Σε αχαρτογράφητα νερά βρίσκεται πλέον η πορεία των τιμών στα τρόφιμα, καθώς από την προηγούμενη εβδομάδα έχουν προστεθεί δύο ακόμη παράγοντες που αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω τις πληθωριστικές πιέσεις: οι πλημμύρες στη Θεσσαλία οι οποίες έχουν πλήξει μεγάλο κομμάτι της φυτικής και ζωικής παραγωγής και η κλειστή για πολλές ημέρες εθνική οδός Αθηνών – Θεσσαλονίκης, χωρίς την ίδια ώρα να υπάρχει η εναλλακτική του σιδηροδρόμου.
Ηδη καταγράφονται, έστω και μεμονωμένα για την ώρα, φαινόμενα ανατιμήσεων στις τιμές λιανικής, τα οποία όμως αναμένεται να ενταθούν το επόμενο διάστημα, καθώς οι τιμές χονδρικής σε αρκετά λαχανικά βρίσκονται τις τελευταίες ημέρες σταθερά σε ανοδική πορεία. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), οι τιμές σε ντομάτες, κολοκύθια, αγγούρια, μαρούλια, φασολάκια ήταν σημαντικά αυξημένες την Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου σε σύγκριση με μια εβδομάδα πριν. Ετσι, για παράδειγμα, η ελάχιστη τιμή στα αγγούρια ήταν διπλάσια προχθές σε σχέση με τις 7 Σεπτεμβρίου, στα 0,60 ευρώ το ζευγάρι από 0,30 ευρώ. Οι εγχώριες ντομάτες πωλούνται από 1,30 έως 1,80 ευρώ/κιλό, ενώ το εύρος τιμών την προηγούμενη εβδομάδα ήταν 1-1,40 ευρώ/κιλό. Τα φαινόμενα αισχροκέρδειας, ειδικά στην Αττική που τροφοδοτείται κυρίως από τον Μαραθώνα και τα Μέγαρα, κατήγγειλε σε ανακοίνωσή της και η Πανελλαδική Ομοσπονδία Συλλόγων Παραγωγών Αγροτικών Προϊόντων Πωλητών Λαϊκών Αγορών.
Μεταφορικό κόστος
Το πρόβλημα είναι ότι ήδη πριν από την καταστροφική θεομηνία «Daniel» οι τιμές λιανικής στα τρόφιμα παρέμεναν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, όπως έδειξαν και τα στοιχεία του πληθωρισμού για τον μήνα Αύγουστο. Την ίδια ώρα, η εκτόξευση των τιμών παραγωγού σε σειρά προϊόντων τον Ιούλιο προϊδεάζει για πολύ σημαντικές ανατιμήσεις όχι μόνο σε νωπά φρούτα και λαχανικά –αυτές άλλωστε ήδη αποτυπώθηκαν στις τιμές καταναλωτή τον Ιούλιο και τον Αύγουστο– αλλά και σε σειρά επεξεργασμένων τροφίμων. Επιβαρυντικός παράγοντας είναι και η συνεχής αύξηση των τιμών των καυσίμων, ανεβάζοντας το ήδη υψηλό μεταφορικό κόστος.
Η Αττική τροφοδοτείται με αγροτικά προϊόντα κυρίως από Μαραθώνα και Μέγαρα και οι αυξήσεις στις τιμές αποδίδονται σε αισχροκέρδεια, τονίζουν παραγωγοί.
Τα στοιχεία του δείκτη τιμών εκροών για τον μήνα Ιούλιο δίνουν μια πρόγευση –πολύ πικρή– για το τι πρόκειται να ακολουθήσει το επόμενο διάστημα, ανεξαρτήτως μάλιστα των όποιων επιπτώσεων της πρόσφατης κακοκαιρίας. Ο γενικός δείκτης τιμών εκροών στη γεωργία – κτηνοτροφία (χωρίς επιδοτήσεις) του μηνός Ιουλίου 2023, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Ιουλίου 2022, παρουσίασε αύξηση 28,7%. Ο αντίστοιχος δείκτης του Ιουλίου 2022, σε σύγκριση με τον Ιούλιο 2021, είχε παρουσιάσει αύξηση 7,4%. Αύξηση παρουσίασε ο γενικός δείκτης τον Ιούλιο του 2023 και σε σύγκριση με τον Ιούνιο του 2023, της τάξης του 2,9%. Η αύξηση του δείκτη τιμών παραγωγού στη φυτική παραγωγή ήταν τον Ιούλιο 31,5% σε ετήσια βάση και 2,4% σε μηνιαία βάση, ενώ ο δείκτης τιμών παραγωγού στη ζωική παραγωγή αυξήθηκε σε ετήσια βάση τον Ιούλιο κατά 13%, αλλά μειώθηκε σε μηνιαία βάση κατά 7,9%.
