Η αντιπλημμυρική προστασία των πόλεων πρέπει σύμφωνα με ειδικούς να στηριχθεί στην προστασία των ρεμάτων. «Αν δεν αποκατασταθεί ο ζωτικός χώρος των ρεμάτων όσες παρεμβάσεις κι αν γίνουν εκ των υστέρων δεν θα δώσουν οριστική λύση στα προβλήματα που προκαλούνται», λένε.

Κι αυτό, μεταξύ άλλων, σημαίνει πως θα πρέπει να επανεξεταστεί όλο το μοντέλο δόμησης και τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών πλησίον των ρεμάτων και ποταμών.

Μπαζωμένα ρέματα όμως υπάρχουν ακόμη.

Νωπές είναι ακόμη οι μνήμες με τους νεκρούς και τις καταστροφές στη Μάνδρα Αττικής (το 2017) όπου πάνω σε μπαζωμένα ρέματα είναι χτισμένες ολόκληρες γειτονιές με συνέπεια – και εξαιτίας της άναρχης δόμησης – τα νερά να μη βρίσκουν διέξοδο προς τη θάλασσα…

Πλέον, με βάση τα όσα ισχύουν, απαιτείται καθορισμός ζωνών προστασίας των ρεμάτων σε κάθε πολεοδομική μελέτη ένταξης ή επέκτασης περιοχών σε σχέδιο πόλης, ενώ για τις εκτός σχεδίου περιοχές, η δόμηση οποιασδήποτε κατασκευής πλησίον ρέματος επιτρέπεται σε απόσταση τουλάχιστον 20 μέτρων.

 

Για τον λόγο αυτό, «ΤΑ ΝΕΑ» με τη βοήθεια της τοπογράφου – πολεοδόμου Γραμματής Μπακλατσή, παρουσιάζουν μέσα από 10+3 ερωτήσεις – απαντήσεις, όλες τις πληροφορίες που αφορούν τη δόμηση κοντά σε ρέματα, τις απαιτούμενες άδειες, τις προσθήκες στα κτίρια και την τακτοποίηση των αυθαιρέτων.

1.Τι ισχύει με τη δόμηση κοντά σε ρέμα σύμφωνα με τον Κτιριοδομικό Κανονισμό;

Με βάση τα όσα προβλέπονται σήμερα, δίνεται η δυνατότητα χωρίς απαίτηση οριοθέτησης να γίνονται εργασίες σε παλιά υφιστάμενα κτίρια. Επίσης επιτρέπεται από τον νέο Κανονισμό να εκδίδεται από την πολεοδομία άδεια αποπεράτωσης, άδεια αλλαγής χρήσης, καθώς και άδεια εργασιών πλήρους ανακαίνισης, και να επιδοτούνται οι κατοικίες για το «Εξοικονομώ».

2.Πώς ρυθμίζεται η δόμηση στα ρέματα όπου υπάρχει οριοθέτηση;

Στα ρέματα, των οποίων οι οριογραμμές έχουν καθορισθεί με οποιονδήποτε από τους προβλεπόμενους τρόπους, η ανέγερση κτιρίων, εγκαταστάσεων ή περιτοιχισμάτων και γενικά η δόμηση ρυθμίζεται ως εξής:

 

Απαγορεύεται απολύτως η δόμηση μέσα στην έκταση που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος.

Η δόμηση επιτρέπεται εκτός των οριογραμμών του ρέματος, όταν αυτές καθορίζονται με έργα, εφόσον έχουν κατασκευαστεί τα τυχόν προβλεπόμενα έργα διευθέτησης αυτού.

Η δόμηση επιτρέπεται εκτός των οριογραμμών του ρέματος, όταν αυτές καθορίζονται χωρίς έργα, στις περιπτώσεις όπου είτε η οριοθέτηση πραγματοποιήθηκε χωρίς πρόταση έργων διευθέτησης, είτε αυτή πραγματοποιήθηκε με πρόταση έργων διευθέτησης αλλά τα προβλεπόμενα έργα διευθέτησης δεν έχουν κατασκευαστεί ακόμα.

