Η πρώτη ενημέρωση για την ευλογιά προβάτων στο μοντέλο που εφαρμοζόταν επί πανδημίας κορονοϊού από το υπουργείο Υγείας, έλαβε χώρα χθες 20 Νοεμβρίου στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Αντικείμενο της ενημέρωσης που πραγματοποιήθηκε από τον γενικό γραμματέα του ΥΠΑΑΤ, Σπύρο Πρωτοψάλτη και τον καθηγητή, Πρύτανη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και πρόεδρο της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για τη Διαχείριση και τον Ελεγχο της Ευλογιάς, Χαράλαμπο Μπιλλίνη, ήταν η επιδημιολογική εξέταση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων στη χώρα καθώς και η ανακοίνωση της δέσμης 20 νέων παρεμβάσεων που εισηγείται η ΕΕΕΔΕ, η οποία συστήθηκε στα τέλη Οκτωβρίου με απόφαση του υπουργού Κώστα Τσιάρα.
Οσον αφορά την πορεία της ευλογιάς στη χώρα μας, από τον Αύγουστο του 2024 μέχρι και τις 14 Νοεμβρίου 2025, έχουν καταγραφεί 1.702 επιβεβαιωμένα κρούσματα ευλογιάς σε 2.135 εκτροφές (η διαφορά ανάμεσα στους δυο αριθμούς προκύπτει από το γεγονός πως κάποιες εκτροφές είναι συστεγαζόμενες και έχουν δύο κωδικούς).
Οι θανατώσεις των αιγοπροβάτων έχουν φτάσει σήμερα τις 417.365.
«Τον περασμένο Απρίλιο, την περίοδο του Πάσχα, υπήρξε χαλάρωση των μέτρων βιοασφάλειας προκειμένου όλοι να φάμε το αρνάκι και το κατσικάκι. Αυτό «πληρώνουμε», μιας και τα κρούσματα εκτοξεύτηκαν έκτοτε» σημείωσε ο κ. Μπιλλίνης, εξηγώντας πως ξεκίνησε την ξέφρενη πορεία της η ευλογιά προβάτων στην Ελλάδα.
Οσον αφορά τα μέτρα που εισηγείται η ΕΕΕΔΕ, αυτά συμφωνα με τον κ. Πρωτοψάλτη: «αποτελούν προφανώς εισηγήσεις στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου, η οποία θα αποφασίσει ποιες θα υιοθετηθούν και σε ποια μορφή. Στο επόμενο διάστημα θα έρθουν ανακοινώσεις για το πώς θα προχωρήσουμε».
Πορεία ευλογιάς ανά περιφερειακή ενότητα από 1 έως 14 Νοεμβρίου 2025
Περιγράφοντας την παρούσα κατάσταση ο κ. Πρωτοψάλτης είπε πως: «Είμαστε σε πολύ κρίσιμο σημείο επιδημιολογικά. Οι επιστήμονες μας λένε πως αυτή είναι η τελευταία μας ευκαιρία για να σταματήσει η εξάπλωση της πανδημίας».
Γενικά μέτρα
Στα γενικά μέτρα που εισηγείται η επιτροπή συμπεριλαμβάνονται η αυστηροποίηση του πλαισίου κυρώσεων για τα μέτρα βιοασφαλείας όπου δεν τηρούνται αλλά και η επαγρύπνηση να μην υπάρξει χαλάρωση περιορισμών ενόψει των Χριστουγέννων.
Η ενίσχυση του κτηνιατρικού προσωπικού, από τα πιο προβληματικά μέχρι στιγμής και πιο νευραλγικά σημεία αντιμετώπισης της ευλογιάς, θα έρθει μέσα από μια γενική «επιστράτευση» κτηνιάτρων, όπως είπε ο κ. Πρωτοψάλτης, ιδιωτών αλλά και δημοσίων υπαλλήλων, στους οποίους θα δοθούν οικονομικά κίνητρα για να συμμετάσχουν στην επιδημιολογική επιτήρηση του νοσήματος.
Στις εισηγήσεις συμπεριλαμβάνεται και η λειτουργία έξι νέων πιστοποιημένων εργαστηρίων σε διάφορες περιφερειακές ενότητες της χώρας, έτσι ώστε να αποφορτιστεί το κεντρικό εργαστήριο της Αθήνας και να εξετάζονται περισσότερα δείγματα.
