Ο Γέροντας Παΐσιος (και από το 2015 Άγιος Παΐσιος) είναι ένα από τα πιο πολυσυζητημένα πρόσωπα στην ιστορία της εκκλησίας αλλά και της Ελλάδας γενικότερα. Ήταν αυτός που άκουγε πλήθος ανθρώπων από το αρχονταρίκι του έξω από το κελί του και οι οποίοι του ζητούσαν να τους βοηθήσει ανεξάρτητα αν το πρόβλημά τους ήταν φυσικής ή πνευματικής φύσης.
Άνθρωποι μπερδεμένοι, ταλαιπωρημένοι ή απλά περίεργοι να δουν από κοντά και να ακούσουν αυτόν τον στωικό. Μετά και την εμφάνιση της επιτυχημένης σειράς του Mega «Άγιος Παΐσιος – Από τα Φάρασα στον Ουρανό» που εξιστορεί τη ζωή του, επανήλθε στη δημόσια σφαίρα ο βίος και η πολιτεία του Αγίου καθώς και οι «προφητείες» και τα «θαύματα» τα οποία πλήθος πιστών έχουν αναφέρει είτε ότι έχουν υπάρξει μάρτυρες ή τους έχουν μεταφερθεί από ανθρώπους που τα «βίωσαν».
Σε αυτό το κείμενο δεν έχουμε σκοπό να αναλύσουμε την αγιοσύνη ή όχι του Άγιου Παΐσιου και το κατά πόσον τα όσα έχουμε ακούσει ή διαβάσει ευσταθούν. Η πίστη και το πώς αυτή βιώνεται είναι μία καθαρά προσωπική συνθήκη. Αυτό που μας απασχόλησε είναι το πού βασίζονται όλες οι πληροφορίες που έχουν φτάσει στα αυτιά μας. Είναι κάποιος λαϊκός αστικός μύθος που μεταφέρεται μέσω της προφορικής παράδοσης ή βασίζεται και σε κάποια καταγεγραμμένα ντοκουμέντα.
Η απάντηση δεν είναι εύκολη και θα μπορούσαμε να απαντήσουμε «και στα δύο».
Άγιος Παΐσιος: Πώς δημιουργήθηκε ο θρύλος γύρω από το όνομά του
Ο Άγιος Παΐσιος έφυγε από τη ζωή το 1994 και ετάφη στη γυναικεία Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Τότε ήταν που εκτοξεύθηκε και η θαυματολογία γύρω από το όνομά του. Η Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου είναι ένα μοναστήρι που από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 άρχισε να κτίζεται κάτω από τις δικές του οδηγίες, για να φιλοξενήσει μια αδελφότητα γυναικών μοναχών που τις είχε υπό την πνευματική του καθοδήγηση.
Ο γέροντας Παΐσιος, κατά κόσμον Αρσένιος Ενζιπίδης, (1924-1994) πήγε στο Αγιον Ορος για να μονάσει το 1954 και έγινε μοναχός πρώτα με το όνομα Αβέρκιος, για να περάσει σε μικρό χρονικό διάστημα από τις Μονές Εσφιγμένου, πολύ πριν την καταλάβουν οι Ζηλωτές και μετά στη Φιλοθέου. Στη συνέχεια περιπλανήθηκε εκτός του Αγίου Όρους, αρχικά στην Κόνιτσα και μετά στο Σινά, και να επιστρέψει πάλι το 1964 και να μονάσει οριστικά μόνος σε ένα μικρό κελί στην περιοχή «Παναγούδα» λίγα χιλιόμετρα -με τα πόδια- από τις Καρυές. Και εκεί άρχισε να δημιουργείται μια μυθολογία γύρω από το όνομά του.
Ο καλόγερος «μάντευε» πράγματα, έκανε «προφητείες» περί παντός και έδινε ελπίδες για «θαύματα» σε εκείνους που έφταναν μέχρι το κελί του και αντιμετώπιζαν προβλήματα υγείας. Οι πιστοί αυξάνονταν χρόνο με το χρόνο κάτι που οδήγησε σε διχασμό το Άγιο Όρος. Κάποιοι τον αμφισβητούσαν ανοιχτά και του καταλόγιζαν ακόμη και μαγγανείες και άλλοι τον ξεπερνούσαν αδιάφορα.
