«Η ελευθερία, Σάντσο, είναι ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά που οι ουρανοί χάρισαν στους ανθρώπους.
Δεν της παραβγαίνουν μήτε οι θησαυροί που περικλείει η γη, ούτε οι θησαυροί που τα πέλαγα σκεπάζουν:
Για την ελευθερία, όπως και για την τιμή, μπορεί κι έχει χρέος κανείς να δώσει ακόμα και τη ζωή του.
Αντίθετα, η σκλαβιά είναι το χειρότερο κακό που μπορεί να βρει τον άνθρωπο.
Καλότυχος εκείνος που ο ουρανός τού έδωσε ένα κομμάτι ψωμί, δίχως να το χρωστάει παρά μονάχα στον ουρανό».
Μιγκέλ ντε Θερβάντες, Δον Κιχώτης
Την ελευθερία του κανείς δεν πρέπει κάπου να την οφείλει, να την χρωστά, μόνος του πρέπει να την κατακτήσει για να είναι πραγματική, σταθερή, απτή. Και όχι μόνο μόνος του πρέπει να την αποκτά, αλλά μόνος του πρέπει και να τη συντηρεί, να την μεγαλώνει να την εξαπλώνει αλλιώς είναι δανεική, αδύναμη, καχεκτική. Έτσι συμβαίνει και με τη Δημοκρατία.
Δημοκρατία είναι το πολίτευμα σύμφωνα με το οποίο η πολιτική εξουσία πηγάζει από τον λαό και ασκείται προς όφελός του, βασικές αρχές του αποτελούν η ισονομία, η ισοπολιτεία, η κατοχύρωση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η αρχή της πλειοψηφίας.
«Το πολίτευμά μας λέγεται Δημοκρατία, [Θουκυδίδης, Περικλέους Επιτάφιος, Κεφ. 37] επειδή την εξουσία δεν την ασκούν λίγοι πολίτες, αλλά όλος ο λαός. Όλοι οι πολίτες είναι ίσοι μπροστά στον νόμο για τις ιδιωτικές τους διαφορές. Για τα δημόσια αξιώματα προτιμώνται εκείνοι που είναι ικανοί και τα αξίζουν και όχι εκείνοι που ανήκουν σε μια ορισμένη τάξη. Κανείς, αν τύχει και δεν έχει κοινωνική θέση ή αν είναι φτωχός, δεν εμποδίζεται γι’ αυτό να υπηρετήσει την πολιτεία, αν έχει κάτι άξιο να προσφέρει. Στη δημόσια ζωή μας είμαστε ελεύθεροι … πειθαρχούμε στους νόμους, και, μάλιστα, σε όσους έχουν γίνει για να προστατεύουν τους αδυνάτους και όσους πού, αν και άγραφοι, είναι ντροπή να τους παραβαίνει κανείς».
Αλλά η δημοκρατία προκύπτει σαν ανάγκη μέσα από τα χαλάσματα της ιστορίας, μέσα από αργές μακροχρόνιες αλλαγές και δοκιμές και κυρίως μέσα από τις κοινές εμπειρίες της ίδιας της κοινωνίας. Αυτά τα γνώριζε ο Περικλής και με τις τριήρεις του όργωσε τις θάλασσες, για να ανατρέψει του ολιγαρχικούς και να επιβάλει τη Δημοκρατία. Αλλά είχε επίγνωση, ότι θα την επέβαλε σε λαούς που ήξεραν την γλώσσα του, συμπαθούσαν και αμφισβητούσαν το ίδιο δωδεκάθεο και ένιωσαν στο πετσί τους τις ορδές των Περσών καθώς από όπου αυτές περνούσαν τα πράγματα ανατρέπονταν εκ βάθρων.
Εν κατακλείδι οι δυτικοί στο Αφγανιστάν έμοιαζαν περισσότερο με τους βάρβαρους ‘’εισβολείς’’ Πέρσες παρά με τους ‘’απελευθερωτές’’ Αθηναίους.
