Η μία όψη του νομίσματος (ή του φλιτζανιού) είναι η καλπάζουσα τιμή του καφέ στη διεθνή αγορά, η οποία κατέρριψε ρεκόρ δεκαετίας. Η άλλη όψη, όμως, είναι ο εκρηκτικός πολλαπλασιασμός των κάθε είδους πρατηρίων καφέ στην Ελλάδα. Εύλογα, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα για το πώς θα επηρεαστεί από τις ανατιμήσεις του καφέ το ρεύμα αυτού του ιδιόμορφου λιανεμπορίου των καφεπωλείων, το οποίο ανθεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας αναπαριστώντας την ανάπτυξη και την επιχειρηματική κινητικότητα; Θα είναι, άραγε και πάλι ο καταναλωτής αυτός που θα κληθεί να πληρώσει τα σπασμένα, καθώς οι αλλεπάλληλες ανατιμήσεις στο πλέον αγαπημένο ρόφημα θα το καθιστούν ολοένα και πιο «πικρό»;
Επί του παρόντος, στην εγχώρια αγορά δεν έχουν παρατηρηθεί θεαματικές ανατιμήσεις. Ενδεχομένως οι όποιες αυξήσεις, όπου αυτές υπάρχουν, να απορροφώνται -ή να μασκαρεύονται- σαν δικαιολογημένες, λόγω κάποιων παραπληρωματικών στοιχείων, όπως πχ οι εκλεκτές ποικιλίες ή κάποια επιπλέον υπηρεσία την οποίαν παρέχουν τα καφεπωλεία, στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν πελατεία και να υπερισχύσουν του ανταγωνισμού με υποτιθέμενα USP («Unique sales point»), στη λογική ότι «είμαστε ακριβότεροι, γιατί φτιάχνουμε τον καλύτερο καφέ» κ.λπ.
Η συγκράτηση των τιμών του τελικού προϊόντος και ανεξάρτητα από την εκτόξευση που παρατηρείται στο κόστος της πρώτης ύλης, στην Ελλάδα δεν σχετίζεται με τον όγκο των προπαραγγελιών. Αυτό ισχύει στο εξωτερικό, στις πραγματικά μεγάλες αγορές (ΗΠΑ, Γερμανία, Ρωσία, Ιταλία, Ιαπωνία κ.α.) και, οπωσδήποτε, για τις πολυεθνικές αλυσίδες τύπου Nestlé, Starbucks κ.λπ. Το κολοσσιαίο μέγεθος των ποσοτήτων που αγοράζουν από τους παραγωγούς οι πιο ισχυροί παίκτες της αγοράς, καθιστά εφικτό τον περιορισμό των ανατιμήσεων. Από τον Οκτώβριο του 2020 έως τον ίδιο μήνα της φετινής χρονιάς οι τιμές λιανικής πώλησης του καφέ, σε παγκόσμια κλίμακα, αυξήθηκαν μόλις κατά 4,4%, ενώ η πρώτη ύλη έχει ακριβύνει κατά 6,8% μόνο από το Σεπτέμβριο έως τον Οκτώβριο του 2021 (βάσει στοιχείων του Διεθνούς Οργανισμού Καφέ και συγκεκριμένα από τα 170.02 στα 181,57 σεντ/λίμπρα).
Επίσης βάσει των στατιστικών που τηρεί ο Διεθνής Οργανισμός Καφέ, η εισαγωγή καφέδων στην Ελλάδα φαίνεται να έχει σχεδόν διπλασιαστεί στη διάρκεια του εξαμήνου Φεβρουαρίου-Ιουλίου 2021. Δηλαδή, από τους 67,721 σάκους των 60 κιλών τον δεύτερο μήνα του έτους, στη χώρα μας εισήχθησαν 125,150 τον Ιούνιο και 115,426 τον Ιούλιο. Και προς αποφυγήν δημιουργίας εσφαλμένων εντυπώσεων, ενδεχομένως και κόντρα στην διαδεδομένη αίσθηση ότι «η Ελλάδα είναι η χώρα του φραπέ (του φρέντο καπουτσίνο, του ελληνικού στη χόβολη κ.ο.κ.)», το Βέλγιο επί παραδείγματι, με πληθυσμό παραπλήσιο του ελληνικού, εισάγει 5-6 φορές περισσότερο καφέ.
Πάντως, με δεδομένο ότι η τρέχουσα τιμή του καφέ στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων, ως πρώτης ύλης, έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο από το 2011, με 2,46 δολ. ανά λίμπρα. Η πρόγνωση των ειδικών αναλυτών για την μελλοντική πορεία των τιμών είναι δυσοίωνη και αυτό σχετίζεται, σε μεγάλο βαθμό, με την καταστροφή του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή. Εξαιτίας αυτών των δυσμενών παραγόντων, μειώνεται η παραγωγή καφέ στη Βραζιλία και την Κολομβία, δύο χώρες οι οποίες τροφοδοτούν κατά 75% την παγκόσμια αγορά.
Οι φυσικές καταστροφές έχουν επηρεάσει αρνητικά το κλίμα στη Βραζιλία, με αποτέλεσμα ο χειμώνας εκεί να είναι πιο βαρύς από ό,τι ήταν παλαιότερα. Ο παγετός, όπως αυτός που εμφανίστηκε τον περασμένο Ιούλιο, αχρηστεύει πλέον απέραντες φυτείες, περιορίζοντας στο ελάχιστο την παραγωγή των κόκκων καφέ.
Στην Κολομβία, οι παραγωγοί στρέφονται σε άλλου είδους αγροτικές καλλιέργειες, κρίνοντας τον καφέ σαν ένα ασύμφορο προϊόν υπό τις τρέχουσες συνθήκες. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι οι φυτείες καφεόδεντρων έχουν μειωθεί κατά 20% στη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών.
Ταυτόχρονα, παρόμοια συρρίκνωση παρατηρείται σε χώρες όπως η Αιθιοπία, το Βιετνάμ κ.α. για λόγους περιβαλλοντικούς, οικονομικούς ή ακόμη και πολιτικούς. Και, φυσικά, η συμφόρηση της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας επιδρά και αυτή αρνητικά στη διακίνηση του καφέ ανά την υφήλιο, συντείνοντας εν τέλει στην αύξηση της τιμής του προϊόντος.
