Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και των συνδικάτων στη δυνατότητα 13ωρης απασχόλησης εργαζόμενου στον ίδιο εργοδότη που προβλέπεται στο εργασιακό νομοσχέδιο φέρνει στο προσκήνιο «εργαλεία» ευέλικτου ωραρίου που είχαν εφαρμοστεί πρόσφατα, χωρίς ωστόσο να βρουν ιδιαίτερη ανταπόκριση στην αγορά εργασίας. Mόλις 14 μήνες έχουν περάσει από την εφαρμογή της εξαήμερης εργασίας (1/7/2024), η οποία προκάλεσε την κατακραυγή των social media, με τους χρήστες να σημειώνουν ότι πρόκειται για «ένα τεράστιο βήμα προς τα πίσω, προς τον εργασιακό Μεσαίωνα».
Αλλά και τα διεθνή μέσα «New York Times», «Handelsblatt», «Guardian», BBC, «Washington Post» και CNBC μάς έβαλαν στο στόχαστρο, κάνοντας λόγο για μέτρο που θυμίζει τα μνημόνια. Το CNBC έκανε λόγο για ένα αμφιλεγόμενο μέτρο, αναφέροντας: «Οι Ελληνες εργαζόμενοι εργάστηκαν κατά μέσο όρο 1.886 ώρες το 2022, περισσότερες από τον μέσο όρο των ΗΠΑ (1.811) και τον μέσο όρο της Ε.Ε. (1.571)».
Μάλιστα, ο βρετανικός «Guardian» σημείωσε: «Μπορεί οι εταιρείες σε χώρες ανά τον κόσμο να επεξεργάζονται την ιδέα εφαρμογής συντομότερων εβδομάδων εργασίας, αλλά στην Ελλάδα οι εργαζόμενοι ενημερώθηκαν ότι εφεξής μπορούν να εργάζονται και μία έκτη ημέρα, σε ένα ανορθόδοξο βήμα με στόχο την ενίσχυση της παραγωγικότητας».
Το πενθήμερο
Από την πλευρά της, η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως είχε αντικρούσει τις ενστάσεις αναφέροντας ότι «δεν αλλάζει επ’ ουδενί ο κανόνας της πενθήμερης εργασίας, απλώς δίνεται κατ’ εξαίρεση η δυνατότητα σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις για μία ημέρα έκτακτης εργασίας, ενώ παραμένει σε ισχύ η δυνατότητα και για τετραήμερη και άλλες μορφές ευέλικτης εργασίας. Το μέτρο αφορά μόνο επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας, όπως για παράδειγμα εργοστάσια που έχουν συνεχή λειτουργία, συνεχή παραγωγή, κυλιόμενες βάρδιες και στα οποία παρατηρούνταν έλλειψη του απαραίτητου ανθρώπινου δυναμικού για κάποιες από αυτές, για την 4η βάρδια συνήθως, και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο προβλέφθηκε αυτή η δυνατότητα με αδρές αμοιβές υπέρ των εργαζομένων».
Τι έγινε όμως στην πράξη; Πόσες επιχειρήσεις έκαναν χρήση του 6ήμερου; Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, υποβλήθηκαν συνολικά 5.347 αιτήσεις. Από αυτές απορρίφθηκαν οι 3.476 (65,008%) γιατί αφορούσαν κλάδους που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου. Για παράδειγμα, σύμφωνα με καταγγελίες συνδικαλιστών, την εφαρμογή του εξαήμερου ζήτησαν ακόμα και μίνι μάρκετ και φούρνοι, που προφανώς δεν είναι επιχειρήσεις «διαρκούς πυρός» όπως μια χαλυβουργία. Οι αιτήσεις που εγκρίθηκαν ανέρχονται σε 1.871, που αντιστοιχούν σε 345 εργοδότες και 519 παραρτήματα σε σύνολο 371.400 επιχειρήσεων. Δηλαδή, εγκρίθηκε μόνο το 0,1397% των αιτήσεων, που σημαίνει πολύ κακό για το τίποτα!
Κύκλοι του υπουργείου Εργασίας σχολιάζουν ότι η πραγματικότητα διαψεύδει τους καταστροφολόγους. «Πέρασε πάνω από ένας χρόνος και τα επίσημα στοιχεία διαψεύδουν την αντιπολίτευση και εκθέτουν τους καταστροφολόγους. Από τις 371.400 επιχειρήσεις της χώρας μας, η δυνατότητα έκτακτης βάρδιας εγκρίθηκε σε πόσες νομίζετε; Σε 519. Ποσοστό 0,14%», τονίζουν χαρακτηριστικά.
Οι 13 ώρες την ημέρα
Tην ίδια ώρα, έντονα αντέδρασαν αντιπολίτευση και συνδικάτα στη δυνατότητα ο εργαζόμενος να εργάζεται κατ’ εξαίρεση έως 13 ώρες ημερησίως στον ίδιο εργοδότη (ίσχυε σε δύο ή περισσότερους) υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται πιστά τα όρια ανάπαυσης και του μέγιστου ορίου εβδομαδιαίων ωρών εργασίας. Σημειώνεται ότι οι 13 ώρες εργασίας δεν μπορούν να εφαρμόζονται σε καθημερινή βάση, αλλά μεμονωμένα, αν οι ανάγκες της επιχείρησης δημιουργούν την προϋπόθεση για μια τέτοια αύξηση στο ωράριο. Σε κάθε περίπτωση, στο σχέδιο νόμου που βρίσκεται σε διαβούλευση ορίζεται πως διατηρούνται οι 48 ώρες υπερωρίας στο τετράμηνο και οι 150 ώρες υπερωρίας σε ετήσια βάση ως ανώτατο επιτρεπτό όριο. Συνεπώς, ένας εργαζόμενος μπορεί να εργαστεί 13 ώρες ημερησίως έως συνολικά 37,5 ημέρες τον χρόνο. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, από τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. πάνω από 10 αναγνωρίζουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο τη δυνατότητα 13ωρης ημερήσιας υπερωριακής εργασίας. Η υπερωριακή απασχόληση (δηλαδή η 10η έως η 13η ώρα σε μία ημέρα) απαιτεί τη συναίνεση του εργαζόμενου, ο οποίος προστατεύεται ρητά από την απόλυση σε περίπτωση που αρνηθεί να εργαστεί υπερωριακά. Το υπουργείο Εργασίας δηλώνει κατηγορηματικά ότι το οκτάωρο ημερήσιας απασχόλησης είναι κεκτημένο και παραμένει σε απόλυτη ισχύ.
Πάντως, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Μetron Αnalysis για λογαριασμό του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, 9 στους 10 εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα τάσσονται υπέρ της μείωσης του ωραρίου εργασίας και 6 στους 10 διαφωνούν με την απασχόληση έως 13 ώρες, θεωρώντας ότι οι επιπλέον ώρες επιδρούν αρνητικά στη ζωή τους (ιδίως στις γυναίκες), ενώ τους αποτρέπει από την απόκτηση παιδιών.
