Του Αλέξανδρου Καλλέργη
Η σύγχρονη επιστήμη τα έχει όλα υπό έλεγχο. Εξηγεί τα πάντα, προβλέπει τα πάντα, καταρρίπτει τα πάντα — αρκεί να χωράνε στο μικροσκόπιό της, στα μοντέλα της και, βέβαια, στο εκάστοτε πλαίσιο χρηματοδότησης. Ό,τι δεν καταλαβαίνει, το απορρίπτει ως «ψευδοεπιστήμη». Ό,τι δεν εξηγεί, το βαφτίζει «σύμπτωση». Κι ό,τι δεν μπορεί να ελέγξει, το θάβει κάτω από ένα σωρό jargon, μέχρι να πάψει ο κόσμος να ρωτά.
Αν αναφέρεις τη Θεογονία του Ησίοδου, θα σου πουν ότι είναι ποίηση, όχι φυσική. Αν τολμήσεις να μιλήσεις για τον χαμένο πλανήτη Νιμπίρου ή για θεούς που κατέβηκαν από τον ουρανό με «πύρινους άρματα», θα γελάσουν συγκαταβατικά — σαν να μιλάς για μονόκερους και καπάκια από γιαούρτι που εκπέμπουν 5G. Την ίδια στιγμή, όμως, η NASA «ανακαλύπτει» το 2016 την πιθανή ύπαρξη ενός άγνωστου πλανήτη στην άκρη του ηλιακού μας συστήματος. Όχι, δεν είναι ο Νιμπίρου. Μην ανησυχείτε. Είναι επιστημονικό.
Η επιστήμη έχει εξελιχθεί σε νέα θρησκεία: απαιτεί πίστη, δεν δέχεται αιρέσεις, και επιτρέπει μόνο στους μυημένους να μιλούν. Όμως η αλαζονεία της καταρρέει κάθε φορά που ένα αρχαίο κείμενο, ένα ανεξήγητο εύρημα ή μια «απαγορευμένη» θεωρία επιστρέφει για να την στοιχειώσει.
- Η Θεογονία και η κβαντική κοσμογονία μοιάζουν περισσότερο απ’ όσο αντέχει η επιστήμη.
Ο Ησίοδος περιγράφει ένα Σύμπαν που ξεκινά από το Χάος, με τη Γαία, τον Έρωτα και τον Τάρταρο να συνυπάρχουν. Η σύγχρονη κοσμολογία μιλά για «κβανική διακύμανση στο τίποτα» και γεννήσεις χωροχρόνου. Τι ακριβώς είναι πιο “μυθικό”; - Ο “χαμένος” πλανήτης Νιμπίρου και η NASA.
Ο Ζαχαρίας Σίτσιν, μελετώντας σφηνοειδείς πινακίδες των Σουμέριων, μίλησε για έναν πλανήτη που περνά περιοδικά από το ηλιακό μας σύστημα, φέρνοντας μαζί του θεούς (ή εξωγήινους) και καταστροφές. Η NASA μέχρι πρότινος κορόιδευε — μέχρι που το 2016 ανακάλυψε ενδείξεις για έναν τεράστιο πλανήτη στην περιφέρεια του συστήματος, τον λεγόμενο “Planet Nine”. Όχι, δεν είναι ο Νιμπίρου. Ξαναλέμε: Είναι επιστημονικό. - Οι θεοί του Ολύμπου ως τεχνολογικοί επισκέπτες.
Ο Δίας με τους κεραυνούς του, ο Απόλλων που ταξιδεύει με άρμα, η Ήρα που επικοινωνεί τηλεπαθητικά, η Αθηνά που εμφανίζεται από «νεφέλη»… Μοιάζει περισσότερο με περιγραφή υπερτεχνολογίας παρά με θρησκευτικό παραλήρημα. Αν τα έλεγε σήμερα αυτά κάποιος με στολή της NASA, θα έπαιρνε Nobel. - Οι γίγαντες υπήρξαν;
Στις ΗΠΑ, στα τέλη του 19ου αιώνα, πλήθος εφημερίδων και τοπικών αρχείων κάνουν λόγο για ανακάλυψη σκελετών ανθρώπων άνω των 2,5 μέτρων σε αρχαίους τύμβους. Η Smithsonian Institution φέρεται να τους «εξαφάνισε». Οι αναφορές απορρίπτονται ως φάρσες. Ποιος, όμως, αποφασίζει τι είναι φάρσα και τι όχι; - Ο Οδυσσέας και το υπερδιάστατο ταξίδι.
Οι περιγραφές του Ομήρου —Σειρήνες που τραγουδούν μέσα στο μυαλό, νησί της Κίρκης με πλάσματα που μεταμορφώνονται, Πύλες στον Άδη— μοιάζουν με εμπειρίες από ψυχεδελικά, παράλληλες διαστάσεις ή ταξίδια συνείδησης. Το ίδιο ισχύει για μυθολογίες σχεδόν κάθε πολιτισμού.
Ο Οδυσσέας, οι εξωγήινοι και το “κοσμικό έπος” της Οδύσσειας
Ο Ερρίκος φον Νταίνικεν, ερευνητής των λεγόμενων «απαγορευμένων αρχαιολογιών», στο βιβλίο του Odyssey of the Gods, προτείνει μια ριζοσπαστική ερμηνεία: πως οι ήρωες και οι θεοί της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας δεν ήταν τίποτα λιγότερο από εξωγήινοι επισκέπτες ή άνθρωποι που ήρθαν σε επαφή με υπερτεχνολογίες άγνωστης προέλευσης.