3.Τι ισχύει στην περίπτωση που τα ρέματα: (α) έχουν καταργηθεί, ωστόσο απεικονίζονται τα εγκεκριμένα ρυμοτομικά σχέδια και (β) υπάρχει αγωγός αποχέτευσης ή αγωγός απορροής των νερών;

Στην πρώτη περίπτωση, η δόμηση επιτρέπεται ύστερα από σχετική βεβαίωση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Υδάτων της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, για την κατάργηση του ρέματος. Για τη δεύτερη περίπτωση, η δόμηση επιτρέπεται μόνο εφόσον διαπιστωθεί ότι δεν παραβλάπτονται οι κοινόχρηστοι αγωγοί, σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες της αρμόδιας για την κατασκευή του αποδέκτη υπηρεσίας (π.χ. ΕΥΔΑΠ).

4.Τι προβλέπεται για την έκδοση άδειας δόμησης κοντά σε ρέμα όπου δεν υπάρχει απαίτηση οριοθέτησης ρέματος;

Εδώ ισχύουν τα εξής:

Σε κάθε περίπτωση είναι δυνατή, χωρίς απαίτηση οριοθέτησης, άδεια για εργασίες άρσης επικινδυνότητας σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια, άδεια αποπεράτωσης εργασιών σε νομίμως υφιστάμενα κτίρια με ολοκληρωμένο φέροντα οργανισμό, άδεια αλλαγής χρήσης, εφόσον η νέα χρήση επιτρέπεται στην περιοχή, εργασιών συντήρησης, επισκευής, ενεργειακής αναβάθμισης, διαρρυθμίσεων (πλήρης ανακαίνιση), εκσυγχρονισμού (εγκαταστάσεων) και στατικής ενίσχυσης σε κτίρια που ανεγέρθηκαν με νόμιμη άδεια κι εφόσον οι εργασίες περιορίζονται στο κέλυφος του υφιστάμενου κτιρίου και σε επαφή με αυτό.

Είναι δυνατή η έκδοση άδειας κατεδάφισης οποιασδήποτε κατασκευής, χωρίς απαίτηση οριοθέτησης.

5.Τι ισχύει για τις προσθήκες στα κτίρια που βρίσκονται κοντά σε ρέματα;

Για προσθήκες κατ’ επέκταση και ύψος σε κτίρια που η ανέγερσή τους είχε εγκριθεί από την αρμόδια για τα ρέματα υπηρεσία, και σε αποστάσεις από τις οριογραμμές του ρέματος τουλάχιστον ίσες με αυτές των κτισμάτων που υπάρχουν, μπορεί να χορηγείται η οικοδομική άδεια χωρίς να απαιτείται οπωσδήποτε νέα έγκριση.

6.Για ποιες περιπτώσεις έχουν εφαρμογή οι προαναφερόμενες διατάξεις;

Ολες οι προαναφερόμενες διατάξεις έχουν εφαρμογή για κάθε περίπτωση ρέματος, ανεξάρτητα αν αυτό βρίσκεται εντός σχεδίου ή οικισμού ή εκτός σχεδίου και οικισμού.

7.Τι θεωρείται υδατόρεμα και πρέπει να οριοθετηθεί;

Υδατορέματα ή υδατορεύματα ή ρέματα (μη πλεύσιμοι ποταμοί, χείμαρροι και ρυάκια) είναι οι φυσικές ή διευθετημένες διαμορφώσεις της επιφάνειας του εδάφους που είναι κύριοι αποδέκτες των υδάτων της επιφανειακής απορροής και διασφαλίζουν τη διόδευσή τους προς άλλους υδάτινους αποδέκτες σε χαμηλότερες στάθμες. Στην έννοια του υδατορέματος δεν περιλαμβάνονται τα εγγειοβελτιωτικά έργα, όπως αρδευτικές και αποστραγγιστικές τάφροι.

