Ο πληθυσμός των νέων ηλικίας 20 έως 30 ετών στην Ελλάδα έχει μειωθεί κατά 36% μέσα στην τελευταία 20ετία.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η πτωτική τάση δεν ανακόπτεται: γήρανση του πληθυσμού, υπογεννητικότητα, μεταφορά της κατοικίας στο εξωτερικό για αναζήτηση καλύτερης θέσης εργασίας εξακολουθούν να επιδεινώνουν τους δείκτες. Για πρώτη φορά η γενιά των 20άρηδων (ηλικίας από 20 έως 29 ετών) αριθμεί λιγότερα από ένα εκατομμύριο άτομα, έναντι 1,15 εκατομμυρίου στο δεύτερο τρίμηνο του 2015 και 1,56 εκατομμυρίου στο δεύτερο τρίμηνο του 2005.
Μικρά ποσοστά απασχόλησης
Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα βρέθηκε στο προσκήνιο μετά τις εξαγγελίες της κυβέρνησης στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης και τη θέσπιση φορολογικών ελαφρύνσεων βάσει ηλικίας.
Στόχος των μέτρων η αύξηση της απασχόλησης στις συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, στις οποίες μάλιστα η Ελλάδα εμφανίζεται να υστερεί αισθητά συγκριτικά με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Δηλαδή, από τη μια υπάρχει η συνεχιζόμενη συρρίκνωση του πληθυσμού και από την άλλη τα πολύ χαμηλά ποσοστά απασχόλησης.
Από τους 997.000 πολίτες αυτής της χώρας ηλικίας 20 έως 29 ετών εργάζονται οι 574.600, δηλαδή περίπου οι 58 στους 100. Οι υπόλοιποι είτε κατατάσσονται στους ανέργους είτε στους μη οικονομικά ενεργούς, καθώς ειδικά στο ξεκίνημα της συγκεκριμένης ηλικιακής 10ετίας συνεχίζονται και οι σπουδές.
Αυτό αποτυπώνεται έντονα και στους αριθμούς: Στην ηλικιακή ομάδα 20-24 ετών (454.200 συνολικά στη χώρα) οι 219.800 είναι μη οικονομικά ενεργοί, με την αναλογία να φθάνει στο 48,4%), ενώ στην ηλικιακή ομάδα 25 έως 29 ετών από τους 542.800, μη οικονομικά ενεργοί είναι οι 102.800 δηλαδή οι 19 στους 100.
Τα ποσοστά ανεργίας των νέων στην Ελλάδα παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Στην ηλιακή ομάδα 20 έως 24 ετών το ποσοστό ξεπερνάει το 17% και στην ηλικιακή ομάδα 25 έως 29 ετών διαμορφώνεται περίπου στο 13,5%.
Ο αριθμός των άνεργων νέων όμως είναι μικρός και αυτό είναι απόρροια της συρρίκνωσης του πληθυσμού, από όπου και ξεκινούν όλα: αν μηδενιζόταν η ανεργία των νέων στην Ελλάδα, ο αριθμός των απασχολουμένων στη χώρα θα αυξανόταν κατά 100.000 άτομα: 40.200 δηλώνουν άνεργοι στις ηλικίες 20 έως 24 και 59.500 στις ηλικίες 25 έως 29 ετών.
Για ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της απασχόλησης θα πρέπει είτε να μειωθεί ο αριθμός των μη οικονομικά ενεργών νέων (σ.σ.: π.χ. να εργαστούν ταυτόχρονα με τις σπουδές ή να ολοκληρώσουν ταχύτερα τις σπουδές) είτε να υπάρξουν «εισροές» από το εξωτερικό, δηλαδή να πειστούν νέοι να επιστρέψουν στην Ελλάδα και στην εγχώρια αγορά εργασίας.
Πού εργάζονται
Εδώ ανακύπτει το επόμενο μεγάλο ζήτημα: Τι έχει να προσφέρει σήμερα η ελληνική αγορά εργασίας στον νέο και με ποιες αποδοχές. Η κατάσταση σήμερα αποτυπώνεται ως εξής:
1. Από τους 312.200 άνδρες απασχολουμένους ηλικίας 20 έως 30 ετών το 2024, οι 213.900 εργάζονταν στις υπηρεσίες. Οι 133.000, δηλαδή το 42,6%, έχουν βρει δουλειά σε ξενοδοχεία και εστίαση, και μόλις 44.100 σε χρηματοπιστωτικές ή επιχειρηματικές δραστηριότητες. Στον πρωτογενή τομέα απασχολούνται μόλις 33.100 άτομα.
Νέοι στο Δημόσιο δεν υπάρχουν, παρά ελάχιστοι: Μόλις το 7,1% των ανδρών ηλικίας 20-24 ετών και το 11,4% των ατόμων ηλικίας 25 έως 29 ετών έχουν θέση στο Δημόσιο, ενώ πάνω από το 50% των νέων απασχολούνται σε πολύ μικρές επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες κατά κανόνα προσφέρουν και χαμηλότερους μισθούς.
2. Η εικόνα της απασχόλησης στις νέες γυναίκες δεν διαφέρει ουσιαστικά σε σχέση με την αντίστοιχη των ανδρών. Βεβαίως, ουσιαστικά δεν υπάρχει απασχόληση στον πρωτογενή τομέα (από τις 260.800 απασχολούμενες νέες, μόλις 5.400 απασχολούνται στον γεωργικό τομέα). Η μεγάλη πλειονότητα των νέων γυναικών είναι στον τριτογενή τομέα (239.700) και μοιράζονται σε εστίαση, τουρισμό και πωλήσεις, κυρίως σε εμπορικά καταστήματα.
Η επιχειρηματικότητα στους νέους είναι ελάχιστα διαδεδομένη. Αυτοαπασχολούμενοι άνδρες ηλικίας έως 29 ετών είναι μόλις 40.000 και η συντριπτική πλειονότητα είναι μισθωτοί (247.600). Στις γυναίκες η αυτοαπασχόληση αφορά μόνο 20.300 άτομα.
Τα στοιχεία των μισθών
Οσον αφορά το ερώτημα «με πόσα αμείβονται οι νέοι», υπάρχει πάντοτε το στοιχείο της αμφισβήτησης των στατιστικών –κυρίως η εικόνα σχηματίζεται από το περιεχόμενο των φορολογικών δηλώσεων αλλά και τις ΑΠΔ που υποβάλλονται στα ασφαλιστικά ταμεία– λόγω των «μαύρων» εισοδημάτων.
Η «επίσημη» εικόνα πάντως είναι αποκαρδιωτική:
Οι τέσσερις στους δέκα φορολογουμένους ηλικίας έως 30 ετών δηλώνουν ετήσιο φορολογητέο εισόδημα κάτω από 5.000 ευρώ, ενώ επιπλέον 34% κινείται στην περιοχή από τις 5.000 έως τις 10.000 ευρώ.
Ατομικό εισόδημα από 20.000 έως 50.000 ευρώ έχει το 2,8% του συνόλου (δηλαδή 23.439 άτομα σε έναν πληθυσμό 846.475 νέων που έχουν ΑΦΜ και κάνουν δήλωση), ενώ το φράγμα των 50.000 ευρώ σπάνε… 709 άτομα.