Η ελευθερία και η δημοκρατία στηρίζονται στον ορθολογισμό, βασίζονται στον ορθό λόγο και την σκέψη, όταν κάποιος πιστεύει και πιστεύει βαθιά στις επιταγές και τις ρήσεις κάποιου θεόπνευστου Κορανίου σκοπό έχει να ζήσει με γνώμονα αυτές τις επιταγές και τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα με τα οποία έχει γαλουχηθεί. Ο άνθρωπος που πιστεύει βαθιά, μέσα σε αυτό το πλαίσιο που δημιουργεί, βρίσκει την αυτοπραγμάτωση και την ελευθερία του.
Πιο παλιά όχι στα βάθη του μεσαίωνα πριν 20 – 30 χρόνια, μία γιαγιά, όχι στα βάθη της Ασίας κάπου εδώ στη Στερεά Ελλάδα, μου είχε εκμυστηρευτεί ότι δεν μπορεί να αφαιρέσει το μαντήλι – το τσεμπέρι- που σκέπαζε το κεφάλι της μου είχε πει
– Αν βγάλω αυτό, και μου έδειξε το κεφαλομάντηλο, θα νιώθω γυμνή. Μήπως το να ζητάμε από όλες αυτές τις γυναίκες να βγάλουν την μπούργκα από πάνω τους, τους ζητάμε να κάνουν κάτι που ποτέ δεν σκέφτηκαν, δεν τις απασχόλησε, φρικιούν στη σκέψη, εν τέλει δεν το θέλουν.
Πολλές φορές δεν είναι ο νόμος και η θρησκεία που επιβάλλει κάποια συμπεριφορά, αλλά κάτι ακόμα πιο ισχυρό τα ήθη και τα έθιμα αιώνων που χάνονται στα βάθη των ανθρώπινων συνηθειών που έχουν γίνει ένα με το μυαλό, το κορμί και τη ζωή τους.
Προσπαθούμε οι άνθρωποι τις Δύσης να διαβάσουμε τον κόσμο στα βάθη της Ασίας τον τρόπο ζωής τους και τις επιθυμίες τους, δεν είναι καθόλου εύκολο γιατί έχουμε άλλους κώδικες επικοινωνίας, αξιολόγησης. Γι αυτό ο Δυτικός πολιτισμός κοιτώντας Ανατολικά με τα δικά του μέτρα σωρεύει στον πάγκο της Ιστορίας χαμένες ψευδαισθήσεις.
‘’Τρία μωρά γεννήθηκαν εν μέσω των επιχειρήσεων εκκένωσης του Αφγανιστάν, επιβεβαίωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι αυτήν την εβδομάδα. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Πενταγώνου, Τζον Κίρμπι, δήλωσε την Τρίτη ότι ένα από τα μωρά γεννήθηκε σε στρατιωτικό αεροσκάφος C-17, ενώ δύο ακόμη γεννήθηκαν σε νοσοκομείο της αεροπορικής βάσης Ramstein στη Γερμανία’’.
Αφού δεν μπορούμε να κατανοήσουμε αυτόν τον κόσμο, δεν μπορούμε καν να συνομιλήσουμε μαζί του, τουλάχιστον ας ελπίσουμε τα τρία μωρά να είναι μια αρχή να συμβιώσουμε πάνω σε τούτη φλούδα γης, με λίγη περισσότερη κατανόηση και μια σταλιά ειρήνη.
Και ενώ τανύζεις την ψυχή σου, το πνεύμα σου, ακόμα και το κορμί σου, να διαβάσεις να καταλάβεις, αν είναι δυνατόν να νιώσεις τι συμβαίνει στην στην άλλη άκρη του κόσμου σκάνε οι βόμβες του ISIS-K (Ισλαμικό Κράτος Χορασάν) στο αεροδρόμιο της Καμπούλ και σκοτώνουν μικρά παιδιά, γυναίκες, άνδρες. Μένει ο τόπος καθημαγμένος κι εσύ εξουθενωμένος, παραιτημένος. Σταματάει το μυαλό, σωπαίνει η ψυχή, παύει καλά-καλά να λειτουργεί και το σώμα. Με την έκρηξη στην Καμπούλ λιώνει το μυαλό, χάνεται η σκέψη και μένει απελπισία να τυλίγει το σύμπαν.
Φωτογραφική σύνθεση: Αλέξανδρος Βγενόπουλος
