Στις μέρες μας η τέχνη έχει πια ξεπεράσει τους χώρους των γκαλερί. Διαχέεται στον ψηφιακό χώρο, σε κοινωνικά μηνύματα και σε οίκους δημοπρασιών. Το καλλιτεχνικό τοπίο εξελίσσεται με φρενήρεις ρυθμούς δια μέσου ενός μείγματος παραδοσιακών τεχνικών, ψηφιακής καινοτομίας και νέων απρόσμενων μέσων. Από τα γκράφιτι του Banksy που μέχρι σήμερα κρατάει κρυφή την ταυτότητα του παρουσιάζοντας τις εικαστικές του παρεμβάσεις στα πιο απρόσμενα σημεία και σε διαφορετικές τοποθεσίες ανά τον κόσμο. Τον Takashi Murakami που πρεσβεύει τη σύγχρονη εκδοχή της εμπορικής κουλτούρας, την Yayoi Kusama που εξακολουθεί να παράγει έργο σε μεγάλη ηλικία από το ατελιέ της που βρίσκεται δίπλα από το ψυχιατρικό ίδρυμα στο Τόκιο που ηθελημένα ζει, έως τις συχνά υπερμεγέθης εικαστικές προτάσεις του Jeff Koons με τις απίστευτες τιμές.
Το σύγχρονο καλλιτεχνικό σύμπαν, δεν εκφράζεται εδώ και πολλές δεκαετίες μόνο με ένα πινέλο ή ένα κομμάτι μάρμαρο, καθώς το μέσο μπορεί να είναι και ένα φωτοτυπικό, το iPad, ένα απλό στυλό διαρκείας ή ένας μισογκρεμισμένος τοίχος στα περίχωρα του Λονδίνου. Ας δούμε τους δέκα καλλιτέχνες που κυριαρχούν στη σύγχρονη εικαστική σκηνή.
1. Jeff Koons
Θα λέγαμε ότι πρόκειται για τον κυρίαρχο της ποπ κουλτούρας της εποχής μας, δεν πρέπει να ξεχνάμε τον περίφημο γάμο του με τη διάσημη ιταλίδα πορνοστάρ και μετέπειτα βουλευτή Cicciolina. Μαζί της φωτογραφήθηκε για μια συλλογή με παραμυθένια εικαστική επίφαση, η οποία είχε γίνει ανάρπαστη από τους συλλέκτες. Τα έργα του, απεικονίζουν καθημερινά αντικείμενα και ζώα-μπαλόνια, με επιφάνειες που έχουν το γυαλιστερό φινίρισμα του καθρέπτη. Μοιάζουν ευάλωτα και εύθραυστα, όμως είναι κατασκευασμένα από ανοξείδωτο ατσάλι. Ανήκει στους εκλεκτούς που οι συλλέκτες ακολουθούν φανατικά, οι κριτικοί απολαμβάνουν να αναλύουν το έργο του και οι τιμές των δημιουργιών του, αγγίζουν απίστευτα ύψη. Θεωρείται ένα εμπορικό μεγαθήριο και έχει χαρακτηριστεί πολλές φορές, ένας εννοιολογικός προβοκάτορας.
2. Yayoi Kusama
Στο 96ο έτος της ζωής της, μας ζωής απίστευτης από το Τόκιο στην εποχή των χίπις στη Νέα Υόρκη και πάλι πίσω, εξακολουθεί να παράγει έργο και να χαίρει τεράστιας εκτίμησης από τους κριτικούς και τα μουσεία. Οι απίστευτες εγκαταστάσεις Infinity Mirror Rooms και οι υπερμεγέθεις κολοκύθες γλυπτά με τα dots (αγαπημένο της μοτίβο) στην επιφάνειά τους, συνεχίζουν να γοητεύουν κοινό, κριτικούς και συλλέκτες. Οι συνήθως αναδρομικές -τα τελευταία χρόνια- εκθέσεις της, προσελκύουν πάντα τεράστιο κοινό. Ένα κοινό που κάνει ουρές έξω από την Tate Modern ή όπου αλλού παρουσιάζεται μια νέα ή αναδρομική συλλογή της. Πριν από χρόνια, η Louis Vuitton ξεκίνησε να συνεργάζεται μαζί της χρησιμοποιώντας τα περίφημα μοτίβα της με πουά, ως διακόσμηση των αξεσουάρ της. Η Kusama αν και έχει ήδη περάσει στην ιστορία των εικαστικών τεχνών, συνεχίζει να παράγει έργο, καθώς μόνο μέσα από τη δημιουργία κατάφερε να διανύσει την πολυτάραχη ζωή της.
