Εδώ και σχεδόν 40 χρόνια, από το 1986 μέχρι σήμερα, το περιοδικό Economist εκδίδει κάθε χρόνο τον «Παγκόσμιο Δείκτη Βig Mac» (Big Mac Index).
Ξεκίνησε σαν χιουμοριστικό γράφημα, που μετρούσε την αγοραστική δύναμη των μισθών στις χώρες του ΟΟΣΑ. Με τον καιρό κατέληξε κάτι σαν θεσμός, περιλαμβάνεται στη διεθνή βιβλιογραφία ενώ έχει γεννήσει και τον όρο «burgernomics» — τα οικονομικά δια μέσω των Burger.
Πλέον ο δείκτης έχει μετονομαστεί σε «ΜcWages Index», για να είναι πιο άμεση η σύνδεση με τους μισθούς. Η ιδέα όμως πίσω από αυτόν παραμένει η ίδια. Ο δείκτης των «μπεργκερο-μισθών» μιμείται, με υπεραπλουστευμένο (μπακαλίστικο θα έλεγε κανείς) τρόπο, τη λογική των Ισοτιμιών Αγοραστικής Δύναμης (ΙΑΔ ή PPP – Puchasing Power Parities).
Η αγοραστική δύναμη… σε μπέργκερ
O Ισοτιμίες Αγοραστικής Δύναμης χρησιμεύουν για να συγκρίνουν το επίπεδο τιμών και το κόστος ζωής σε διαφορετικές χώρες, με βάση ένα κοινό καλάθι αγαθών και υπηρεσιών. Οι φωστήρες του Economist είπαν γιατί να κουραζόμαστε, και να μην επικεντρώσουμε στο κατεξοχήν παγκοσμιοποιημένο αγαθό, που όπως η Κόκα Κόλα πάει παντού και με όλα: το μπέργκερ Big Mac της πολυεθνικής αλυσίδας γρήγορου φαγητού McDonald’s.
Το ετήσιο αποτέλεσμα του Δείκτη Big Mac είναι ένας πρόχειρος υπολογισμός για το πού οι μισθοί «φτουράρνε» περισσότερο, σε μονάδες «μπερκγερικής» δύναμης.
Κάθε χρόνο, ενας μέσος Αμερικανός εργαζόμενος μπορεί να αγοράσει έξι φορές περισσότερα Big Macs στη χώρα του από ό,τι ένας εργαζόμενος στο Μεξικό. Δεν προκαλεί έκπληξη, ότι η Ελλάδα είναι προτελευταία στην κατάταξη του πρώην δείκτη Βig Mac – νυν Δείκτη Μc Μισθών του Εconomist.
O μέσος Έλληνας εργαζόμενος κερδίζει ετησίως με τον μισθό του πέντε φορές λιγότερα μπέργκερ από ό,τι ο Αμερικάνος, που βρίσκεται κυριολεκτικά στην κορυφή της διατροφικής πυραμίδας των Βig Mac.
Eκτός όμως από τον ετήσιο δείκτη μπεργκερο-μισθών, υπάρχει και η αγοραστική δύναμη του δεδουλευμένου ωρομισθίου σε μπέργκερ. Εκεί τα πρωτεία έχουν οι Δανοι, οι Ελβετοί, οι Βέλγοι και οι Αυστραλοί, καθώς εργάζονται λιγότερες ώρες από τους Αμερικανούς συναδέλφους τους.
H μεθοδολογία του Δείκτη Big Mac
Tα μαθηματικά πίσω από τον Δείκτη Μισθών Big Mac, είναι σχετικά απλά: Πρώτον ο Εconomist συλλέγει τα στοιχεία για το μέσο μικτό εισόδημα στις χώρες του ΟΟΣΑ. Μετά τα προσαρμόζει λαμβάνοντας υπόψιν και τη μερική απασχόληση, και τα διαιρεί με το κόστος ενός Big Mac σε τοπικές τιμές κάθε χώρας.
Επίσης υπολογίζει πόσα Big Macs μπορούν να αγοραστούν με κάθε ώρα εργασίας, για να ληφθούν υπόψη οι διαφορές στην αγοραστική δύναμη του ωρομισθίου. Ο μέσος Μεξικανός, για παράδειγμα, εργάζεται 65% περισσότερες ώρες το χρόνο από τον μέσο Γερμανό. Οι Έλληνες έχουν τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία εργασία στην ΕΕ – με 39,8 ώρες.
