Το 2026 προμηνύεται ως μια ακόμη δύσκολη χρονιά για την οικοδομική δραστηριότητα στη Δυτική Ελλάδα, καθώς εκτιμάται ότι θα σημειωθεί πτώση της τάξης του 20% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Το οικοδομικό περιβάλλον διαμορφώνεται μέσα σε συνθήκες αβεβαιότητας, λόγω θεσμικών αλλαγών, καθυστερήσεων στην εκτός σχεδίου δόμηση και της ανατροπής που επέφερε η απόφαση του ΣτΕ για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό.
Την ίδια ώρα, η γεωπολιτική αστάθεια, οι ενεργειακές πιέσεις και η αναστολή του προγράμματος GoldenVisa περιορίζουν περαιτέρω τη διάθεση για επενδύσεις, οδηγώντας τον κλάδο σε στάση αναμονής και σταθεροποίησης.
«Βουτιά» το 2025
Με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα, η οικοδομική δραστηριότητα στη Δυτική Ελλάδα κατέγραψε πτώση που ξεπέρασε το 34% τον Μάρτιο, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2024.
Πιο αναλυτικά, ο αριθμός των εκδοθεισών οικοδομικών αδειών μειώθηκε αισθητά, από 191 σε μόλις 125.
Παράλληλα, σημαντική κάμψη σημειώθηκε και στον συνολικό οικοδομικό όγκο, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στις αλλαγές του οικοδομικού κανονισμού, οι οποίες επιτρέπουν πλέον υπερβάσεις στους συντελεστές δόμησης και χρήσεων.
«Ελεγχόμενη πτώση»
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Δυτικής Ελλάδας, Βαγγέλης Καραχάλιος, αναφέρεται στις εξελίξεις που διαγράφονται για τον κατασκευαστικό κλάδο το 2026, κάνοντας λόγο για ελεγχόμενη πτώση, η οποία σχετίζεται άμεσα με το γενικότερο περιβάλλον.
«Η οικοδομική δραστηριότητα στη Δυτική Ελλάδα το 2026 αναμένεται να κινηθεί πτωτικά, με τρόπο όμως προβλέψιμο και ελεγχόμενο. Η γεωπολιτική αστάθεια, σε συνδυασμό με τις ενεργειακές πιέσεις, επηρεάζουν ήδη το κόστος και τη διάθεση για επενδύσεις», υπογραμμίζει ο κ. Καραχάλιος.
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει και στο καθεστώς της GoldenVisa:
«Η προσωρινή παύση της διαδικασίας, λόγω νομικών εκκρεμοτήτων, σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα για τους εκτός σχεδίου οικισμούς, έχει δημιουργήσει μια εικόνα αναμονής. Οι ιδιοκτήτες λογικά “παγώνουν” τις αποφάσεις τους».
Σύμφωνα με τον ίδιο, τα πρώτα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου του 2025 έδειξαν ήδη μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας κατά 25% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, μια τάση που, όπως όλα δείχνουν, θα συνεχιστεί το επόμενο έτος.
«Σταθεροποίηση»
Ο πολιτικός μηχανικός Ναπολέων Τριανταφυλλόπουλος, από την άλλη, επισημαίνει ότι το 2026 αναμένεται να είναι μια χρονιά εξορθολογισμού για την οικοδομική δραστηριότητα στη Δυτική Ελλάδα.
«Δεν προβλέπεται ούτε αύξηση, αλλά ούτε και περαιτέρω μείωση στην οικοδομική δραστηριότητα, όπως συνέβαινε σταθερά τα τελευταία 4-5 χρόνια. Η εικόνα δείχνει να σταθεροποιείται», τονίζει.
Αυτό, γιατί όπως εξηγεί, η εντυπωσιακή πτώση που σημειώθηκε τον Μάρτιο του 2025, με μείωση άνω του 30% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους, λειτούργησε ως «καμπανάκι» για την αγορά.
Έκτοτε παρατηρείται μια πιο συνετή προσέγγιση από επαγγελματίες και ιδιώτες, οδηγώντας σταδιακά σε μια πιο σταθερή και προβλέψιμη πορεία του κλάδου.
Πτώση πανελλαδικά
Έντονη αβεβαιότητα επικρατεί αναφορικά με το ρυθμό κατασκευής νέων κατοικιών την ώρα που η ζήτηση ξεπερνά αισθητά την προσφορά, σύμφωνα με τη νέα μελέτη του ΙΟΒΕ με τίτλο «Τάσεις, προκλήσεις και προοπτικές ανάπτυξης των Κατασκευών στην Ελλάδα – 2025».
Καταλυτικό ρόλο διαδραματίζει η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία έκρινε αντισυνταγματικά τα περιβαλλοντικά κίνητρα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), περιορίζοντας σημαντικά τα επιτρεπόμενα τετραγωνικά δόμησης. Η εξέλιξη αυτή έχει φέρει τα πάνω κάτω στον προγραμματισμό των κατασκευαστικών εταιρειών, οι οποίες πλέον καλούνται να αναθεωρήσουν τα σχέδιά τους.
Την ίδια στιγμή, παραμένει θολό το τοπίο και στην εκτός σχεδίου δόμηση, εξαιτίας θεσμικών εκκρεμοτήτων, εντείνοντας το κλίμα αβεβαιότητας στην αγορά.
Σύμφωνα λοιπόν με την μελέτη του ΙΟΒΕ οι επενδύσεις σε κατοικίες και άλλα κτίρια θα επηρεαστούν από τις εξελίξεις με το ΝΟΚ με τις επιπτώσεις να εξετάζονται σε ένα αισιόδοξο και ένα απαισιόδοξο σενάριο.
Κατά το αισιόδοξο σενάριο και με δεδομένα τα στοιχεία μείωσης των οικοδομικών αδειών το πρώτο δίμηνο του 2025 (κατά 51% στο πλήθος και κατά 49% στην επιφάνεια) εκτιμάται ότι το 2026 η συνολική επίπτωση θα είναι μείον 20% στην κατασκευή κατοικιών (λόγω μείωσης στις εκδοθείσες οικοδομικές άδειες νέων κατοικιών φέτος).
Oι παράγοντες της πτώσης
Απαντώντας σε σχετικό με το πρόβλημα της στέγασης ερώτημα κατά την παρουσίαση της εν λόγω μελέτης χθες ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκος Βέττας το χαρακτήρισε ευρύτερο φωτίζοντας επιπλέον παράγοντες, πέρα από την ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.
Όπως είπε, οι τιμές έχουν επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα. Την ίδια στιγμή οι ανάγκες για κατοικία λόγω των δημογραφικών και κοινωνιών αλλαγών έχουν διαφοροποιηθεί και παρά τη μείωση του πληθυσμού (κυρίως σε παιδιά και ενδιάμεσες ηλικίες) τα νοικοκυριά αυξάνονται γιατί πλέον έχουμε μικρότερες οικογένειες. Αυτό απαιτεί προσαρμογή της αγοράς κατοικίας. Το τελευταίο σημείο αφορά στα μακροοικονομικά.
