21 Νοεμβρίου 1990
Ο Michael Milken καταδικάζεται σε 10 χρόνια φυλάκισης για παραβίαση της χρηματιστηριακής νομοθεσίας. Σήμερα, αυτός ο 79χρονος δισεκατομμυριούχος φιλάνθρωπος μοιάζει να έχει ζήσει δέκα ζωές σε μία. Ο άνθρωπος που έγινε γνωστός ως «Βασιλιάς των junk bonds», βρέθηκε στη φυλακή, επιβίωσε από μια διάγνωση καρκίνου που σύμφωνα με τους γιατρούς του θα τον σκότωνε μέσα σε ένα χρόνο και πέρασε δεκαετίες προσπαθώντας να αποκαταστήσει το όνομά του, μέσω του ισχυρού think tank Milken Institute. Η χάρη την οποία του απένειμε ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump το 2020 ήταν σίγουρα ένα ορόσημο στην έτσι και αλλιώς πολυτάραχη ζωή του. «Έχει κάνει μια απίστευτη δουλειά για τον κόσμο, με την έρευνά του για τον καρκίνο», είπε ο Trump. «Υπέφερε πολύ. Πλήρωσε μεγάλο τίμημα».
Γεννημένος στο Λος Άντζελες το 1946, ο Milken μεγάλωσε σε μια ήσυχη γειτονιά της μεσαίας τάξης. Ο πατέρας του ήταν λογιστής και έτσι η οικογένεια ζούσε μια άνετη, αλλά όχι αξιοσημείωτη ζωή.
Αφότου τελείωσε το δημόσιο σχολείο, ο Milken σπούδασε στο Berkeley. Χαμηλών τόνων, δεν επεδίωξε να τραβά πάνω του την προσοχή, ενδεχομένως και λόγω της συστολής που του προκαλούσε το γεγονός ότι άρχισε να χάνει τα μαλλιά του από εφηβική κιόλας ηλικία (για δεκαετίες φορούσε το χαρακτηριστικό του περουκίνι). Όμως, αυτό που τον έκανε να ξεχωρίζει ήταν ότι δούλευε περισσότερο και σκληρότερα από όλους τους γύρω του. «Δεν ξέρω αν είμαι πιο έξυπνος από όλους τους άλλους. Αλλά μπορώ να δουλέψω 25% σκληρότερα», θα έλεγε χρόνια αργότερα στον Frederick Joseph, CEO της Drexel Burnham Lambert.
Πραγματικά, το πρώτο σημάδι των μοναδικών ικανοτήτων του φάνηκε κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού του στο Wharton School of Finance, όπου σπούδασε ομόλογα.
Μελετώντας τις αποδόσεις και τα ποσοστά defaults των ομολόγων που είχαν εκδώσει εταιρείες σιδηροδρόμων, κοινής ωφέλειας και βιομηχανίας από το 1900 έως το 1943, ο Milken διαπίστωσε κάτι που του έκανε εντύπωση. Ενώ ο γενικός κανόνας ήθελε το ρίσκο και τις αποδόσεις να παρουσιάζουν πάντα έναν άμεσο συσχετισμό, η πραγματικότητα ήταν ότι η αγορά ιστορικά υπερεκτιμούσε το ρίσκο των επενδύσεων υψηλότερων αποδόσεων.
Οι επενδυτές στην πραγματικότητα είχαν χαμηλότερες αποδόσεις σε ένα χαρτοφυλάκιο ομολόγων υψηλής πιστοληπτικής ικανότητας από ό,τι σε ένα χαρτοφυλάκιο ομολόγων χαμηλής πιστοληπτικής ικανότητας σε βάθος χρόνου, επειδή οι υψηλότερες αποδόσεις αντιστάθμιζαν και με το παραπάνω τις υψηλότερες πιθανότητες default (αθέτηση πληρωμών).
Όταν μετά το μεταπτυχιακό του επέστρεψε στην Drexel, όπου είχε εργαστεί και στο παρελθόν ως σύμβουλος, έβαλε το δικό του σημάδι στην αγορά των ομολόγων.