Τα στοιχεία των κρουσμάτων αφορούν το διάστημα Αυγούστου 2024 – 14 Νοεμβρίου 2025
Επίσης, προτείνεται η απαγόρευση κυνηγιού κοντά σε μολυσμένες ή εγκαταλειμμένες –μετά τη θανάτωση όλων των ζώων- κτηνοτροφικές μονάδες. Τα οχήματα που χρησιμοποιούν οι κυνηγοί θα πρέπει να απολυμαίνονται εξονυχιστικά. Αν ο κυνηγός ασκεί παράλληλα και κτηνοτροφική δραστηριότητα θα πρέπει να χρησιμοποιεί διαφορετικά ρούχα και υποδήματα και να απολυμαίνει το όχημα και το εσωτερικό της καμπίνας, από τη μία δραστηριότητα στην άλλη.
Παράλληλα, η επιτροπή προτείνει δειγματοληπτικές εξετάσεις στις «καθαρές» περιοχές, έτσι ώστε να υπάρχει στενή παρακολούθηση του νοσήματος.
Μέτρα ελέγχου μετακινήσεων
Οσον αφορά τις μετακινήσεις, προτείνεται απαγόρευση εισόδου οχημάτων για κτηνοτροφικές εργασίες, χωρίς προειδοποίηση σε μία περιοχή.
Οπως σημείωσε ο κ. Μπιλλίνης: «για να μεταφερθούν ζώα από μια περιοχή προς μια άλλη, θα πρέπει να ειδοποιείται η κτηνιατρική υπηρεσία 48 ώρες πριν, έτσι ώστε να έχουν ελεγχθεί τα ζώα και να έχει απολυμανθεί το όχημα που θα τα μεταφέρει». Τα ίδια μέτρα θα ισχύουν και στους μεθοριακούς σταθμούς, αλλά και στα λιμάνια. Ταυτόχρονα θα πρέπει να υπάρχουν τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα που να αποδεικνύουν ότι η μεταφορά είναι νόμιμη.
Επίσης, ο οδηγός ενός οχήματος θα πρέπει να έχει στη διάθεση του σφραγισμένο έγγραφο που να πιστοποιεί ότι το όχημα πέρασε από απολύμανση.
Σε ό,τι αφορά την είσοδο στις μονάδες, οι κτηνοτρόφοι σύμφωνα με τις εισηγήσεις της επιτροπής, θα πρέπει να διαθέτουν βιβλία εισόδου και κίνησης οχημάτων. Στο βιβλίο θα συνυπογράφει ο οδηγός του οχήματος και ο ιδιοκτήτης της εκτροφής
Ιδιαίτερη σημασία δίνει η επιτροπή και στους σταθμούς απολύμανσης 24ωρης λειτουργίας. «Οι σταθμοί απολύμανσης είναι ένα πολύ σημαντικό μέτρο αλλά δυστυχώς λόγω έλλειψης προσωπικού δεν λειτουργούσε 24 ώρες το 24ωρο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαστήματα που τα οχήματα δεν απολυμαίνονταν» σχολίασε ο κ. Μπιλλίνης.
Και πρόσθεσε: «Προτείνουμε οι τάφροι απολύμανσης για τα τροχόλουτρα να έχουν 20 μέτρα πλάτος έτσι ώστε να χωρούν όλα τα οχήματα Η κάθε απολύμανση θα πρέπει να διαρκεί 10 λεπτά».
Οσον αφορά τέλος, στη διακίνηση ζωοτροφών, η επιτροπή προτείνει όλες οι ζωοτροφές φυτικής προέλευσης οι οποίες αυτή τη στιγμή είναι «μπλοκαρισμένες» σε αποθήκες λόγω περιοριστικών μέτρων, να «απελευθερωθούν» και να γίνεται ελεύθερη μετακίνηση τους, εφόσον τηρούνται οι κανόνες βιοασφάλειας για τα οχήματα.
Μέτρα σε επίπεδο εκτροφής
Και τα τρία μέτρα αυτής κατηγορίας είναι νέες προσθήκες στη μέχρι τώρα συζήτηση για την ευλογιά προβάτων.
Tο πρώτο είναι η ενεργοποίηση των κτηνιάτρων εκτροφής για κάθε κτηνοτροφική μονάδα. «Η πρόταση μας είναι πως κάθε μονάδα θα πρέπει να έχει τον κτηνίατρο εκτροφής της» είπε ο κ. Μπιλλίνης.
Απαντώντας σε δημοσιογραφική ερώτηση, ο κ. Πρωτοψάλτης σημείωσε πως οι κτηνίατροι εκτροφής θα πληρώνονται από το κράτος. «Το συζητάμε με το υπουργείο Οικονομικών πως θα κλειδώσουμε αυτό το μέτρο». Ο ΓΓ του ΥΠΑΑΤ εξήγησε πως οι κτηνίατροι εκτροφής προβλέπονται ήδη με νόμο του 2016 και τώρα αναμένεται να ενεργοποιηθούν για πρώτη φορά.
