Ένα σημαντικό θαλάσσιο ρεύμα στον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό αποδυναμώνεται όλο και περισσότερο, με ορατό τον κίνδυνο της καττάρρευσής του, λόγω της κλιματικής αλλαγής , σύμφωνα με νέα μελέτη.
Οι επιστήμονες αναφέρουν ότι ο Βορειατλαντικό Υποτροπικός Στρόβιλος – ένα τεράστιο σύστημα περιστρεφόμενων ωκεάνιων ρευμάτων νότια της Γροιλανδίας – χάνει την σταθερότητά του από τη δεκαετία του 1950.
Πλέον, όμως, προσεγγίζει ένα «σημείο καμπής», το οποίο αν ξεπεραστεί, θα μπορούσαν να προκληθούν ξαφνικές και δραματικές κλιματικές αλλαγές.
Ωστόσο, αυτή η αποδυνάμωση του συγκεκριμένου θαλάσσιου ρεύματος θα μπορούσε να οδηγήσει την Ευρώπη σε μια νέα «Μίνι Εποχή των Παγετώνων», μια δραματική περίδο με χαμηλές τοπικές θερμοκρασίες, όπως αυτή από το 1300 έως το 1850.
Κατά την τελευταία αυτή περίοδο, τα ποτάμια πάγωσαν και οι σοδειές καταστράφηκαν, όταν οι θερμοκρασίες έπεσαν στους 2 βαθμούς Κελσίου.
«Τα αποτελέσματα της μελέτης αποδεικνύουν ότι ο Βόρειος Ατλαντικός Ωκεανός έχει χάσει την σταθερότητά του, υποδεικνύοντας ότι η κατάσταση πλησιάζει σε ένα σημείο καμπής, αν και παραμένει αβέβαιο το πότε θα φτάσει σε αυτό», ανέφερε.
Στην ωκεανογραφία, ένας στρόβιλος είναι ένα μεγάλο σύστημα ωκεάνιων ρευμάτων στην θαλάσσια επιφάνεια, που κινούνται κυκλικά, ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου.
Ο Βορειατλαντικός Υποτροπικός Στρόβιλος είναι ένας από τους πέντε μεγάλους υποτροπικούς στροβίλους του κόσμου, που αποτελούν μέρος της Ατλαντικής Μεσημβρινής Κυκλοφορίας Ανατροπής (AMOC), δηλαδή του τεράστιου συστήματος ωκεάνιων ρευμάτων, που μεταφέρει ζέστη σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς και θρεπτικά συστατικά και διοξείδιο του άνθρακα στα βαθύτερα σημεία των ωκεανών.
Γνωστός κι ως «ο μεταφορικός ιμάντας του ωκεανού», η AMOC παρέχει ζεστό νερό στην επιφάνεια του ωκεανού βορειότερα των τροπικών περιοχών, στο βόρειο ημισφαίριο, κρατώντας την Ευρώπη και τις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ σε μια μέση θερμοκρασία, ούτε πολή υψηλή, ούτε πολύ χαμηλή.
Ωστόσο, λόγω της κλιματικής αλλαγής, και τα δύο συστήματα θα μπορούσαν να περάσουν ένα σημείο καμπής και να καταρρεύσουν, το οποίο σημαίνει ότι η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική θα κληθούν να αντιμετωπίσουν πολύ δύσκολους χειμώνες.
Στα πλαίσια της μελέτης τους, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από αχιβάδες, που βρήκαν γύρω από την περιοχή του Βορείου Ατλαντικού, οι οποίες είχαν κρυμμένα μυστικά στα όστρακά τους. Εστίασαν σε δύο είδη, στις σκληρές γυαλιστερές και στα γαϊδουροχτένια, που ζουν θαμμένα στον βυθό του Βορείου Ατλαντικού.