Όπως είχε αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα Έθνος το 2012, ο γέροντας Ιωαννίκειος είχε τοποθετήσει μια πινακίδα στο μονοπάτι που έγραφε «προς θαύματα», σαρκάζοντας με τον τρόπο αυτό τα συμβαίνοντα. «Εγώ δεν είδα θαύματα» θα μας πει αναφορικά με τη δραστηριότητα Παΐσιου ένας γνωστός μοναχός στις Καρυές.
Οι Ζηλωτές μοναχοί, μαζί και αυτοί της Μονής Εσφιγμένου, δεν τον είδαν ποτέ με καλό μάτι και φρόντιζαν να το δείχνουν, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα. «Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς από τις ανοησίες και τις σοφιστείες του πλανεμένου Παΐσιου» αναφέρεται ενδεικτικά σε ένα από τα περιοδικά του συγκεκριμένου χώρου του μοναχισμού.
Οι δεκάδες επισκέπτες
Στην «Παναγούδα» ο Παΐσιος δεχόταν καθημερινά δεκάδες, κάποτε κι εκατοντάδες, επισκέπτες. Ο άγιος δεχόταν τους επισκέπτες, τους κερνούσε ένα λουκούμι ή ό, τι άλλο είχε και συζητούσε μαζί τους.
Από την «Παναγούδα» πέρασαν τα επόμενα χρόνια χιλιάδες άνθρωποι που ζητούσαν την προσευχή και τη συμβουλή του Παΐσιου. Τουλάχιστον έτσι αναφέρεται σε βιβλία που έχουν καταγραφεί μαρτυρίες για τη ζωή του στο κελί όπως τα «Ο πατήρ Παΐσιος μου είπε…», του Αθανάσιου Ρακοβαλή, το «Βίος Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου» του Ιερομονάχου Ισαάκ, το «Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης (1924-1994) – Μαρτυρίες Προσκυνητών» του Νικόλαου Α. Ζουρνατζόγλου, το «Γέροντας Παϊσιος, ο ασυρματιστής του Θεού και του Στρατού» που συνέγραψε ο συνταγματάρχης Δημήτρης Καραϊσκος, καθώς και το «Ο Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης (Μαρτυρία)», του Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου.
Άλλοι πάλι αμφισβητούν το γεγονός ότι ο Άγιος Παΐσιος δεχόταν καθημερινά τόσα πολλά άτομα στη Παναγούδα καθώς όπως λένε δεν θα μπορούσε να βιώνει τη ζωή ενός μοναχού με τόσους επισκέπτες.
Άγνωστες πτυχές από τη ζωή του Γέροντα Παΐσιου έφεραν στο φως της δημοσιότητας οι συγγενείς του από την Κόνιτσα του νομού Ιωαννίνων, το 2019.
Οι κάτοικοι της περιοχής συχνά μιλούν για τον γέροντα και το πώς τους είχε βοηθήσει σε διάφορες στιγμές της ζωής τους. «Όταν είχε αρρωστήσει το παιδί της θείας μου, είχε πάρει νερό από τη βρύση και σταύρωσε το παιδί. Ο πυρετός έπεσε αμέσως. Το πιστεύω ότι ο γέροντας βοήθησε. Στο χωριό βοηθούσε όλο τον κόσμο. Είχε ένα κουτάκι στο οποίο μάζευε λεφτά για τους φτωχούς» αφηγείται η Γεωργία Κίτσου.
Ο Άγιος Παΐσιος σε νεαρή ηλικία
Οι πιο δημοφιλείς «προφητείες» του Παΐσιου
Από τις πιο δημοφιλείς «προφητείες» του Αγίου Παΐσιου είναι αυτή που αφορά την Τουρκία, την Κωνσταντινούπολη και τους Ρώσους. Πολλές από αυτές τις «αποκαλύψεις» και «προφητείες» που αποδίδονται στον Γέροντας εμπεριέχονται στο βιβλίο του Επισμηναγού ε.α. Νικολάου Ζουρνατζόγλου «Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης, 1924 – 1994».
