Μια νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει ότι οι τιμές των κατοικιών στην Πορτογαλία είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη, με τον τουρισμό και την κρίση στον κατασκευαστικό τομέα να αποτελούν τους κύριους παράγοντες, ενώ στη σχετική λίστα η Ελλάδα καταλαμβάνει την τρίτη θέση.
Σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Στέγαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση: εξελίξεις στην αγορά, υποκείμενοι παράγοντες και πολιτικές», οι τιμές των κατοικιών έχουν αυξηθεί δραματικά σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία δέκα χρόνια και η Πορτογαλία βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τις χώρες όπου τα ακίνητα είναι τα πιο υπερτιμημένα.
Μεταξύ των ετών 2014 και 2024, οι τιμές των κατοικιών στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά 50%, «αλλά στην Ουγγαρία, τη Λιθουανία, την Τσεχία, την Πορτογαλία, την Εσθονία, τη Βουλγαρία και την Πολωνία, η ονομαστική αύξηση των τιμών των κατοικιών ξεπέρασε το 200%», αναφέρεται στην έκθεση.
Οι κύριοι λόγοι για τις αυξήσεις στην αγορά κατοικιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι κυρίως τα υψηλότερα επιτόκια, η ζήτηση για κατοικίες από πλουσιότερες οικογένειες και επενδυτές, η αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων και η έλλειψη νέων κατασκευών.
Σε ορισμένες περιοχές, οι τιμές των κατοικιών έχουν επίσης αποκλίνει από την πραγματική τους αξία. Στο τέλος του 2024, οι τιμές των κατοικιών παρέμειναν υπερτιμημένες σε πολλές χώρες της ΕΕ, παρά την πρόσφατη μείωση των διαφορών αποτίμησης. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, η Επιτροπή εκτιμά ότι η μέση υπερτίμηση είναι η σημαντικότερη στην Πορτογαλία, όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα.
Οι τιμές εκτιμάται ότι είναι υπερτιμημένες κατά περίπου 35% στην Πορτογαλία, η οποία είναι η μόνη χώρα όπου η υπερτίμηση εκτιμάται ότι αυξήθηκε σημαντικά το 2024. Οι τιμές των κατοικιών εκτιμάται ότι είναι υπερτιμημένες κατά 10% έως 20% στο Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, την Αυστρία, την Ελλάδα, την Τσεχία, τη Σουηδία και τη Λετονία.
Οι υπερτιμημένες κατοικίες δεν εγγυώνται ότι οι τιμές των κατοικιών θα προσαρμοστούν προς τα κάτω, και η προσαρμογή ενδέχεται να μην πραγματοποιηθεί εάν υπάρχει διαρθρωτικό χάσμα μεταξύ της ζήτησης και της προσφοράς κατοικιών.
Σύμφωνα με την έκθεση, η πρόσφατη μείωση των τιμών ήταν πιο εμφανής σε χώρες όπου οι κατοικίες ήταν υπερτιμημένες ή όπου το χρέος των νοικοκυριών ήταν υψηλότερο. Σε αυτές περιλαμβάνονται το Λουξεμβούργο και η Σουηδία, όπου οι πραγματικές τιμές των κατοικιών μειώθηκαν μεταξύ 2022 και 2024 κατά 15-20%, αλλά σημαντικές μειώσεις σημειώθηκαν επίσης στη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Σλοβακία, την Αυστρία και την Τσεχία, οι οποίες εκτιμήθηκε ότι ήταν υπερτιμημένες στην αρχή του κύκλου σύσφιξης των επιτοκίων.
Τουρισμός και βραχυχρόνιες μισθώσεις
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για την αύξηση των τιμών των κατοικιών στην Πορτογαλία, με ορισμένους παράγοντες να είναι πιο σημαντικοί από άλλους. Σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο τουρισμός και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις είναι μεταξύ αυτών.
«Η αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων σε τουριστικές περιοχές συνδέεται στενά με την αύξηση των τιμών των κατοικιών και των ενοικίων», κατέληξαν οι ερευνητές.
Η άνοδος των πλατφορμών κοινής χρήσης κατοικιών, όπως η Airbnb, έχει διαταράξει την παραδοσιακή αγορά ακινήτων, καθώς έχει συμβάλει στη μείωση της προσφοράς μακροπρόθεσμων ενοικιάσεων.
«Υπάρχουν όλο και περισσότερες εμπειρικές ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι η αύξηση του τουρισμού γενικά και η άνοδος των πλατφορμών βραχυχρόνιας μίσθωσης ειδικότερα έχουν συμβάλει στην αύξηση των ενοικίων και των τιμών των κατοικιών σε ορισμένες προνομιακές τοποθεσίες, όπως τα ιστορικά κέντρα των πόλεων», καταλήγει η μελέτη.
