7 Οκτωβρίου 2008
Οι Σουηδοί επιχειρηματίες Daniel Ek και Martin Lorentzon ιδρύουν αυτό που πολλοί περιγράφουν σαν ένα «τζουκ μποξ στο cloud», το Spotify. Σήμερα, η υπηρεσία streaming διαθέτει σχεδόν 670 εκατ. ενεργούς χρήστες τον μήνα και 276 εκατ. premium συνδρομητές σε 184 χώρες και περιοχές.
«Δεν φτιάχνεις μια εταιρεία μουσικής εάν πιστεύεις ότι θα γίνεις ‘βρόμικα’ πλούσιος», είχε πει κάποτε στους Financial Times ο Daniel Ek.
Όμως αυτό ακριβώς έκανε ο 42χρονος Σουηδός. Ο άνθρωπος που έσωσε τη βιομηχανία της μουσικής απέκτησε, κάνοντάς το, μια περιουσία σχεδόν 10 δισ. δολαρίων.
Ο Ek μεγάλωσε σε ένα εργατικό προάστιο της Στοκχόλμης. Από παιδί είχε πάθος με τη μουσική και την τεχνολογία, έχοντας αποκτήσει την πρώτη του κιθάρα στα τέσσερα και τον πρώτο του υπολογιστή στα πέντε. Έμαθε αγγλικά βλέποντας MTV και περνούσε ώρες γράφοντας τραγούδια από το ραδιόφωνο. Από τα 14 του άρχισε να στήνει ιστοσελίδες επί πληρωμή, φτάνοντας στα 16 του να βγάζει περισσότερα χρήματα από τους γονείς του.
Όταν η Google απέρριψε την αίτηση για δουλειά που είχε κάνει, με το σκεπτικό ότι δεν είχε πτυχίο πανεπιστημίου, ο Ek, σε μια στιγμή εφηβικής επανάστασης, αποφάσισε να ανταγωνιστεί τον κολοσσό της τεχνολογίας.
Έτσι, ίδρυσε την Advertigo, μια εταιρεία online marketing, την οποία πούλησε το 2006. Στα 22 του χρόνια είχε κιόλας επιτύχει το στόχο της ζωής του, που δεν ήταν άλλος από το να γίνει πλούσιος. Αφότου πούλησε την εταιρεία του για 1,25 εκατ. δολάρια, αποφάσισε να… συνταξιοδοτηθεί. Νοίκιασε ένα μεγάλο σπίτι στην Στοκχόλμη, αγόρασε μια κόκκινη Ferrari και άρχισε να γυρίζει στα κλαμπ, όπου έκλεινε πάντα τα καλύτερα τραπέζια και περιστοιχιζόταν από εντυπωσιακά κορίτσια. Αφότου έζησε τη μεγάλη ζωή για έναν χρόνο, μια μέρα συνειδητοποίησε ότι ήταν δυστυχισμένος. «Δεν είχα ιδέα πώς ήθελα να ζήσω τη ζωή μου. Κανείς δεν σου μαθαίνει τι να κάνεις όταν γίνεις οικονομικά ανεξάρτητος», θα παραδεχόταν αργότερα.
Πούλησε τη Ferrari, ξενοίκιασε το διαμέρισμα και μετακόμισε σε μια καλύβα, κοντά στο σπίτι των γονιών του, για να σκεφτεί τι ήθελε να κάνει στη ζωή του. Αλλά οι σκέψεις του πάντα γυρνούσαν στη βιομηχανία της μουσικής. Όπως πολλοί νέοι της γενιάς του, ο Ek είχε εμμονή με το Napster, την πρωτοποριακή για την εποχή της υπηρεσία file sharing, που με την υπόσχεση των δωρεάν απεριόριστων τραγουδιών, άνοιξε την πόρτα στην πειρατεία και γονάτισε τη βιομηχανία της μουσικής, πριν οι δισκογραφικές εταιρείες καταφέρουν να τη «σκοτώσουν» για της δικαστικής οδού. «Ξανά και ξανά σκεφτόμουν ότι το Napster ήταν μια τόσο καταπληκτική εμπειρία για τον καταναλωτή και ήθελα να δω εάν μπορούσε να γίνει μια βιώσιμη επιχείρηση», έχει πει.