Ας δούμε όμως συγκεκριμένα:
«Οι Τούρκοι τα κόλλυβα τα έχουν στη μέση τους. Θα πάθουν μεγάλο κακό. Τότε θα επέμβη από πάνω ο Ρώσος και θα γίνει όπως τα λέει η προφητεία του Αγίου Κοσμά. Οι μεγάλοι θα φροντίσουν… Την Κωνσταντινούπολη οι Έλληνες πρέπει να τη φυλάξουν. Και, έτσι, ο Θεός θα τη χαρίσει σε μας. Θα μας βοηθήσει ο Θεός, γιατί είμαστε Ορθόδοξοι»… σελ. 410
«Η Τουρκία θα διαλυθεί και, μάλιστα, θα τη διαλύσουν οι ίδιοι οι σύμμαχοι» Μάρτιος 1994, σελ. 412
«Οι Τούρκοι έχουν τα κόλλυβα στο ζωνάρι τους» 1991, σελ. 413
«Άντε, άντε, δε θα είμαι να σε καμαρώσω στην προέλαση, όταν θα προελαύνει ο ελληνικός στρατός για την Κωνσταντινούπολη» 1992, προς Αξκο της Π.Α., σελ. 413
«Όταν ο τουρκικός στόλος ξεκινήσει να κατευθύνεται κατά της Ελλάδος και φθάσει στα έξι μίλια, πράγματι θα καταστραφεί. Θα είναι η ώρα που θα έχουν τα κόλλυβα στο ζωνάρι τους. Αλλά, αυτό δε θα γίνει από εμάς. Αυτό είναι το θέλημα του Θεού. Το “Εξαμίλι” θα είναι η αρχή του τέλους… Μετά θα αρχίσουν όλα τα γεγονότα, που θα καταλήξουν στο να πάρουμε την Πόλη…. Την Πόλη θα μας τη δώσουν… Θα γίνει πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας. Στην αρχή, οι Τούρκοι θα νομίσουν ότι νικάνε, αλλά αυτό θα είναι η καταστροφή τους. Οι Ρώσοι, τελικά, θα νικήσουν και θα πέσει η Πόλη στα χέρια τους. Μετά θα την πάρουμε εμείς… Θα αναγκασθούν να μας τη δώσουν…» σελ. 417 – 418
Οι Τούρκοι «θα καταστραφούν. Θα σβήσουν από το χάρτη, διότι είναι ένα έθνος, το οποίο δεν προέκυψε από την ευλογία του Θεού. Από τους Τούρκους το 1/3 θα πάει από όπου ξεκίνησαν, στα βάθη της Τουρκίας, το 1/3 θα σωθεί, διότι θα έχει εκχριστιανισθεί και το τελευταίο 1/3 θα σκοτωθεί στον πόλεμο αυτόν…» σελ. 418-419 σ.σ. πρόκειται για την γνωστή Προφητεία του Αγίου Κοσμά.