Η μεγαλύτερη αύξηση, σχεδόν διπλασιασμός, καταγράφεται στην τιμή παραγωγού στο ελαιόλαδο, καθώς τον Ιούλιο αυξήθηκε κατά 92,1% σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν, ενώ μέσα σε ένα μόλις μήνα αυξήθηκε κατά 13,1%. Ηδη το απλό επώνυμο ελαιόλαδο πωλείται στα σούπερ μάρκετ προς 9,60 ευρώ/λίτρο από 7,30 ευρώ/λίτρο στις αρχές της χρονιάς, αύξηση δηλαδή κατά 31,5% στην τιμή λιανικής, ενώ η τιμή λιανικής για το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο ξεκινάει πλέον από τα 11 ευρώ/λίτρο. Κατά 60,1% αυξήθηκαν σε ετήσια βάση οι τιμές παραγωγού στα φρούτα, κατά 30,7% στα λαχανικά και κηπευτικά και κατά 20,8% στις πατάτες, με τη λιανική τιμή των τελευταίων να ξεκινάει στις λαϊκές αγορές από το 1 ευρώ/κιλό.
Στα φυλλώδη –προϊόντα στα οποία αναμένονται ελλείψεις το επόμενο διάστημα και η παραγωγή τους έχει ήδη πληγεί από τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού– καταγράφηκαν τιμές παραγωγού σε ιστορικά υψηλά (με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής από το 2000). Χαρακτηριστική περίπτωση είναι τα μαρούλια με την τιμή παραγωγού να έχει αυξηθεί κατά περίπου 9% από πέρυσι. Αύξηση 35% καταγράφεται στις ντομάτες με την παραγωγή τους επίσης να πλήττεται από τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ενώ άγνωστο είναι το πλήγμα που επέφερε η κακοκαιρία «Daniel» στις καλλιέργειες βιομηχανικής ντομάτας στη Θεσσαλία, περιοχή όπου παράγεται πάνω από το 60% του συνόλου της ελληνικής παραγωγής βιομηχανικής ντομάτας στη χώρα. Κατά 15% περίπου έχουν αυξηθεί οι τιμές παραγωγού στα φασολάκια με την τιμή λιανικής να παραμένει μέχρι τα μέσα Αυγούστου στα 5 ευρώ/κιλό, να αποκλιμακώνεται στη συνέχεια, αλλά πλέον να ακολουθεί εκ νέου ανοδική πορεία.
Σε πολύ υψηλά επίπεδα βρίσκονταν ήδη από τις προηγούμενες εβδομάδες οι τιμές παραγωγού στο χοιρινό κρέας, αυξημένες κατά 20,4% σε σύγκριση με πέρυσι, και πλέον μετά τις πλημμύρες στη Θεσσαλία εκτιμάται ότι θα αυξηθούν περαιτέρω οι τιμές για τα εγχώρια χοιρινά, ενώ ακόμη μεγαλύτερο μέρος των αναγκών θα καλυφθεί από εισαγωγές.
H τιμή του αγελαδινού γάλακτος, μετά τη μικρή αποκλιμάκωσή της, βρίσκεται εκ νέου σε ανοδική πορεία, κάτι που σημαίνει ότι θα καθυστερήσουν εκ νέου οι μειώσεις στις τιμές λιανικής του φρέσκου γάλακτος –τον Αύγουστο άλλωστε αυξήθηκε η τιμή λιανικής κατά 2% σε σύγκριση με τον Ιούλιο, όπως έδειξαν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ–, ενώ σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα παραμένουν οι τιμές στο αιγοπρόβειο γάλα. Οι πλημμύρες στη Θεσσαλία δεν αναμένεται να επηρεάσουν την τιμή του αγελαδινού γάλακτος δεδομένου ότι οι βασικές ζώνες γάλακτος βρίσκονται στη Μακεδονία και την Ηπειρο. Αντιθέτως, ο αφανισμός σημαντικού αριθμού αιγοπροβάτων στη Θεσσαλία και οι ζημιές σε τυροκομικές μονάδες εκτιμάται ότι μπορεί να προκαλέσουν νέα αύξηση στην τιμή της φέτας και άλλων τυριών.