Παράλληλα, συστήνεται υποχρεωτική εκπαίδευση των κτηνοτρόφων για τα μέτρα βιοασφάλειας των εργαζόμενων στις μονάδες.
Τέλος, συζητείται και η εφαρμογή ενός «πιστοποιητικού εμπορευσιμότητας» -έτσι ώστε να μπορεί να εμπορεύεται ένας κτηνίατρος τα προϊόντα του-, το οποίο θα λαμβάνει κάθε κτηνοτροφική μονάδα της οποίας ο κτηνίατρος εκτροφής θα εγγυάται ότι τηρούνται τα μέτρα βιοασφάλειας.
Μέτρα σε επίπεδο περιφέρειας
Οι σταθμοί απομόνωσης (καραντίνας) που προτείνονται από την επιτροπή, ένας σε κάθε περιφερειακή ενότητα της χώρας, θα είναι χώροι στους οποίους τα ζώα που έχουν αγοραστεί από κτηνοτρόφους και εισέρχονται στη χώρα μας από το εξωτερικό ή από μία άλλη περιοχή της Ελλάδας, θα παραμένουν επί 30 μέρες μέχρι να βεβαιωθεί ότι δεν πάσχουν από κάποιο νόσημα. «Κάθε εκτροφέας θα στέλνει τον κτηνίατρο της εκτροφής του για να ελέγχει τα ζώα που αγόρασε κάθε 2 με 3 μέρες».
Τονίστηκε επίσης για άλλη μια φορά η ανάγκη για έγκαιρη θανάτωση και ταφή των μολυσμένων αιγοπροβάτων εντός 72 ωρών από τη δήλωση κρούσματος, σε χώρους που υποδεικνύουν οι δήμοι κάθε περιοχής.
Οπως σημείωσε ο κ. Πρωτοψάλτης: «Στις Σέρρες παρατηρήσαμε πως επειδή υπήρχε καθυστέρηση στις ταφές υπήρξε πολύ γρήγορη και μεγάλη διασπορά».
Οι πιο γρήγορες προμήθειες των απαραίτητων υλικών και υπηρεσιών για τη μάχη απέναντι στην ευλογιά, είναι άλλο ένα από τα μέτρα που αναμένεται να υιοθετηθούν από το ΥΠΑΑΤ.
«Είδαμε τις διαδικασίες του κορονοϊού και ουσιαστικά έχουμε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε τις αντίστοιχες ευέλικτες διαδικασίες που ίσχυαν την περίοδο της πανδημίας. Ολα πρέπει να τρέχουν γρήγορα».
Μέτρα σε επίπεδο γαλακτοβιομηχανίας
Υπεύθυνους κτηνιάτρους και στις γαλακτοβιομηχανίες θέλει η επιστημονική επιτροπή του υπουργείου. Οπως περιέγραψε ο κ. Μπιλλίνης: «Τη στιγμή που μια μονάδα παραγωγής γάλακτος θα παραλαμβάνει το γάλα από μια εκτροφή, θα πρέπει να παίρνει και 10 τουλάχιστον δείγματα τα οποία θα αποστέλει στο εθνικό εργαστήριο αναφοράς. Επίσης, οι γαλακτοβιομηχανίες θα πρέπει να στείλουν στο υπουργείο τα έγγραφα που διαθέτουν από τις αγορές γάλακτος που πραγματοποίησαν το τελευταίο εξάμηνο».
Οικονομικά μέτρα
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ, μέχρι σήμερα έχουν καταβληθεί συνολικά 48.080.149€ για λειτουργικές δαπάνες των Περιφερειών και αποζημιώσεις κτηνοτρόφων για θανατωμένα ζώα λόγω ευλογιάς.
Η αποζημίωση στους κτηνοτρόφους ανά θανατωμένο ζώο φθάνει έως τα 250€.
Οι αποζημιώσεις έχουν κατανεμηθεί ως εξής:
-Ανατολική Μακεδονία και Θράκη: 17.656.738,31€
-Θεσσαλία: 16.463.708,27€
-Δυτική Ελλάδα: 4.573.114,34€
-Κεντρική Μακεδονία: 4.150.980,29€
-Στερεά Ελλάδα: 2.104.458,36€
Ο κ. Μπιλλίνης έκανε λόγο για καθυστερήσεις στην είσπραξη των αποζημιώσεων από τους κτηνοτρόφους λόγω γραφειοκρατικών ζητημάτων. Οπως εξήγησε: «η κάθε περιφέρεια στέλνει τον αριθμό των θανατωθέντων ζώων, η κεντρική υπηρεσία στέλνει τα χρήματα στην περιφέρεια και αυτή τα πιστώνει τους λογαριασμούς των κτηνοτρόφων.
