Θερμοκρασίες που έφτασαν και σε κάποιες περιπτώσεις ξεπέρασαν τους 34 βαθμούς Κελσίου στο εσωτερικό των σπιτιών στην Ελλάδα το καλοκαίρι, κατέγραψε η έρευνα της Greenpeace με θέμα την υπερθέρμανση των ελληνικών σπιτιών. Η έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάζει σήμερα η Καθημερινή, κατέγραψε σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου (ΕΙΠΑΚ) τις συνθήκες διαβίωσης σε 29 κατοικίες σε Κοζάνη, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Καλαμπάκα, Πάτρα, Αθήνα και Ηράκλειο. Η έρευνα κάλυψε τρεις κατηγορίες σπιτιών: αμόνωτες κατοικίες, κατοικίες με κάποια ενεργειακή αναβάθμιση (από ήπια μέχρι σημαντική) και παθητικά κτίρια (κτίρια που χάρη σε επεμβάσεις διατηρούν την εσωτερική θερμοκρασία με την κατανάλωση της ελάχιστης δυνατής ενέργειας), την περίοδο από τις 15 Ιουλίου έως τις 31 Αυγούστου 2025.
Την περίοδο του καύσωνα που σημειώθηκε στα τέλη Ιουλίου, οι εσωτερικές θερμοκρασίες σε αμόνωτα και ελαφρώς ανακαινισμένα σπίτια έφτασαν κατά μέσον όρο τους 30-32 °C. Η μέγιστη θερμοκρασία (34 °C) καταγράφηκε στην Καλαμπάκα σε σπίτι με ήπια ενεργειακή αναβάθμιση. Σε αρκετές περιπτώσεις στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, τη Λάρισα, και την Καλαμπάκα οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν ακόμη και τους 34 °C τις επόμενες μέρες, παρότι ο καύσωνας είχε τελειώσει. Αξιοσημείωτη είναι η διαφορά στο εσωτερικό των σπιτιών που έχουν υποστεί σημαντικές αλλαγές ως προς την ενεργειακή τους αναβάθμιση. «Στις σημαντικά ανακαινισμένες κατοικίες οι θερμοκρασίες ήταν χαμηλότερες (27-29 °C), ενώ στα παθητικά κτίρια κυμάνθηκαν σταθερά στους 26-28 °C».
Τον Αύγουστο οι θερμοκρασίες παρέμειναν υψηλές. Κατά μέσον όρο οι εσωτερικές θερμοκρασίες στα αμόνωτα σπίτια και σε αυτά με ήπια ενεργειακή αναβάθμιση σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Καλαμπάκα κυμάνθηκαν γύρω στους 29 °C, ενώ σε εκείνα με σημαντική ενεργειακή αναβάθμιση γύρω στους 27-28 °C και τέλος στα παθητικά στους 26 °C. Στην Πάτρα το θερμόμετρο σκαρφάλωσε μέχρι και τους 35 °C σε αμόνωτη κατοικία, ενώ κατά μέσον όρο οι εσωτερικές θερμοκρασίες στα σπίτια που δεν διαθέτουν μόνωση κυμάνθηκαν γύρω στους 31 °C. Η παθητική κατοικία κυμάνθηκε γύρω στους 28 °C. Στην Κοζάνη, τέλος, όπου συνολικά καταγράφηκαν πιο ήπιες εξωτερικές θερμοκρασίες παρουσιάζονται λιγότερο έντονες διακυμάνσεις, καθώς οι εσωτερικές θερμοκρασίες παρέμειναν μεταξύ 26 και 28 °C στο πρώτο μισό του Αυγούστου και από 27 °C και κάτω στο δεύτερο μισό του μήνα χωρίς έντονες διαφορές μεταξύ των αμόνωτων και των ήπιων ενεργειακών αναβαθμίσεων. Το παθητικό σπίτι παρέμεινε σταθερά γύρω στους 26 °C.
