Αντιμέτωπη με μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες αναμένεται να βρεθεί η εγχώρια οικονομία την επόμενη 10ετία.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκή μελέτη, έως το 2035, η Ελλάδα θα χρειαστεί περισσότερους από 2.000.000 εργαζομένους. Μεγάλο ποσοστό των νέων θέσεων εργασίας θα δημιουργηθεί λόγω της αντικατάστασης ή συνταξιοδότησης σημαντικού αριθμού εργαζομένων, ενώ οι υπόλοιπες οφείλονται στην ανάπτυξη της οικονομίας και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Οι ειδικοί, βέβαια, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι η πρόκληση της στενότητας στην αγορά εργασίας την ερχόμενη δεκαετία είναι πολύ μεγάλη και αναμένεται να ενταθεί εάν, παράλληλα με τις εκτιμήσεις για επερχόμενη μαζική συνταξιοδότηση, συνεχιστεί ή ενταθεί και η δυσκολία κάλυψης των κενών θέσεων.
Και επισημαίνουν ότι μόνο με συνδυαστικές πολιτικές, όπως η προώθηση των γυναικών και των μεγαλύτερων σε ηλικία στην αγορά εργασίας, η μετάκληση εργαζομένων από τρίτες χώρες ή και η ενσωμάτωση μέρους των μεταναστών και η προσέλκυση Ελλήνων του εξωτερικού, θα μπορούσε η πρόκληση να μετατραπεί σε ευκαιρία.
Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή Εργασιακών Σχέσεων του υπουργείου Εργασίας Κωνσταντίνο Αγραπιδά, «κενές θέσεις με ταυτόχρονη ανεργία συνεπάγεται ανεκμετάλλευτο ΑΕΠ και ανεκμετάλλευτο ανθρώπινο δυναμικό», που σημαίνει ότι υπάρχει δυνητικά η προοπτική της κάλυψης των θέσεων αυτών με τη δημιουργία πρόσθετου εισοδήματος για τους υποψήφιους εργαζομένους, αύξηση της κατανάλωσης, αλλά και αύξηση της παραγωγικότητας και του παραγόμενου προϊόντος για τις επιχειρήσεις, με επέκταση των εξαγωγών και ταυτόχρονη επίδραση στα δημόσια οικονομικά και στο ασφαλιστικό σύστημα.
Αναλυτικά, όπως τονίζει στην «Κ» ο γενικός διευθυντής Εργασιακών Σχέσεων, η ελληνική αγορά εργασίας αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα στενότητας εργατικού δυναμικού και έλλειψης εργαζομένων, το οποίο διαπερνά όλους τους τομείς της οικονομίας και τις εξειδικεύσεις των εργαζομένων. Τα ποσοστά ανεργίας, αν και περιορίστηκαν σημαντικά σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, συνδυάζονται με ελλείψεις εργαζομένων, ένα φαινόμενο που δεν είναι παροδικό ούτε κυκλικό. «Αντικατοπτρίζει ενδεχομένως βαθύτερες ανισορροπίες στο ανθρώπινο δυναμικό, όπως ελλείψεις δεξιοτήτων, γήρανση του πληθυσμού και αναντιστοιχία προσόντων». Μάλιστα, οι πραγματικές ανάγκες, σύμφωνα με τους εκπροσώπους των επιχειρήσεων, υπερβαίνουν κατά πολύ τις προσεγγίσεις της ΕΛΣΤΑΤ κι ενδέχεται να προσεγγίζουν τις 200.000.