«Η Τουρκία θα διαμελισθεί σε 3-4 κομμάτια. Ήδη έχει αρχίσει η αντίστροφή μέτρηση. Εμείς θα πάρουμε τα δικά μας εδάφη, οι Αρμένιοι τα δικά τους και οι Κούρδοι τα δικά τους. Το κουρδικό θέμα έχει ήδη δρομολογηθεί. Αυτά θα γίνουν, όχι τώρα, αλλά σύντομα, όταν θα πάψει αυτή γενιά που κυβερνάει την Τουρκία και θα αναλάβει νέα γενιά πολιτικών. Τότε θα γίνει ο διαμελισμός της Τουρκίας. Πολύ σύντομα οι προσευχές που γίνονται κάτω από την επιφάνεια της γης, θα γίνονται επάνω στη γη και τα κεράκια που ανάβονται κάτω, θα ανάβονται επάνω (εννοούσε τους Κρυπτοχριστιανούς)…Πίστη και ελπίδα στο Θεό να υπάρχει και θα χαρούν πολλοί. Όλα αυτά θα γίνουν μέσα στα χρόνια αυτά. Έφτασε ο καιρός» σελ. 431
«Οι Εγγλέζοι και οι Αμερικάνοι θα μας παραχωρήσουν την Κωνσταντινούπολη. Όχι γιατί μας αγαπάνε, αλλά γιατί αυτό θα συμπλέει με τα συμφέροντά τους» σελ. 432
«Οι Τούρκοι θα μας χτυπήσουν, αλλά η Ελλάδα δε θα πάθει μεγάλη ζημιά. Δε θα περάσει πολύς καιρός μετά την επίθεση των Τούρκων στη χώρα μας και τότε οι Ρώσοι θα κτυπήσουν τους Τούρκους και θα τους διαλύσουν. Όπως ένα φύλλο χαρτί που το χτυπάς και διαλύεται, έτσι και οι Τούρκοι θα διαλυθούν. Το 1/3 από αυτούς θα σκοτωθεί, το 1/3 θα εκχριστιανισθούν και το 1/3 θα πάει στην Κόκκινη Μηλιά. Η χρησιμοποίηση των νερών του Ευφράτη για αρδευτικά έργα από τους Τούρκους θα είναι μια προειδοποίηση ότι άρχισε η προετοιμασία του μεγάλου πολέμου που θα ακολουθήση» 1991, σελ. 439
«Μετά τη διάλυση της Τουρκίας, η Ρωσία θα συνεχίσει τον πόλεμο μέχρι τον Περσικό Κόλπο και θα σταματήσουν τα στρατεύματά της έξω από την Ιερουσαλήμ. Τότε οι δυτικές δυνάμεις θα δώσουν προθεσμία στους Ρώσους για να αποσύρουν από τα μέρη αυτά τα στρατεύματά τους, τόσο χρόνο όσο χρειάζεται για να γίνουν τα λάχανα, δηλαδή 6 μήνες. Η Ρωσία, όμως, δε θα αποσύρει τις δυνάμεις της. Και τότε οι δυτικές δυνάμεις θα αρχίσουν να συγκεντρώνουν στρατεύματα, για να επιτεθούν στους Ρώσους. Ο Πόλεμος που θα ξεσπάσει θα είναι Παγκόσμιος και θα έχει ως συνέπεια να χάσουν οι Ρώσοι. Θα ακολουθήσει μεγάλη σφαγή. Οι μεγαλουπόλεις θα γίνουν παραγκουπόλεις. Εμείς, οι Έλληνες, δεν θα συμμετάσχουμε στον παγκόσμιο πόλεμο.» σελ. 440 – 441
Οι «προφητείες» στο μικροσκόπιο της CIA
Τα παραπάνω χωρία λοιπόν και οι «προφητείες» του Παΐσιου που έχουν καταγραφεί σε βιβλία μπήκαν κάτω από το μικροσκόπιο και της υπηρεσίας πληροφοριών των ΗΠΑ, της παντοδύναμης CIA!
Στις αρχές του 2000 έγινε γνωστό ότι η CIA ίδρυσε ένα απόρρητο τμήμα αναλυτών που ασχολούνται με τις προφητείες από διάφορες θρησκείες και σε διάφορα μέρη του κόσμου. Στη λίστα τους φιγούραρε και ο Γέροντας Παΐσιος. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το συγκεκριμένο τμήμα προσπαθεί να συνδυάσει διάφορα «καταγεγραμμένα μελλούμενα» από διάφορες περιοχές του πλανήτη.
Οι προφητείες του Γέροντος Παΐσιου βρίσκονται σε περίοπτη θέση στα αρχεία της υπηρεσίας, καθώς πολλές από αυτές αφορούν εξωτερικά θέματα, όπως αυτά της Ρωσίας και της Τουρκίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα που φέρεται να εξέτασε η CIA ήταν αυτό που περιέχεται από το εκδοθέν βιβλίο για τον Γέροντα Παΐσιο: «Λόγοι χάριτος και Σοφίας» από τον Αγιορείτη π. Μακάριο Αγιαννανίτη (η αφήγηση είναι του Γέροντος Παίσιου).