3. Damien Hirst
Κυριάρχησε τη δεκαετία του 1990 στην καλλιτεχνική σκηνή του Ηνωμένου Βασιλείου και στη συνεχεία, γνώρισε παγκόσμια αναγνώριση. Ανήκει στους πιο παραγωγικούς και εμπορικούς δημιουργούς της εποχής μας. Τα πρώτο εξαιρετικά δημοφιλές έργο του «The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living» παρουσίαζε έναν καρχαρία τίγρη, σε ένα γυάλινο κουτί, συντηρημένο σε φορμαλδεΰδη. Το συγκεκριμένο έργο, ήταν μια παραγγελία του Charles Saatchi που μετά από μεταπωλήσεις σε συλλέκτες έφτασε στην τιμή των 10 εκατομμυρίων ευρώ που στις μέρες μας, έχει σίγουρα πολλαπλασιαστεί. Συνέχισε με αντίστοιχα τολμηρές προτάσεις, όπως ένα ανθρώπινο κρανίο διακοσμημένο με διαμάντια και πίνακες με απεικονίσεις φαρμακευτικών χαπιών ή και ταριχευμένες πεταλούδες. Θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια κατηγορία από μόνος του καθώς, πέρα από τις εκθέσεις του, προκηρύσσει συχνά στις μέρες μας δημοπρασίες νέων αριθμημένων αντιτύπων από έργα του, στα προσωπικά του social media.
4. Banksy
Είναι απίστευτο, αλλά κανείς δεν τον έχει γνωρίσει προσωπικά. Έναν γκράφιτι καλλιτέχνη και πολιτικό ακτιβιστή που οι τοιχογραφίες του σε απρόσμενα σημεία του κόσμου, διεγείρουν πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις για την -μέσα από έναν απλό και δηκτικό τρόπο-) εικόνα τους. Μέχρι και σπουδαίοι συλλέκτες έχουν κινηθεί νομικά εναντίον του, καθώς την τελευταία στιγμή μιας δημοπρασίας, που έχει καταλήξει σε πολύ υψηλό ποσό, ο ίδιος έχει κανονίσει να αλλάξει η εικόνα του έργου. Ο Banksy είναι ένα φαινόμενο, ένας καλλιτέχνης του δρόμου, όπως συνήθως αναφέρουν, που όμως διατάραξε, κυριολεκτικά, τους παραδοσιακούς θεσμούς της τέχνης. Οι συλλέκτες, πέρα από τις αντιδράσεις τους, ενδεχομένως γιατί ο καλλιτέχνης δεν τους δίνει καμία σημασία, εξακολουθούν να ανεβάζουν σε απίστευτα επίπεδα τα ποσά των έργων του, καθώς θεωρούν ότι πρόκειται -και είναι- για εικαστικά γεγονότα.
5. Gerhard Richter
Οι αφηρημένες συνθέσεις και οι φωτορεαλιστικές απεικόνισεις, συχνά και ο συνδυασμός τους στο ίδιο έργο, έχουν κατατάξει τον γερμανικής καταγωγής καλλιτέχνη, στις υψηλότερες θέσεις των εν ζωή δημιουργών Ο Richter διαθέτει μια απίστευτη ζωγραφική μαεστρία και πνευματικό βάθος, το 1974 παρουσίασε το 4076 Farben, ένα έργο διαμορφωμένο με pixels, το οποίο θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα της δουλειάς του. Το σύνολο του έργου του, έχει μέχρι στιγμής ξεπεράσει τα 170 εκατομμύρια ευρώ μέσω των εκθέσεων και των δημοπρασιών
6. Takashi Murakami
Αντλώντας έμπνευση από την παραδοσιακή ιαπωνική ζωγραφική, την επιστημονική φαντασία και τα anime, ο Murakami δημιουργεί πίνακες, γλυπτά και ταινίες, αλλά και συνεργασίες με οίκους μόδας. Το ευρύ έργο του, ενσαρκώνει τη διασταύρωση της ποπ κουλτούρας με της ιστορίας και τις καλές τέχνες πάντα με βάση τον ιαπωνικό πολιτισμό, που συχνά «θαμπώνει» την τελική εικόνα μεταξύ τέχνης και διακοσμητικής πληροφορίας. Όπως και να έχει, ο σύγχρονος εικαστικός εκφραστής των anime και πρεσβευτής της άπω-ανατολίτικης ποπ αρτ, συνεχίζει να κυριαρχεί στο ευρύτερο πεδίο της τέχνης, πολλές φορές και με την υποστήριξη γνωστών πολυτελών οίκων της μόδας.
