του χρέους σε όρους δολαρίου. Οι κεντρικές τράπεζες, επιδιώκοντας να στηρίξουν τις οικονομίες τους, διατήρησαν χαλαρές νομισματικές πολιτικές, ενισχύοντας τη ρευστότητα και αυξάνοντας το χρέος.
Προβλέψεις για το μέλλον
Παρά τις προσπάθειες για δημοσιονομική πειθαρχία, το παγκόσμιο χρέος αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται τα επόμενα χρόνια. Το IIF προβλέπει ότι οι κυβερνήσεις θα παραμείνουν οι κύριοι δανειζόμενοι, καθώς οι δημόσιες δαπάνες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, της ενεργειακής μετάβασης και των κοινωνικών ανισοτήτων θα συνεχίσουν να αυξάνονται.
Οι αναδυόμενες αγορές, που ήδη αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην αναχρηματοδότηση του χρέους τους, θα βρεθούν σε ακόμη πιο δύσκολη θέση, καθώς το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους αυξάνεται. Για το 2025, μόνο τα αναδυόμενα κράτη θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσουν χρέη ύψους 7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Επιπτώσεις και προκλήσεις
Η ραγδαία αύξηση του παγκόσμιου χρέους αποτελεί σοβαρή απειλή για την οικονομική σταθερότητα. Οι κυβερνήσεις ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αυξανόμενες δυσκολίες στην εξυπηρέτηση των χρεών τους, ενώ οι επενδυτές ανησυχούν για την πιθανότητα νέων κρίσεων χρέους. Επιπλέον, οι αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες μπορεί να περιορίσουν τις δυνατότητες για επενδύσεις σε υποδομές και κοινωνικά προγράμματα.
Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, όπου η ανάγκη για δημοσιονομική πειθαρχία και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις γίνεται επιτακτική. Οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί πρέπει να συνεργαστούν για να διασφαλίσουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να διαχειριστούν το παγκόσμιο χρέος με βιώσιμο τρόπο, αποφεύγοντας μια νέα παγκόσμια κρίση χρέους.