«”Πριν 50 χρόνια μαζί με τον γέροντα μου, τον Ιωσήφ τον Έγκλειστο, συναντήσαμε ένα Ρώσο μοναχό, γέροντα. Για να τον ενισχύσουμε για τα δεινά του ρωσικού λαού και την δοκιμασία των πιστών από τον κομμουνισμό, θελήσαμε να του δώσουμε θάρρος, λέγοντας του λόγια παρηγοριάς. Αυτός όμως λέει : «Δεν είναι τίποτα, κανόνας είναι που θα κρατήσει εβδομήντα χρόνια”. Εσύ πως το ξέρεις; ρωτήσαμε.
H απάντησή του: “Το 1917 , όταν επεκράτησε ο κομμουνισμός, ο Χριστιανισμός κηρύχθηκε εκτός νόμου, και όποιος σκότωνε Χριστιανούς ήταν ήρωας. Οι χριστιανοί πανικοβλήθηκαν και οι μεν πλούσιοι δραπέτευσαν προς την Ευρώπη, οι δε άλλοι έτρεχαν στους ναούς, ελπίζοντας ότι ο Θεός θα κάμει θαύμα για να τους σώσει.Σε ένα μεγάλο ναό, των Αγίων Αποστόλων, μπήκαν πέντε περίπου χιλιάδες Χριστιανοί. Οι μπολσεβίκοι όταν τους βρήκαν έβαλαν φωτιά στο ναό. Ένας από τους χριστιανούς δεν πέθανε. Είχε κατορθώσει να ανέβει ψηλά στους τρούλους και έμενε δίπλα από ένα παράθυρο και ανέπνεε. Αυτός λοιπόν μου είπε, ότι όταν ήρθε η ώρα που άρχισε ο κόσμος να πεθαίνει, κλαίγανε και φωνάζανε, παρουσιάστηκαν οι Δώδεκα Απόστολοι και τους είπαν ότι δεν μπορούν να βοηθήσουν, διότι δεν το επιτρέπει ο Θεός. Είναι κανόνας για τις αμαρτίες μας που θα κρατήσει 70 χρόνια”».
Ο απόλυτος χαμός με τις παντόφλες του Παΐσιου
Τα αντικείμενα που άνηκαν ή έχουν αγγίξει Άγιοι ασκούσαν πάντα μια γοητεία στους πιστούς. Έτσι λοιπόν η ιδέα ενός ιερωμένου στην Κύπρο να θέσει σε προσκύνημα τις… παντόφλες του Αγίου Γέροντα Παϊσίου το 2015 στη Λεμεσό προκάλεσε κύμα αντιδράσεων.
Δυο πλαστικές παντόφλες βαλμένες σε ξύλινη θήκη υπό μορφή λειψανοθήκης και μια εικόνα του Αγίου Παϊσίου, τοποθετήθηκαν σε τραπέζι στο Ναό προκειμένου οι πιστοί να τις… προσκυνήσουν.
Σύμφωνα με δηλώσεις του ιερέα που είχε την ιδέα γι αυτό το ξεχωριστό προσκύνημα στο orthodoxia.info, «επρόκειτο για οικογενειακό κειμήλιο του πατέρα του», ενώ σημείωσε πως αντιδράσεις σημειώθηκαν και στην Κύπρο και πως ο ίδιος κλήθηκε από την Μητρόπολη Λεμεσού, στην οποία ανήκει ο ναός, για εξηγήσεις.
«Ήταν λάθος μου που δεν ενημέρωσα πριν την Μητρόπολη» συμπλήρωσε ο ιερέας ενώ προσπάθησε να δικαιολογήσει την πράξη του λέγοντας πως κατά την διάρκεια εγκαινίων ιερού ναού αφιερωμένου στους Όσιους Αρσένιο και Παΐσιο είχε τεθεί σε προσκύνηση ράσο του δεύτερου.
Οι παντόφλες αποσύρθηκαν αλλά το κακό είχε ήδη γίνει.