Και όλα αυτά, όταν για την επόμενη δεκαετία (2025-2035), σύμφωνα με τη μελέτη του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop), η χώρα μας θα χρειαστεί περισσότερους από 2.000.000 εργαζομένους. Μεγάλο ποσοστό των νέων θέσεων εργασίας θα υπάρξει λόγω της αντικατάστασης ή συνταξιοδότησης εργαζομένων, ενώ οι υπόλοιπες οφείλονται στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ο κ. Αγραπιδάς υπογραμμίζει ότι βάσει της μελέτης οι 646.000 θέσεις εργασίας θα απαιτήσουν εργαζομένους μεγάλης εξειδίκευσης, γεγονός πολύ σημαντικό, καθότι οι θέσεις αυτές είναι υψηλής προστιθέμενης αξίας και παραγωγικότητας, δίνοντας τη δυνατότητα στους εργαζομένους να λαμβάνουν υψηλότερους μισθούς αλλά και καλές προοπτικές σταδιοδρομίας και ανέλιξης. Στην Ελλάδα, η ανάπτυξη της τεχνολογίας φέρνει σε πρώτο πλάνο ειδικότητες και επαγγέλματα STEM, όπως αναλυτές δεδομένων και επιστήμονες δεδομένων, ειδικούς στη μηχανική εκμάθηση, ειδικούς στην ηθική AI, σχεδιαστές ψηφιακών προϊόντων (UX Designer) σε περιβάλλοντα τεχνητής νοημοσύνης, τεχνικούς αυτοματισμών, μηχανικούς δικτύων και βάσεων δεδομένων, μηχανικούς ανάπτυξης λογισμικού και τεχνικούς συστημάτων δικτύων.
Μέσα στην επόμενη 10ετία θα υπάρξει ανάγκη για 646.000 θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.
Οι υπόλοιπες θέσεις αφορούν, ενδεικτικά, εξειδικεύσεις και επαγγέλματα κυρίως στον τομέα των προσωπικών υπηρεσιών με 337.000 θέσεις εργασίας, επαγγελματίες υγείας 119.000, εργαζομένους προσωπικής φροντίδας 56.000 και επαγγελματίες διδασκαλίας 122.000, καθότι η αγορά θα χρειαστεί επειγόντως πολιτικές εκπαίδευσης, επανακατάρτισης και ενίσχυσης της συμμετοχής στην εργασία.
Σύμφωνα με τον κ. Αγραπιδά, η κάλυψη ενός μεγάλου μέρους των κενών θέσεων εργασίας θα αύξανε πολύ σημαντικά το ΑΕΠ και θα προσέδιδε σημαντική δυναμική στην οικονομία με πολλαπλασιαστικά οφέλη. Ειδικότερα, η κάλυψη των θέσεων υψηλής εξειδίκευσης προσδίδει μεγαλύτερη επίδραση στο ΑΕΠ, καθότι οι αμοιβές είναι υψηλότερες του μέσου όρου και οι επιχειρήσεις καθίστανται ανταγωνιστικές, καινοτόμοι και εξωστρεφείς. Σοβαρό ρόλο σε αυτή τη στρατηγική προσπάθεια παίζει, όπως εξηγεί ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εργασίας, η προσέλκυση των Ελλήνων του εξωτερικού που κατέχουν υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας, με την ταυτόχρονη συγκράτηση των προικισμένων σε προσόντα Ελλήνων που διαμένουν στην επικράτεια. Επιπροσθέτως η δημιουργία περισσότερων θέσεων υψηλής εξειδίκευσης, υψηλής παραγωγικότητας και μεγάλης προστιθέμενης αξίας, ενδυναμώνει περαιτέρω τη θέση των επιχειρήσεων στον ανταγωνισμό και συμβάλλει στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου.
Αλλά και η κάλυψη θέσεων μεσαίας και χαμηλής εξειδίκευσης θα έχει καθοριστική συμβολή στην ποσοτική αύξηση του ΑΕΠ, ιδιαίτερα σε τομείς όπως οι υπηρεσίες (περιλαμβάνει τον τουρισμό, την εκπαίδευση, τις υπηρεσίες φροντίδας και προσωπικές υπηρεσίες, εμπόριο, υπηρεσίες υγείας).
Ο κ. Αγραπιδάς μάλιστα καταλήγει στο συμπέρασμα πως πολιτικές για την κάλυψη μέρους των κενών θέσεων εργασίας, όπως η προώθηση των νέων, των γυναικών, των μεγαλύτερης ηλικίας εργαζομένων (silver economy), η μετάκληση από τρίτες χώρες, η προσέλκυση Ελλήνων του εξωτερικού υψηλής εξειδίκευσης, θα μπορούσαν με βάση εμπειρικές αναλύσεις να επιφέρουν κάλυψη τουλάχιστον 100.000 κενών θέσεων εργασίας, που αντιστοιχεί σε αύξηση του ΑΕΠ κατά τουλάχιστον 1%.
