Στα Ζαγοροχώρια, ένα φθινοπωρινό απόγευμα, η εικόνα είναι γνώριμη και σχεδόν κινηματογραφική. Eνα πέτρινο καφενείο γεμάτο με παρέες, ξύλινα τραπέζια φορτωμένα με μεζέδες και καραφάκια τσίπουρου να γεμίζουν τα ποτήρια. Οι ιστορίες πλέκονται γύρω από τα ποτήρια, οι συζητήσεις δυναμώνουν και κάθε γουλιά μοιάζει να φέρνει πιο κοντά τους ανθρώπους. Το τσίπουρο εδώ δεν είναι απλώς ένα ποτό, είναι η ίδια η ψυχή της ελληνικής φιλοξενίας.
Aυτή η εικόνα στηρίζεται σε μια πραγματικότητα που αποτυπώνεται με σαφήνεια στους αριθμούς: η ελληνική ποτοποιία, όπως καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ για το 2025, αποδεικνύει ανθεκτικότητα και παραμένει ένας από τους σταθερότερους κλάδους της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών. «Σύμφωνα με την τελευταία ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ (Αύγουστος 2025), ο δείκτης για τα μη διαρκή καταναλωτικά αγαθά -κατηγορία στην οποία υπάγονται και τα αλκοολούχα ποτά- κατέγραψε ετήσια αύξηση +0,7%, ενώ ο κλάδος της ποτοποιίας σημείωσε τον Αύγουστο του 2025 ετήσια αύξηση 3,8% στον δείκτη τιμών παραγωγού -γεγονός που δείχνει ανθεκτικότητα της ελληνικής απόσταξης μέσα σε ένα γενικά ασταθές βιομηχανικό περιβάλλον. Το μήνυμα είναι ότι σε μια αγορά που δοκιμάζεται, η ποτοποιία μένει όρθια.
Με τον τίτλο Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), το ούζο είναι άρρηκτα δεμένο με την Ελλάδα, αναγνωρισμένο διεθνώς ως γνήσιο προϊόν που εκφράζει το άρωμα του Αιγαίου και της μεσογειακής κουλτούρας. Eχει γίνει το πιο αναγνωρίσιμο ελληνικό απόσταγμα διεθνώς, γεμίζοντας τραπέζια από το Αιγαίο μέχρι το Βερολίνο και από τη Νέα Υόρκη μέχρι τη Μελβούρνη. Αποτελεί πρεσβευτή της Ελλάδας σε παγκόσμιο επίπεδο, προϊόν που συμβολίζει τις διακοπές, τη θάλασσα, την ελευθερία. Οι εξαγωγές του παραμένουν σταθερές και οι μεγάλες αγορές -Γερμανία, Κύπρος, ΗΠΑ- συνεχίζουν να το τοποθετούν σε περίοπτη θέση. Το τσίπουρο, από την άλλη, είναι η ζεστασιά του χειμώνα. Είναι το ποτό που ενώνει τις παρέες γύρω από το τζάκι, που συνοδεύει τις κουβέντες σε χωριά και πόλεις, που γίνεται αφορμή για γιορτή ακόμη και σε δύσκολες στιγμές. Η αξία του δεν μετριέται μόνο σε οικονομικούς δείκτες, αλλά κυρίως στη συλλογικότητα που δημιουργεί: ένα καραφάκι τσίπουρο δεν είναι ποτέ υπόθεση ενός ανθρώπου, αλλά μιας παρέας.
Από βιομηχανικής σκοπιάς, η ανθεκτικότητα που καταγράφεται από την ΕΛΣΤΑΤ δείχνει ότι το τσίπουρο και το ούζο αποτελούν «σταθερά σημεία» σε έναν κλάδο που συχνά δοκιμάζεται από τις διεθνείς αναταράξεις. Το γεγονός ότι οι τιμές στην ποτοποιία αυξάνονται, έστω και συγκρατημένα, αποδεικνύει την αφοσίωση του κοινού και τη σταθερή κατανάλωση. Ουσιαστικά, τα αποστάγματα αυτά έχουν ξεπεράσει τα όρια ενός απλού προϊόντος και έχουν γίνει πολιτισμικά σύμβολα, με ισχυρή θέση τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και στις εξαγωγές.
Η σημασία της ποτοποιίας για την ελληνική οικονομία είναι μεγάλη. Ο κλάδος στηρίζει εκατοντάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα, ιδιαίτερα στην Ηπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, περιοχές όπου η παραγωγή τσίπουρου είναι βαθιά ριζωμένη στην τοπική ταυτότητα. Τα αποστακτήρια δίνουν δουλειά σε χιλιάδες ανθρώπους, συμβάλλουν στις τοπικές οικονομίες και ενισχύουν την ελληνική εξαγωγική δραστηριότητα. Το τσίπουρο δεν αποτελεί απλώς ένα παραδοσιακό ελληνικό απόσταγμα, είναι ένας ζωντανός κρίκος με την πολιτιστική μας κληρονομιά. Σε ορισμένες περιοχές της χώρας, όπως η Μακεδονία, η Θεσσαλία (με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Τύρναβο) και η Κρήτη (όπου είναι γνωστό ως τσικουδιά), το τσίπουρο έχει αποκτήσει την ευρωπαϊκή σφραγίδα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Αλλά η ποτοποιία δεν είναι μόνο αριθμοί και δείκτες. Είναι και πολιτισμικό κεφάλαιο. Στη Γαλλία το κρασί και στη Σκωτία το ουίσκι αποτελούν προϊόντα-σύμβολα, φορείς ταυτότητας. Στην Ελλάδα, τον ρόλο αυτόν τον έχουν το τσίπουρο και το ούζο. Η εμπειρία τους ξεπερνά την κατανάλωση και γίνεται κομμάτι της ζωής.
Το 2025, με την οικονομία να δοκιμάζεται, τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μας θυμίζουν ότι υπάρχουν κλάδοι που συνεχίζουν να αντιστέκονται. Η ποτοποιία είναι ένας από αυτούς. Και το μυστικό της δεν είναι άλλο από τον συνδυασμό παράδοσης και συνέχειας. Οι παραγωγοί κρατούν ζωντανές τις παλιές συνταγές, ενώ παράλληλα προσαρμόζονται στις νέες απαιτήσεις της αγοράς, από τη βιώσιμη παραγωγή μέχρι την πράσινη μετάβαση.