Πρακτικά, ο Milken θεωρείται ότι δημιούργησε την αγορά των junk bonds, δίνοντας πρόσβαση σε χρηματοδότηση σε ριψοκίνδυνες εταιρείες χαμηλής φερεγγυότητας, οι οποίες δύσκολα εξασφάλιζαν τραπεζικό δανεισμό.
Τα ομόλογα που εξέδιδε η Drexel αποτελούσαν τη βασική πηγή χρηματοδότησης για προσωπικότητες όπως ο τιτάνας της καλωδιακής τηλεόρασης Ted Turner, ο πρωτοπόρος της κινητής τηλεφωνίας Craig McCaw, ο επιχειρηματίας των οπτικών ινών William McGowan και ο μεγιστάνας των καζίνο Steve Wynn.
Σύντομα, η Drexel επεκτάθηκε και στη χρηματοδότηση της βιομηχανίας του private equity, που γνώριζε την εποχή εκείνη άνθηση. Με τα ριψοκίνδυνα ομόλογα που εκείνη εξέδωσε, εταιρείες όπως η KKR μπόρεσαν να κλείσουν deals πολλών δισεκατομμυρίων, παρότι είχαν μια μικρή δεξαμενή κεφαλαίων στα χέρια τους.
Από την Drexel χρηματοδοτήθηκαν και οι λεγόμενοι «corporate raiders» της εποχής, οι ακτιβιστές επενδυτές που έπαιρναν θέσεις στα διοικητικά συμβούλια εταιρειών και πίεζαν για αλλαγές, προκειμένου να αυξηθεί η τιμή της μετοχής.
Κάπως έτσι, ο Milken έφτασε να γίνει ένας από τους πιο καλοπληρωμένους χρηματιστές της Wall Street. Από το 1983 έως το 1987 έλαβε πάνω από 1 δισ. δολάρια από την Drexel.
Η περιουσία του Milken διαρκώς αυξανόταν, αλλά ο ίδιος δεν ενδιαφερόταν τόσο να την απολαύσει, όσο να την επιδείξει, σαν μια απόδειξη ότι ήταν εξυπνότερος από τους υπόλοιπους, ότι είχε δίκιο. Η αυτοπεποίθησή του άρχισε να μετατρέπεται σε αλαζονεία.
Προσωποποίηση της απληστίας στους χρηματιστηριακούς κύκλους των ‘80s, υπήρξε, μάλιστα, μια από τις προσωπικότητες πάνω στις οποίες στηρίχθηκε ο χαρακτήρας του Gordon Gekko στην ταινία «Wall Street».
Τα πράγματα άλλαξαν μετά το Κραχ του Οκτωβρίου του 1987. Αν και η αγορά των junk bonds δεν επηρεάστηκε σημαντικά, η εποχή στην οποία ο Milken είχε πρωταγωνιστήσει έμοιαζε να οδεύει προς το τέλος της. Τον Σεπτέμβριο του 1988, η αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς κατηγόρησε την Drexel και τον ίδιο τον Milken για μια σειρά παραβιάσεων της χρηματιστηριακής νομοθεσίας, όπως insider trading, χειραγώγηση μετοχών και ανακριβή τήρηση αρχείων. Οι κατηγορίες της απάτης ήταν οι πιο σημαντικές από όλες.
Ο Milken δήλωσε ένοχος το 1990. Του επιβλήθηκε πρόστιμο 200 εκατ. δολαρίων, πλήρωσε άλλα 400 εκατ. δολάρια σε συμβιβασμούς και πέρασε 22 μήνες σε φυλακή της Β. Καλιφόρνιας.
Μετά την αποφυλάκισή του, το 1993, διαγνώστηκε με καρκίνο στον προστάτη, με τους γιατρούς να του αποκαλύπτουν ότι του απέμεναν 12-18 μήνες ζωής. Όμως εκείνος επέζησε, κυνηγώντας τις πιο πρωτοποριακές θεραπείες και ακολουθώντας μια δραματική αλλαγή διατροφής.
Σήμερα, η μακροζωία είναι ένας από τους τομείς στους οποίους εστιάζει το Milken Institute.