Ο Οδυσσέας, λέει, δεν έκανε απλώς ένα θαλάσσιο ταξίδι γυρισμού από την Τροία στην Ιθάκη. Η περιπλάνησή του ίσως υπαινίσσεται κάτι πολύ πιο βαθύ: ταξίδια σε άλλες διαστάσεις, επαφή με νοήμονα όντα εκτός Γης, ή ακόμη και συμμετοχή σε ένα πείραμα ευρύτερης κλίμακας. Οι Σειρήνες που «τραγουδούν μέσα στο μυαλό» μοιάζουν με τηλεπαθητικές επικοινωνίες, η Κίρκη που μεταμορφώνει ανθρώπους σε ζώα ίσως υπονοεί προηγμένες βιοτεχνολογικές παρεμβάσεις. Το νησί της Καλυψώς περιγράφεται με όρους σχεδόν εξωπλανητικούς: αλλοιωμένος χρόνος, απουσία πείνας και γήρανσης, περίεργη λάμψη στον ορίζοντα.
Σύμφωνα με τον Νταίνικεν, το σκάφος του Οδυσσέα περιγράφεται σε αποσπάσματα της Οδύσσειας όχι σαν απλή τριήρης, αλλά σαν πλοίο «που υπάκουε στη σκέψη του» — κάτι που θυμίζει τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης ή εξ αποστάσεως ελέγχου. Ακόμα και οι Πύλες του Άδη δεν αποκλείεται να συμβολίζουν κάποιο χωροχρονικό πέρασμα, μια σκουληκότρυπα ή ένα τεχνητό περιβάλλον ψηφιακής παγίδευσης της ψυχής.
Κι όμως, όλα αυτά διδάσκονται ως «λογοτεχνία» στα σχολεία, ενώ η επιστήμη συνεχίζει να απορρίπτει κάθε πιθανότητα το Ομηρικό έπος να περιέχει ίχνη καταγραφής μιας άλλης αλήθειας — μιας αλήθειας που, όσο πλησιάζουμε τεχνολογικά, αρχίζει να μοιάζει λιγότερο με μύθο και περισσότερο με προειδοποίηση.
Μήπως, τελικά, αυτοί που λένε «είναι απλά μύθος» προσπαθούν απλώς να κοιμηθούν ήσυχοι; Μήπως η επιστήμη, στην αλαζονεία της, είναι πιο μυθολογική από τους ίδιους τους μύθους; Μήπως φοβάται ότι οι ποιητές και οι ιερείς ήξεραν κάτι που οι καθηγητές φυσικής δεν θα καταλάβουν ποτέ; Μια αλήθεια τόσο παλιά, τόσο απαγορευμένη, που μόνο με σύμβολα μπορούσε να επιζήσει. Μέχρι τώρα.
Ζούμε σε Matrix; Μύθος, επιστήμη και η προσομοίωση της πραγματικότητας
Αν κάποτε λέγαμε αστειευόμενοι πως «ζούμε σε Matrix», σήμερα, όλο και περισσότεροι κορυφαίοι επιστήμονες το παίρνουν πολύ σοβαρά. Η θεωρία της προσομοίωσης, όπως έχει διατυπωθεί από τον Νικ Μπόστρομ και εξετάζεται από φυσικούς όπως ο Μιτσίο Κακού και ο Νιλ Ντέγκρας Τάισον, προτείνει το αδιανόητο: πως η “πραγματικότητα” είναι μια τεχνητή κατασκευή, ένας υπολογιστικός κώδικας γραμμένος από ανώτερη νοημοσύνη — είτε μελλοντικών ανθρώπων, είτε εξωανθρώπινων οντοτήτων.
Και τότε, αναρωτιέται κανείς: Αν ισχύει αυτό, μήπως ο Ησίοδος, ο Όμηρος, οι μυθολογίες των πολιτισμών που προηγήθηκαν και οι ιστορίες για θεούς, γίγαντες και διαστρικά ταξίδια, δεν ήταν απλώς παραμύθια για να κοιμούνται τα παιδιά — αλλά αλλοιωμένες ή κωδικοποιημένες καταγραφές μιας αρχαίας επαφής με τους δημιουργούς της “μηχανής”;
Μήπως οι παλιοί “θεοί” ήταν απλώς διαχειριστές του συστήματος; Μήπως ο Οδυσσέας δεν πάλευε απλώς με κύματα, αλλά με τους τοίχους του ίδιου του προγράμματος; Και μήπως η Θεογονία του Ησίοδου είναι ο πιο παλιός διαθέσιμος «κώδικας προγραμματισμού», καμουφλαρισμένος σε ποίηση;
Αν ολόκληρο το σύμπαν είναι μια κατασκευή, τότε και η ιστορία της ανθρωπότητας ενδέχεται να είναι μια αλληλουχία ελεγχόμενων αφηγήσεων. Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν το Matrix υπάρχει — αλλά αν μπορούμε να το καταλάβουμε πριν γίνει επανεκκίνηση.