O πληθωρισμός των μπέργκερ
Σε ορισμένες χώρες, το κόστος ενός Big Mac αυξάνεται ταχύτερα από τους μισθούς, ωθώντας τις χώρες αυτές προς τα κάτω στην κατάταξη. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η τιμή ενός μπέργκερ αυξήθηκε κατά 13% σε σύγκριση με την κατάταξη του περασμένου έτους, φτάνοντας τα 6,05 ευρώ, ενώ οι μισθοί αυξήθηκαν μόνο κατά 4%. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Γερμανία να πέσει πέντε θέσεις στην κατάταξη του φετινού δείκτη. Η Βρετανία και η Ιρλανδία αντιμετωπίζουν επίσης πληθωρισμό στα μπέργκερ, χωρίς να αντισταθμίζεται από την αύξηση των μισθών, και έπεσαν τρεις και τέσσερις θέσεις αντίστοιχα.
Οι αδυναμίες του δείκτη μισθών Big Mac
Ο δείκτης McWages, όπως και ο δείκτης Big Mac πριν από αυτόν, είναι απλώς ένα πρόχειρο εργαλείο. Δεν λαμβάνει υπόψη τους φόρους εισοδήματος και τους φόρους κατανάλωσης – όπως ο ΦΠΑ, οι οποίοι ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Ενώ το Big Mac είναι το ίδιο παντού, ο τρόπος με τον οποίο αμείβονται οι εργαζόμενοι —μέσω διαφορετικών συστημάτων ασφάλισης υγείας και συνεισφορών για συντάξεις, για παράδειγμα— μπορεί να διαφέρει. Τέλος, οι μεταβολές των τιμών των Big Mac δεν είναι οι πλέον αντιπροσωπευτικές για την πορεία του πληθωρισμού σε κάθε χώρα. Γι’αυτό ίσως θα έπρεπε στην Ελλάδα να συστήσουμε έναν Δείκτη Σουβλακο-Μισθών, που σίγουρα θα μας έδειχνε πιο ανάγλυφα τις επιπτώσεις του πληθωρισμού στην αγοραστική δύναμη του μισθού.
Έμφυλο μισθολογικό χάσμα και στα μπέργκερ
Οι μέσοι όροι μπορούν επίσης να συγκαλύψουν μεγάλες ανισότητες εντός των χωρών, όπως το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων, το οποίο παραμένει σταθερό σε ολόκληρο τον ΟΟΣΑ. Για να διερευνήσουμε αυτή την ανισότητα, φέτος προσθέσαμε έναν δείκτη McWages ανά φύλο, υπολογίζοντας τους μέσους μισθούς ανδρών και γυναικών και προσαρμόζοντάς τους στις ώρες εργασίας κάθε ομάδας. Κατά μέσο όρο, διαπιστώσαμε ότι, σε όλες τις πλούσιες χώρες, οι άνδρες κερδίζουν το ισοδύναμο μισού Big Mac ανά ώρα περισσότερο από τις γυναίκες. Το μεγαλύτερο απόλυτο χάσμα παρατηρείται στην Αμερική, με 1,31 Big Mac.
Η Δανία, που κατέλαβε την πρώτη θέση στον δείκτη McWages ανά ώρα, είχε μικρότερη διαφορά μεταξύ των φύλων από τον μέσο όρο, αλλά οι άνδρες εξακολουθούν να μπορούν να αγοράσουν 0,29 περισσότερα χάμπουργκερ από τις γυναίκες. Μόνο το Βέλγιο, που έχει μία από τις χαμηλότερες ετήσιες διαφορές αμοιβών μεταξύ των φύλων στην ΕΕ, ανέτρεψε την κλίμακα: οι γυναίκες εκεί μπορούν να αγοράσουν 0,27 περισσότερα Big Mac ανά ώρα από τους άνδρες. Όσο για τις Ελληνίδες, οι μισθοί τους δεν πιάνουν ούτε καν δύο Big Mac την ώρα.
πηγη in.gr