8.Πώς ορίζονται οι οριογραμμές ενός υδατορεύματος;

Οριογραμμές υδατορέματος είναι οι πολυγωνικές γραμμές και από τις δύο πλευρές της βαθιάς γραμμής του υδατορέματος, που περιβάλλουν σωρευτικά:

τις όχθες του υδατορέματος

τις γραμμές πλημμύρας

οποιοδήποτε φυσικό ή τεχνητό στοιχείο, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του υδατορέματος, το οποίο έχει περιβαλλοντική αξία και χρήζει προστασίας.

9.Ποια είναι η διαφορά μεταξύ οριοθέτησης και διευθέτησης ενός υδατορεύματος;

Η οριοθέτηση είναι μια διοικητική πράξη, με στόχο την εξασφάλιση της απρόσκοπτης απορροής των επιφανειακών νερών και την περιβαλλοντική προστασία του υδατορέματος. Η διευθέτηση υδατορέματος είναι η επέμβαση στο υδατόρεμα, με την εκτέλεση των αναγκαίων έργων με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών ροής, τη μείωση των κινδύνων από πλημμύρες και τον έλεγχο των διαβρώσεων και των αποθέσεων φερτών υλικών.

10.Πώς χτίζουμε κοντά σε ρέμα σήμερα;

Στα ρέματα, των οποίων οι οριογραμμές έχουν καθοριστεί, η ανέγερση κτιρίων ή εγκαταστάσεων ή περιτοιχισμάτων και γενικά η δόμηση ρυθμίζεται ως εξής:

Απαγορεύεται απολύτως η δόμηση μέσα στην έκταση που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος.

Καθορίζονται οι αποστάσεις δόμησης σε 10 μέτρα εκατέρωθεν των γραμμών πλημμύρας για τις εντός σχεδίου και εντός ορίων οικισμών περιοχές.

Καθορίζονται οι αποστάσεις δόμησης σε 20 μέτρα εκατέρωθεν των γραμμών πλημμύρας για τις εκτός σχεδίου περιοχές.

11.Μπορεί να γίνει τακτοποίηση αυθαιρέτου κοντά σε ρέμα;

Ναι, υπό  προϋποθέσεις

12.Ποιες είναι αυτές; Ειδικότερα, τι ισχύει για την τακτοποίηση στην περίπτωση που υπάρχει οριοθετημένο ρέμα;

Εδώ προβλέπονται εξής:

Στην περίπτωση οριοθετημένων ρεμάτων ή όπου υπάρχει προσωρινή οριογραμμή, απαγορεύεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων που βρίσκονται εντός της περιοχής που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος.

Στην περίπτωση αυθαίρετης κατασκευής, η οποία βρίσκεται μεταξύ της οριογραμμής (οριοθέτησης του ρέματος) και της οικοδομικής γραμμής, επιτρέπεται η τακτοποίηση του αυθαιρέτου και εφαρμόζεται συντελεστής επιβάρυνσης ίσος με τον συντελεστή πρασιάς.

13.Και στην περίπτωση που υπάρχει μη οριοθετημένο ρέμα;

Στην περίπτωση μη οριοθετημένων ρεμάτων, επιτρέπεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος, ανάλογα με το αν το αυθαίρετο συνορεύει με μικρό, μεσαίο ή μεγάλο ρέμα ως εξής:

Στα μικρά ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης του ενός  τετραγωνικού χιλιομέτρου, όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης του μισού τετραγωνικού χιλιομέτρου , όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, οι οριογραμμές συμπίπτουν με τις γραμμές όχθης.

Στα μεσαία ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μικρότερης ή ίσης των δέκα τετραγωνικών χιλιομέτρων, όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μικρότερης ή ίσης των πέντε τετραγωνικών, όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή είκοσι  μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος.

Στα μεγάλα ρέματα με έκταση λεκάνης απορροής μεγαλύτερης των δέκα τετραγωνικών χιλιομέτρων όταν βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, ή μεγαλύτερης των πέντε  τετραγωνικών χιλιομέτρων, όταν βρίσκονται εντός ορίων οικισμών ή σχεδίων πόλεως, γραμμή πενήντα  μέτρων εκατέρωθεν της βαθιάς γραμμής του ρέματος.