Ο κ. Πρωτοψάλτης πρόσθεσε πως η πρόταση που συζητείται αυτή τη στιγμή είναι να υπάρχει άμεση αποζημίωση των κτηνοτρόφων με 50% προκαταβολή- «Οι αποζημιώσεις θα είναι ταχύτερες, αφορολόγητες και ακατάσχετες».
Σχετικά με την έκτακτη οικονομική ενίσχυση που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, την περασμένη Τρίτη, αυτή θα είναι συμπληρωματική και θα εξαρτάται από τον αριθμό των ζώων που θανατώθηκαν, μέσω ενός αλγορίθμου.
Οι συγκεκριμένες αποζημιώσεις θα καταβληθούν έως το τέλος του έτους και τα χρήματα θα προέλθουν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Η εξειδίκευση αυτής της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης θα ανακοινωθεί την ερχόμενη εβδομάδα. «Η φιλοσοφία πίσω από αυτή την ενίσχυση είναι να υπολογιστεί το εισόδημα που θα προέκυπτε από ένα ζώο που θανατώθηκε. Υπάρχει μια σκέψη αυτό να υπολογίζεται με βάση το φύλο και την ηλικία του ζώου».
Σύμφωνα με τον κ. Πρωτοψάλτη, μέχρι το τέλος του έτους θα έχει δημοσιευθεί μια ΚΥΑ που θα ορίζει τον πιο γρήγορο τρόπο με τον οποίο θα γίνονται οι αποζημιώσεις από 1ης Ιανουαρίου 2026.
Η επιτροπή πρότεινε και μια νέα οικονομική ενίσχυση για 6+6 μήνες, έτσι ώστε να μην απομακρύνονται από το επάγγελμα οι κτηνοτρόφοι που χάνουν όλα τα ζώα τους. Στη συνέχεια προτείνεται να δίνεται ένα άτοκο δάνειο για ανασύσταση της μονάδας.
Η επιτροπή πρότεινε τέλος και ειδικό επίδομα απαγόρευσης βόσκησης για όσους κτηνοτρόφους βρίσκονται σε ζώνη όπου απαγορεύεται η μετακίνηση.
Σημειώνεται πως σύμφωνα με τον ΓΓ του ΥΠΑΑΤ, όσοι κτηνοτρόφοι παραβιάζουν τα μέτρα ή εμβολιάζουν παράνομα δεν θα αποζημιώνονται.
Πληροφορίες για 1.000.000 παράνομες δόσεις εμβολίων στη χώρα μας
Η σημασία της αστυνομικής συνδρομής και επιτήρησης στο θέμα των παράνομων συμπεριφορών από την πλευρά των κτηνοτρόφων, ήταν κάτι που τονίστηκε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης, τόσο από τον κ. Μπιλλίνη, όσο και από τον κ. Πρωτοψάλτη.
«Απογοητευτήκαμε πάρα πολύ από το κρούσμα στην «καθαρή» μέχρι πρότινος περιφέρεια Ιονίων νήσων, στο νησί της Κεφαλονιάς. Πώς έφτασε η νόσος εκεί;» σημείωσε κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης ο κ. Πρωτοψάλτης, για να προσθέσει: «Οπως φαίνεται, στην Κεφαλονιά, η ευλογιά πέρασε από Αιτωλοακαρνανία περιοχή με μεγάλη έξαρση κρουσμάτων. Κάποιος μετέφερε παράνομα ζώα και ζωοοτροφές. Εχει γίνει εισαγγελική παρέμβαση για την υπόθεση. Γίνεται παράνομη μετακίνηση ζώων τις νύχτες».
Εκπληξη πάντως προκάλεσε (με την παραδοχή αυτής της κατάστασης) η δήλωση του κ. Μπιλλίνη πως σύμφωνα με πληροφορίες της επιτροπής και του ΥΠΑΑΤ, στη χώρα μας, έχουν μπει 1.000.000 παράνομες δόσεις εμβολίων ευλογιάς προβάτων.
Καθώς πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο νούμερο, δημιουργούνται ερωτήματα για την παρακολούθηση του ζητήματος της ευλογιάς από τις εποπτεύουσες αρχές αλλά και για τη διερεύνηση αυτών των πληροφοριών.
Ερωτήματα τέλος προκαλεί και το αν μπορεί να ενεργοποιηθεί στην πράξη όλος αυτός ο φιλόδοξος και μεγαλεπήβολος αριθμός κτηνοτρόφων που θα μπουν στο πεδίο για να παρακολουθούν την κάθε μία εκτροφή αλλά και τους γαλακτοπαραγωγούς.