Η έρευνα απέδειξε πως οι συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν σε πολλά σπίτια ανά τη χώρα απέχουν κατά πολύ από το ιδανικό έτσι όπως έχει οριστεί από διάφορους οργανισμούς. Σύμφωνα με το ΤΕΕ, η επιθυμητή θερινή θερμοκρασία για κατοικίες ορίζεται στους 26 °C. Σε πολλές κατοικίες της έρευνας αυτό το όριο ξεπεράστηκε, ενώ σε κάποιες η πραγματική θερμοκρασία ήταν υψηλότερη ακόμα και κατά 9 βαθμούς. Αντίστοιχες παρατηρήσεις εξήχθησαν και για την υγρασία και τις εκπομπές CO2, που επίσης καταγράφηκαν. Σε περιοχές όπου η εξωτερική υγρασία είναι υψηλή, όπως στην Κρήτη και στη Θεσσαλονίκη, η εσωτερική υγρασία έφτασε έως και 65%-70% σε αμόνωτα σπίτια, επηρεάζοντας σημαντικά την άνεση των κατοίκων, τη στιγμή που τα αποδεκτά όρια είναι 35%-55%. Ακόμα, παρατηρήθηκε πως σε πολλές κατοικίες τα επίπεδα ξεπέρασαν τα 1.000 ppm, που είναι το όριο της αποδεκτής συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα εντός κατοικιών. «Η μέγιστη μέτρηση καταγράφηκε σε αμόνωτο διαμέρισμα στην Πάτρα όπου λόγω κλειστών παραθύρων και χρήση κλιματιστικού η συγκέντρωση CO2 ξεπέρασε ακόμη και τα 3.000 ppm. Στα παθητικά σπίτια, ο μηχανικός αερισμός, ο οποίος εξασφαλίζει τη συνεχόμενη εναλλαγή αέρα, κράτησε τα επίπεδα του CO2 εντός του ορίου των 1.000 ppm καθ’ όλη τη διάρκεια της έρευνας».
Χάραξη πολιτικής
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα περισσότερα ελληνικά σπίτια δεν μπορούν να προστατεύσουν επαρκώς τους κατοίκους από τις ολοένα αυξανόμενες θερινές θερμοκρασίες. «Είναι πολύ σημαντικός ο τομέας της κατοικίας για τη χάραξη κλιματικής πολιτικής τόσο με στόχο την αντιμετώπιση όσο και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Τα κτίρια στα οποία ζούμε και εργαζόμαστε πρέπει να μας παρέχουν τις κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης», τονίζει ο Κώστας Καλούδης, υπεύθυνος της εκστρατείας για το Κλίμα και την Ενέργεια στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, προσθέτοντας πως είναι σημαντικό τα δεδομένα αυτά να τροφοδοτήσουν τις πολιτικές που διαμορφώνει η χώρα για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων της.
«Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε επιτέλους δεδομένα για αυτό που βιώνουμε στην καθημερινότητά μας. Η πολιτική ανάσχεσης της κλιματικής κρίσης πρέπει να έχει στο κέντρο της τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης όλων και κυρίως των πιο ευάλωτων», συμπληρώνει ο Αλκης Καφετζής, συντονιστής του πρότζεκτ για τη θερινή ενεργειακή φτώχεια στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.
Σύμφωνα με τον Στέφανο Παλλαντζά, πρόεδρο του ΕΙΠΚ, το συμπέρασμα της έρευνας είναι η συνειδητοποίηση ότι διαθέτουμε πολύ κακής ποιότητας κτίρια, με αποτέλεσμα οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται σε αυτά να είναι πάνω από το κανονικό. Πάνω από τις μισές κατοικίες στην Ελλάδα έχουν χτιστεί πριν από το 1980, σε μια εποχή που δεν υπήρχε κανονισμός θερμομόνωσης, η έρευνα προτείνει ενεργειακές αναβαθμίσεις των κτιρίων. «Η διαφορά της θερμοκρασίας στα παθητικά κτίρια είναι πολύ αισθητές. Είναι μονόδρομος οι παρεμβάσεις μεγάλης κλίμακας. Στο μέλλον η κατανάλωση ενέργειας θα εκτοξευθεί τα καλοκαίρια και θα είναι πολύ ακριβή», σημειώνει ο κ. Παλλαντζάς.