Κάπως έτσι, γεννήθηκε το Spotify. Ο Ek και ο Lorentzon οραματίστηκαν μια πλατφόρμα που θα παρείχε στους χρήστες άμεση πρόσβαση σε μια τεράστια βιβλιοθήκη μουσικής, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι καλλιτέχνες και οι κάτοχοι δικαιωμάτων θα λαμβάνουν δίκαιη αποζημίωση.
Η άνοδος του Spotify ήταν γρήγορη. Μέχρι το 2011, είχε επεκτείνει τον κατάλογό του σε περισσότερα από 10 εκατ. κομμάτια και είχε χρήστες σε 7 ευρωπαϊκές χώρες. Το Spotify επεκτάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, διευρύνοντας τη βάση χρηστών του και ενισχύοντας τη θέση του ως της κορυφαίας υπηρεσίας streaming μουσικής.
Αρκετοί παράγοντες συνέβαλαν στο να φτάσει η εφαρμογή στην κορυφή και να μείνει εκεί. Αρχικά, το επιχειρηματικό μοντέλο freemium της εταιρείας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην προσέλκυση χρηστών. Το Spotify προσφέρει την πλατφόρμα δωρεάν, έχοντας έσοδα από διαφημίσεις, ενώ παράλληλα παρέχει και μια premium επιλογή συνδρομής, η οποία έχει προσελκύσει πολλούς καταναλωτές, από περιστασιακούς ακροατές έως αφοσιωμένους λάτρεις της μουσικής.
Η επιτυχία του Spotify επηρέασε βαθιά τη μουσική βιομηχανία, τόσο ως προς τον τρόπο που ακούγεται η μουσική όσο και ως προς τον τρόπο με τον οποίο αποζημιώνονται οι καλλιτέχνες. Η έμφαση της πλατφόρμας στις λίστες αναπαραγωγής και στις προτάσεις που βασίζονται σε αλγόριθμους απομακρύνει την εστίαση από τις παραδοσιακές μορφές άλμπουμ, οδηγώντας στην άνοδο των single.
Βέβαια, οι σχέσεις του Ek με τη μουσική βιομηχανία δεν έχουν υπάρξει πάντα ρόδινες. Οι αντιδράσεις πολλών καλλιτεχνών και δημιουργών για τον τρόπο με τον οποίο πληρώνονται όταν τα τραγούδια τους ακούγονται μέσω Spotify έχουν γεννήσει μια κόντρα με τον Σουηδό επιχειρηματία.
Προ ημερών, η Spotify ανακοίνωσε ότι ο Ek θα αποχωρήσει από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου τον Ιανουάριο, παραδίδοντας τα ηνία σε δύο έμπιστους μάνατζερ του, τους Σουηδούς Alex Norström και Gustav Söderström, που δουλεύουν για την εταιρεία εδώ και 15 χρόνια.
Όπως είπε στους Financial Times πρόσωπο που έχει γνώση της βιομηχανίας της μουσικής, ο Ek μπορεί να αποχωρεί από CEO, όμως δεν θα σταματήσει να κινεί τα νήματα στο Spotify. «Είναι σαν κλώνοι του. Δεν είναι ιδρυτές, αλλά το ίδιο είδος Σουηδών. Αυτοί είναι άνθρωποι που εμπιστεύεται και τελικά θα είναι σε θέση να ελέγξει», είπε η ίδια πηγή.
Πρόκειται, πάντως, για ένα τέλος εποχής. Σε αυτή την εποχή, ο Daniel Ek έφερε την επανάσταση στη βιομηχανία της μουσικής, καταφέρνοντας να επικρατήσει έναντι γιγάντων όπως οι Apple, Amazon και Google, που παραμένουν πολλές φορές μεγαλύτεροι από την Spotify.
