Για το ζήτημα της προστασίας του δικαιώματος χρήσης μετρητών, η συζήτηση δεν αφορά απλώς τεχνικές λεπτομέρειες ενός νέου χρηματοοικονομικού εργαλείου, αλλά βρίσκεται στον πυρήνα της σχέσης των πολιτών με το κράτος, το τραπεζικό σύστημα και την ίδια τη δημοκρατική λειτουργία της Ευρώπης.
Σε μια εποχή όπου αρκετές κυβερνήσεις και τραπεζικά συστήματα προωθούν με ταχύτητα και επιθετικότητα την αντικατάσταση των μετρητών και ακόμα και των πλαστικών καρτών από πλήρως άυλο χρήμα, ψηφιακές εφαρμογές και βιομετρικά συστήματα ταυτοποίησης, απειλείται ένας από τους τελευταίους πυλώνες οικονομικής αυτονομίας: η ελευθερία συναλλαγής χωρίς παρακολούθηση.
Καθοριστικός ο ρόλος των μετρητών. Αποτελούν το μοναδικό νόμιμο χρήμα που είναι ανθεκτικό, διεθνώς αποδεκτό, πλήρως ασφαλές και πραγματικά προσβάσιμο από κάθε πολίτη χωρίς εξαιρέσεις.
Τα μετρητά εξασφαλίζουν την ανωνυμία των συναλλαγών και λειτουργούν ως καθημερινό εργαλείο για εκατομμύρια Ευρωπαίους: ηλικιωμένους, ανθρώπους χαμηλού εισοδήματος, πολίτες με περιορισμένη τεχνολογική κατάρτιση, κατοίκους αγροτικών περιοχών και απομακρυσμένων κοινοτήτων, αλλά και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που δεν μπορούν να προσαρμοστούν σε ένα πλήρως ψηφιακό χρηματοοικονομικό περιβάλλον.
Η μετάβαση που επιβάλλεται, υπογράμμισε, γίνεται ερήμην όλων αυτών των ανθρώπων που μένουν στο περιθώριο χωρίς να έχουν φωνή ή δυνατότητα άρνησης.
Η κατάργηση των μετρητών θα οδηγήσει στην πλήρη παρακολούθηση κάθε συναλλαγής, κάθε κινήσεως, κάθε οικονομικής δραστηριότητας των πολιτών. Σε ένα τέτοιο σύστημα, όπως τόνισε, ο πολίτης δεν θα κατέχει ουσιαστικά τα χρήματά του, αλλά θα διατηρεί μόνο ένα «δικαίωμα πρόσβασης» υπό όρους που θα θέτουν οι τράπεζες, οι τεχνολογικές πλατφόρμες ή το κράτος. Πρόκειται, όπως είπε, «για απώλεια οικονομικής κυριαρχίας του ατόμου και για μετατροπή του χρήματος σε εργαλείο ελέγχου και συμμόρφωσης.
Το ψηφιακό ευρώ μπορεί να αποτελέσει συμπληρωματικό εργαλείο, υπό έναν και μόνο όρο: τη διασφάλιση ότι θα συνυπάρχει με εναλλακτικές μορφές πληρωμής, ιδίως με χαρτονομίσματα και κάρτες. Οποιαδήποτε προσπάθεια μονοπωλίου του ψηφιακού χρήματος ή υποβάθμισης της σημασίας των μετρητών θα οδηγήσει σε στέρηση δικαιωμάτων και σε βαθύ κοινωνικό αποκλεισμό.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διασφαλίσει ένα σύστημα οικονομικών συναλλαγών που θα σέβεται τις επιλογές των πολιτών και δεν θα επιβάλει ενιαίες λύσεις που διευκολύνουν μόνο την επιτήρηση και την κερδοσκοπία.
Η Ευρώπη δεν πρέπει να επιτρέψει να μετατραπεί η οικονομία σε πεδίο κοινωνικής μηχανικής ούτε να ανοίξει τον δρόμο σε ένα χρηματοοικονομικό καθεστώς όπου η ιδιωτικότητα θα αποτελεί ανάμνηση και η οικονομική ανεξαρτησία προνόμιο λίγων.
Η διατήρηση των μετρητών, είναι θεμέλιο ελευθερίας και δημοκρατίας, και η ΕΕ έχει καθήκον να το υπερασπιστεί πριν οι αλλαγές καταστούν μη αναστρέψιμες.
Νικόλαος Αναδιώτης,
Ευρωβουλευτής «ΝΙΚΗΣ»