Η αχιβάδα δημιουγρεί και προσθέτει ένα νέο τμήμα στο όστρακό της με το πέρασμα του χρόνου, πάνω στο οποίο μπορεί κανείς να δει τις περιβαλλοντικές συνθήκες για εκατοντάδες χρόνια, όπως συνηθίζεται, για παράδειγμα, στους
κορμούς των δέντρων. Ή με πιο απλά λόγια, η χημική σύσταση των οστράκων παρέχει πληροφορίες για το θαλάσσιο νερό, στο οποίο αναπτύχθηκε η αχιβάδα.
Έτσι, τα ισότοπα οξυγόνου και άνθρακα στα όστρακα παρέχουν πληροφορίες για διαδικασίες στο θαλάσσιο περιβάλλο, όπως οι ανά τόπο αλλαγές στις περιστροφές.
«Εμείς δεν έχουμε παρατηρήσει τις εμταβολές στον ωκεανό από το μακρινό παρελθόν, αλλά τα μέρη των οστράκων των αχιβάδων μας δίνουν μια αδιάκοπη ετήσια καταγραφή εκατοντάδων ετών», τόνισε η Δρ. Νάβα.
Τα δεδομένα αποκάλυψαν ότι ο Βορειατλαντικός Υποτροπικός Στρόβιλος είχε δύο «φάσεις αποσταθεροποίησης» τα τελευταία 150 χρόνια, υπονοώντας ότι η κατάσταση πλησιάζει σε ένα σημείο καμπής. Η πρώτη συνέβη στις αρχές του 20ού αιώνα, πριν από την δεκαετία του 1920, ενώ η δεύτερη άρχισε γύρω στο 1950 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Έτσι, ο Βορειατλαντικός Υποτροπικός Στρόβιλος μπορεί να κινείται προς ένα σημείο, του οποίου το πέρασμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε «καυταστροφικές, μη αναστρέψιμες αλλαγές» στο κλίμα μας, καθώς και σε ακραία καιρικά φαινόμενα, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, κι αλλαγές στα παγκόσμια μοτίβα υετών.
Ενώ θα είναι λιγότερο καταστροφικό από την κατάρρευση του AMOC, θα έχει και πάλι σημαντική επίδραση, με πιο συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα σε περιοχές του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού και έντονου ψύχους στην Ευρώπη.
Το Ηνωμένο Βασίλειο και το βόρειο τμήμα της Ευρώπης θα αντιμετώπιζαν πιο δύσκολους χειμώνες, παρόμοιων με αυτών σε μέρη του Καναδά, ενώ θα σημειωνόταν δραματική αύξηση της στάθμης της θάλασσας στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ.
Ενώ ο συγκεκριμένος στρόβιλος μοιάζει «να έχει αποδυναμωθεί απότομα, δεν θα καταρρεύσει εντελώς», καθώς στηρίζεται στους ανέμους, σύμφωνα με την Δρ. Νάβα.
«Μια τέτοια αποδυνάμωση θα μείωνε την ζέστη, που μεταφέρεται από τα ωκεάνια ρεύματα, όπως η πυροδότηση μιας αλυσίδας κλιματικών αλλαγών, περιλαμβανομένων περισσότερων ακραίων καιρικών φαινομένων, ισχυρότερων εποχιακών αντιθέσεων στην Ευρώπη και μεταβολές στις βροχοπτώσεις παγκοσμίως», ανέφερε.
Ωστόσο, η αποδυνάμωση του στροβίλου προέκυψε κατά τα πρώτα χρόνια της Μίνι Εποχής των Παγετώνων, υποδεικνύοντας ότι παρόμοιες κλιματικές αλλαγές θα μπορούσαν να παρατηρηθούν ξανά, ακόμα κι αν η AMOC δεν καταρρεύσει.
<<To λιώσιμο των πολικών πάγων, λόγω της κλιματικής αλλαγής, παίζει ρόλο στην αποδυνάμωση των ωκεάνιων ρευμάτων και ωθεί την κατάσταση πιο μοντά στο σημείο καμπής. Οπότε, η μείωση των εκπομπών είναι ο καλύτερις τρόπος να αποτρέψουμε κάτι τέτοιο στον Ατλαντικό Ωκεανβό», τόνισε.