7. David Hockney
Ο τόσο σημαντικός Άγγλος ζωγράφος, χαράκτης σκηνογράφος και κατά καιρούς φωτογράφος, από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα παραμένει επίκαιρος και ένας από τους σημαντικότερους εικαστικούς του αιώνα. Συναρπάστηκε από τη Φλόριντα, την ανέμελη, φωτογενή περιοχή της Αμερικής και πάνω από όλα, τις πισίνες που συχνά, φιλοξενούσαν σώματα γυμναστηρίου, σχεδόν μοναχικά, και κατά κάποιο τρόπο «χαμένα» μέσα σε μια ευδαιμονική ζωγραφική αφήγηση, όπως ο ίδιος με πολλούς τρόπους περιέγραψε. Τα έργα του Hockney, αναδεικνύουν την αξεπέραστη μαεστρία του στη χρωματική σύνθεση. Υπήρξε ο πρώτος και μάλιστα σε μεγάλη ηλικία καλλιτέχνης, που δημιούργησε μια ολόκληρη συλλογή στο iPad.
8. Cindy Sherman
Η διάσημη εικαστική φωτογράφος, υπήρξε και συνεχίζει να είναι πρωτοπόρος της αμφισβήτησης των εννοιών του ανθρώπινου φύλου. Στην πραγματικότητα, το έργο της αποτελείται κυρίως από φωτογραφικά αυτοπορτρέτα, που απεικονίζουν την ίδια σε πολλές εκδοχές των φανταστικών της χαρακτήρων. Σημαντικότερη ίσως στιγμή της πορείας της, η συλλογή Untitled Film Stills, που αποτελούνταν από 70 φωτογραφίες που ανακαλούσαν τους τυπικούς γυναικείους ρόλους στην κοινωνία. Έχει κερδίσει διεθνή αναγνώριση, ενώ τα φωτογραφικά της έργα δημοπρατούνται σε πολύ υψηλές τιμές.
9. Andreas Gursky
Ο Γερμανός καλλιτέχνης και πρώην καθηγητής της Ακαδημίας Τέχνης του Ντίσελντορφ, είναι γνωστός για τις μεγάλης κλίμακας φωτογραφίες του, που απεικονίζουν την καταναλωτική κουλτούρα με ένα μοναδικό τρόπο. Η μεθοδική του παρατηρητικότητα και οι γνώσεις του στην ψηφιακή εικόνα, οδηγούν στη δημιουργία έργων με απίστευτες συναρπαστικές λεπτομέρειες. Ένας από τους αγαπημένους φωτογράφους του οίκου Christies και των σύγχρονων συλλεκτών, ο οποίος έχει παράλληλα, συμμετάσχει στην ίδρυση του Deutsches Fotoinstitut (Γερμανικό Ινστιτούτο Φωτογραφίας) στο Ντίσελντορφ, του πρώτου εθνικού ιδρύματος φωτογραφίας στη Γερμανία.
10. Julie Mehretu
Η 55χρονη Αμερικανίδα γεννημένη στην Αιθιοπία, είναι η νεότερη καλλιτέχνης της δεκάδας, ενώ τα αφηρημένα έργα της, εξερευνούν θέματα μετανάστευσης, αστικής ανάπτυξης καθώς και τις επιπτώσεις των κοινωνικοπολιτικών αλλαγών στην καθημερινότητα του ανθρώπου. Ανήκει στις πιο καινοτόμες και με δυνατή εμπορική απήχηση ζωγράφους της γενιάς της, ενώ το 2000 το περιοδικό Time, την συμπεριέλαβε στους 100 πιο επιδραστικούς ανθρώπους στον κόσμο.
Εξωτερική φωτογραφία: AFPForum
Jeff Koons “Balloon dog”
