Το φθηνό χάρτινο ποτηράκι που ονομάστηκε Anthora και σχεδιάστηκε το 1963 ειδικά για τα εστιατόρια και τα καφέ που διατηρούσαν οι Έλληνες ομογενείς στη Νέα Υόρκη, έφτασε το 1995 να περιγράφεται από τους New York Times ως «το πιο επιτυχημένο ποτήρι στην ιστορία». Δίπλα στα κίτρινα ταξί και το Empire State Building, το μικρό μπλε ποτήρι έχει γίνει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σύμβολα της μεγαλούπολης -αν και η ιστορία του ξεκινά από έναν Τσέχο μετανάστη, τον Leslie Buck, που εμπνεύστηκε το ποτήρι από τα ελληνικά diners της Νέας Υόρκης τη δεκαετία του 1960. Το ποτήρι εμφανίστηκε σε σειρές και ταινίες μέχρι φωτογραφίσεις και αφίσες, κάνοντας το αναπόσπαστο μέρος της εικόνας της πόλης.
Mε στοιχεία από την ελληνική παράδοση
Αμφορείς, μαίανδροι και το σύνθημα “We Are Happy To Serve You”, τυπωμένο μέσα σε ένα λευκό πλαίσιο που θυμίζει πάπυρο. Ήταν μια συνειδητή προσπάθεια της εταιρείας Sherri Cup από το Κονέκτικατ, η οποία το 1963 επιδίωξε να αυξήσει τις πωλήσεις της στη Νέα Υόρκη και κατάλαβε ότι οι Έλληνες ιδιοκτήτες εστιατορίων και καφέ ήταν το κοινό που θα έκανε τη διαφορά. Ο Buck, υπεύθυνος μάρκετινγκ και όχι designer, κλήθηκε να δημιουργήσει ένα ποτήρι που να απευθύνεται σε αυτούς.
Η προσωπική του ιστορία είχε βάρος: γεννημένος ως Laszlo Büch στην Τσεχοσλοβακία, επιζών των στρατοπέδων συγκέντρωσης και μετανάστης στις ΗΠΑ, είχε την ικανότητα να αντιλαμβάνεται το κοινό στο οποίο απευθυνόταν. Παρότι δεν είχε σχεδιαστική κατάρτιση, αυτό ήταν αρκετό για να προκύψει ένα αντικείμενο καθημερινό, σχεδόν ταπεινό, που θα αποκτούσε εμβληματική υπόσταση.
Από τις αρχές του 20ού αιώνα χιλιάδες Έλληνες μετανάστες φτάνουν στη Νέα Υόρκη και πολλοί ανοίγουν μικρά εστιατόρια, καφέ και καντίνες, γνωστά ως Greek diners, όπου ο καφές σερβίρεται σχεδόν αδιάκοπα και γίνεται το «καύσιμο» της πόλης: εργάτες, ταξιτζήδες, χρηματιστές, όλοι περνούν από εκεί βιαστικά για έναν καφέ. Μέχρι τις αρχές του 1960, όμως, τα χάρτινα ποτήρια παραμένουν ανώνυμα και αδιάφορα, απλά λευκά ποτηράκια χωρίς κανένα στοιχείο ταυτότητας. Σε αυτή τη στιγμή έρχεται να δώσει λύση η Sherri Cup Company, που το 1963 θέλει να ενισχύσει την παρουσία της στη Νέα Υόρκη. Αντιλαμβάνεται ότι οι Έλληνες ιδιοκτήτες εστιατορίων αποτελούν κρίσιμο πελατολόγιο και αναθέτει στον υπεύθυνο μάρκετινγκ, τον Leslie Buck, να σχεδιάσει ένα ποτήρι που θα απευθύνεται άμεσα σε αυτούς.
Το όνομα Anthora αποδίδεται συχνά στην ανατολικοευρωπαϊκή προφορά του Leslie Buck, ο οποίος φέρεται να πρόφερε τη λέξη amphora σαν anthora. Η σχεδόν «φανταστική» αυτή λέξη κόλλησε πάνω στο προϊόν και το ακολουθεί μέχρι σήμερα. Το ποτήρι, με τα ελληνικά γαλανόλευκα μοτίβα και το ζεστό μήνυμα εξυπηρέτησης, έγινε αμέσως αγαπητό στους Έλληνες ιδιοκτήτες καταστημάτων.
Μέσα σε λίγα χρόνια η χρήση του εξαπλώθηκε παντού στους δρόμους της Νέας Υόρκης, από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 μέχρι την κορύφωση της δεκαετίας του 1990 και πιο συγκεκριμένα το 1994, όταν οι πωλήσεις του άγγιξαν τα 500 εκατ. δολάρια. Το έβλεπες στα χέρια όλων, από εργάτες και φοιτητές μέχρι στελέχη γραφείων, μια δημοκρατική εικόνα που συμπύκνωνε την καθημερινότητα της πόλης.
Με την εξάπλωση της εικόνας της Νέας Υόρκης στον κόσμο μέσα από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, το Anthora έγινε συντόμευση της ταυτότητας της πόλης: ένα καρέ αρκούσε για να υποδηλώσει το location. Καθώς όμως άλλαξαν οι συνήθειες του καφέ και νέες αλυσίδες λάνσαραν ποτήρια με σύγχρονα λογότυπα, το μικρό μπλε ποτήρι άρχισε να εξαφανίζεται. Το 2006 σταμάτησε η παραγωγή του από τη Solo Cup, τη διάδοχο εταιρεία της Sherri, αν και το σχέδιο συνέχισε να αδειοδοτείται. Η απόσυρσή του από την καθημερινότητα ενίσχυσε ακόμη περισσότερο τον μύθο του και το κατέστησε σχεδόν «αντικείμενο υπό εξαφάνιση», που ξυπνά νοσταλγία για μια διαφορετική Νέα Υόρκη. Εταιρείες όπως η NY Coffee Cup το επανέφεραν στην αγορά, αυτή τη φορά όχι μόνο για επαγγελματική χρήση αλλά και για τουρίστες, συλλέκτες και design φίλους.
Ο Leslie Buck δεν έγινε πλούσιος από το ποτήρι, έλαβε μόνο συμβολικά μπόνους από τις πωλήσεις, αλλά το όνομά του έμεινε στην ιστορία. Όταν πέθανε το 2010, τα διεθνή μέσα τον αποχαιρέτησαν ως «τον άνθρωπο πίσω από την κούπα της Νέας Υόρκης». Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της ιστορίας του Anthora είναι ότι γεννήθηκε ως εργαλείο μάρκετινγκ για έναν συγκεκριμένο κλάδο και εξελίχθηκε σε παγκόσμια αναγνωρίσιμο σύμβολο της Νέας Υόρκης.
Η σημερινή του αναβίωση δεν είναι τυχαία: από το 2015 επέστρεψε σε παραγωγή και πλέον κυκλοφορεί και σε μεγαλύτερα μεγέθη. Μάλιστα, στις μέρες μας κυκλοφορεί πλέον και σε πιο φιλική προς το περιβάλλον εκδοχή, καθώς διατίθεται και ως κεραμικό, ώστε να χρησιμοποιείται ξανά και ξανά. Στην Αθήνα, μπορεί κανείς να το βρει στις μέρες μόνο στο γνωστό καφέ-μπαρ του Παγκρατίου Chelsea Hotel, το οποίο ανοίγει ξανά τις πόρτες του.
