Της Μαρίας Γούβη, μέλους της Πολιτικής Γραμματείας του σπιράλ με αφορμή την 5η Δεκεμβρίου -Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντισμού
Δεν είναι μόνο μια λέξη, ένας όρος. Είναι στάση ζωής που δρα εποικοδομητικά στο κοινωνικό γίγνεσθαι, αφού μας αφορά όλους. Δεν κάνει διακρίσεις, δεν ζητά ανταλλάγματα. Προάγει την ενεργή συμμετοχή των πολιτών και ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή.
Ο εθελοντισμός:
– Προωθεί και υποστηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα.
– Σέβεται τα δικαιώματα, την αξιοπρέπεια και τον πολιτισμό άλλων.
– Συντελεί στη δημιουργία αισθήματος ευθύνης, αφού άλλοι άνθρωποι βασίζονται στην βοήθεια σου.
– Αναπτύσσει δεξιότητες μέσα από ευέλικτα, δια βίου, εκπαιδευτικά προγράμματα.
– Ενδυναμώνει τους πολίτες, συνδέει κουλτούρες, προωθεί την ομαδικότητα και την ανάληψη πρωτοβουλιών.
Αναμφίβολα, στην τοπική κοινωνία υπάρχει ένα ευρύ πεδίο, όπου μπορούν να αναπτυχθούν σημαντικές παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες στην βάση του Εθελοντισμου, αφού αυτή αποτελεί τον βασικό πυρήνα του συνόλου και πια η πολύπλευρη δημόσια ζωή δεν μπορεί να οργανώνεται και να ελέγχεται εξ ολοκλήρου από την κεντρική γραφειοκρατία. Οι τοπικές κοινωνικές οντότητες, τόσο μέσα από τα θεσμικά όργανα εκπροσώπησης, όσο και μέσα από τις διάφορες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και της τοπικής αυτοδιοίκησης, μπορούν και οφείλουν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και διάδοση του υγιούς εθελοντισμού, ως κινήματος αλληλεγγύης και κοινωνικής προσφοράς, όπως μεταξύ άλλων:
– προληπτική ιατρική
– μεταβατική φιλοξενία αστέγων
– περιβαλλοντική προστασία
– δημιουργική απασχόληση μεγαλύτερων σε ηλικία
– αθλητισμός στις γειτονιές
– βοήθεια σε άτομα με αναπηρία
– βοήθεια σε μοναχικούς συνδημότες, υπερήλικες κ.α.
– συστηματική φροντίδα για τα αδέσποτα
– κοινωνικά καφενεία – λέσχες συντροφιάς
– διαχείριση και διανομή ιματισμού, οικιακών σκευών, επίπλωσης κλπ (κυκλική οικονομία)
– δράσεις πολιτισμού και παράδοσης
Παράγοντες που συμβάλλουν στην εδραίωση και μετάδοση της εθελοντικής δραστηριότητας σε τοπικό επίπεδο, είναι:
– η έγκαιρη διαπίστωση, καταγραφή και αναγνώριση των αναγκών και προβλημάτων της τοπικής κοινωνίας, ειδικά αυτά που χρονίζουν και διογκώνονται.
– η ανάληψη συντονισμένης δράσης για την προώθηση του ιδεώδους του εθελοντισμού σε πλαίσιο δια βίου κατάρτισης και εξειδίκευσης.
Η ενεργή και αποτελεσματική συμμετοχή των δημοτών -εν προκειμένω- για να αναστραφεί το αρνητικό κλίμα που διαφαίνεται κάποιες φορές, είναι η καλύτερη απάντηση, αφού για ορισμένους θεωρείται άσκοπο να είναι κάποιος «εθελοντής». Πρόκειται για μια ανούσια ιδεολογική στάση σύμφωνα με την οποία ο δημότης δεν οφείλει να συμμετέχει ενεργά κάπου, προκειμένου να στείλει μήνυμα στο αναποτελεσματικό κράτος. Εξυπακούεται δε, πως η εθελοντική συγκεκριμένη και στοχευμένη ενασχόληση δεν υποκαθιστά καμία μορφή τυπικής εργασιακής σχέσης, ούτε απειλεί την διάρκεια και το αποτέλεσμα της.
Ευτυχώς, στις μέρες μας, η εθελοντική δράση αποκτά όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις και απομακρύνεται διακριτά από την έννοια της παραδοσιακής φιλανθρωπίας, αφού ο στόχος δεν είναι η φιλεύσπλαχνη διάθεση και η κατά περίπτωση απόδοση βοήθειας, αλλά η εδραίωση μιας γενικότερης εναλλακτικής πανανθρώπινης κουλτούρας, η οποία θα έχει σαν εφαλτήριο την συμμετοχικότητα, την αλληλεγγύη, την στήριξη των ευάλωτων συνδημοτών, την προστασία της φύσης και του αστικού περιβάλλοντος, τον πολιτισμό, την παράδοση κ.α.
Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή μιας χρήσιμης και γόνιμης πολιτικής για την ενίσχυση του εθελοντισμού στην τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να συντελέσει καθοριστικά στη βελτίωση της κοινωνικής συνοχής, στην στήριξη της έννοιας της αλληλεγγύης και στην καθιέρωση ενός πρωτότυπου αξιακού συστήματος, όπου στον πυρήνα των δράσεων θα βρίσκεται πάντα ο άνθρωπος και το περιβάλλον του.
