Πριν από 17 χρόνια, η γειτονιά Πέτερ Κούριλντ – Κλίτγκααρντ στο Φρεντέρικσμπεργκ της Κοπεγχάγης, είχε πέντε ή έξι ταχυδρομικά κουτιά σε απόσταση μερικών μέτρων. Σήμερα, δεν υπάρχει κανένα. Απομακρύνθηκαν από την PostNord, την κρατική υπηρεσία ταχυδρομείων.
Στις 30 Δεκεμβρίου, η PostNord κάνει ένα βήμα παραπέρα: μετά από 400 χρόνια, βάζει τέλος στη συλλογή και παράδοση επιστολών.
Ετσι, η Δανία αναμένεται να γίνει η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που προχωρά σε κάτι τέτοιο, αν και πολλοί προβλέπουν πως το παράδειγμά της θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες.
Το μέτρο αυτό έμοιαζε αναπόδραστο, ως αποτέλεσμα της χαμηλής και διαρκώς μειούμενης ζήτησης: Τα τελευταία 25 χρόνια, ο όγκος των επιστολών έχει μειωθεί κατά 90%. Μόνο το 2024, μειώθηκε κατά 30%, ως αποτέλεσμα ενός νέου νόμου που καταργούσε την υποχρέωση καθολικής εξυπηρέτησης της Δανίας (η οποία απαιτούσε από τις ταχυδρομικές εταιρείες να παρέχουν υπηρεσίες σε όλους σε προσιτή τιμή) και άνοιξε την αγορά σε ανταγωνιστές.
Επίσης, κατάργησε την απαλλαγή των ταχυδρομικών υπηρεσιών από τον ΦΠΑ. Το ταχυδρομικό τέλος για μια τυπική εγχώρια επιστολή αυξήθηκε στα 29 κορώνες (4,50 δολάρια) και στα 39 κορώνες για παράδοση την επόμενη μέρα. Αυτό σφράγισε τη μοίρα του ταχυδρομικού γράμματος. «Το 2023 εξακολουθούσαμε να λαμβάνουμε 50 χριστουγεννιάτικες κάρτες μέσω ταχυδρομείου», λέει ο κ. Κούριλντ-Κλίτγκααρντ. Πέρυσι, η οικογένειά του έλαβε μία.
Προς κατάργηση
Τα ταχυδρομεία σε όλο τον κόσμο έχουν δει τον όγκο των επιστολών να καταρρέει τις τελευταίες δύο δεκαετίες, καθώς τα email, τα SMS και τα social media έχουν αντικαταστήσει το χαρτί και τα χειρόγραφα μηνύματα.
Η πανδημία του covid-19 ήρθε σαν «ταφόπλακα»: Οι άνθρωποι που παρέμεναν στο σπίτι επικοινωνούσαν διαδικτυακά περισσότερο από ποτέ.
Τα γράμματα δεν έχουν πεθάνει ακόμα, όμως, αντιτείνουν πολλοί. «Ο ρυθμός μείωσης του όγκου των επιστολών διαφέρει ανάλογα με το επίπεδο ψηφιοποίησης μιας χώρας», λέει ο Αρμέν Γκαλουμιάν της Cullen International, μιας εταιρείας ερευνών. Ακόμα αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό μέρος των εσόδων των ταχυδρομείων. Μέχρι πρόσφατα, η Ινδία και η Βραζιλία είχαν ακόμα αυξανόμενο όγκο επιστολών λόγω της αναπτυσσόμενης μεσαίας τάξης τους, σύμφωνα με την Παγκόσμια Ταχυδρομική Ένωση (UPU).
Η Δανία, ωστόσο, είναι από τις χώρες με τη μεγαλύτερη χρήση του διαδικτύου. Το 2024, τα Ηνωμένα Έθνη κατέταξαν την ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα της χώρας ως την καλύτερη στον κόσμο, για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά. «Η αγορά των επιστολών δεν είναι πλέον κερδοφόρα», σύμφωνα με τον Κιμ Πέντερσεν, διευθύνοντα σύμβουλο της PostNord. Όσο λιγότερες επιστολές αποστέλλονται, τόσο υψηλότερο είναι το κόστος διαχείρισής τους.
Κι άλλοι θα ακολουθήσουν τη Δανία, προβλέπει ο Χένρικ Μπαλεμπιέ Οκχόλμ της Copenhagen Economics, μιας εταιρείας συμβούλων — όχι αμέσως, αλλά ίσως σε ορίζοντα δεκαετίας.
Οι Δανοί θα μπορούν ακόμα να στέλνουν γράμματα (ή να τα λαμβάνουν από το εξωτερικό) μέσω της DAO, μιας ιδιωτικής εταιρείας. Ωστόσο, τα ζωηρού κόκκινου χρώματος γραμματοκιβώτια με το ταχυδρομικό κόρνο και το δανικό στέμμα που στέκουν στους δρόμους της χώρας από τα μέσα του 19ου αιώνα, από του χρόνου θα κοσμούν τα μουσεία της.
